کارگاه ترجمه

کارگاه ترجمه
پدیدآوران	حسینی، سید ابوالقاسم (نویسنده)
ناشر	ادیان
مکان نشر	قم
سال نشر	۱۴۰۲
شابک	‎6ـ14ـ7969ـ622ـ978
کد کنگره	‏

کارگاه ترجمه تألیف سید ابوالقاسم حسینی(ژرفا)، این کتاب حاصل دورۀ کارگاهی «فن ترجمۀ عربی به پارسی» است که در چهار ترم تحصیلی به سال‌های 1397 و 1398 در «مدرسۀ اسلامی هنر» برگزار شد و شماری از دانشگاهیان و حوزویان در آن حضور داشتند.

گزارش کتاب

در نظام آموزشی ایران، ادبیات عرب زمان زیادی را از طلاب و دانشجویان رشته‌های مرتبط می‌گیرد. متأسفانه حتی دانش‌پژوهان سطوح عالی نیز معمولاً در فهم درست متن عربی و ترجمۀ آن، دچار کاستی‌های فراوان هستند؛ تألیف این کتاب، گامی در مسیر جبران این کاستی‌هاست.

ترجمه، یعنی برگرداندن «مفهوم» زبان مبدأ (اصلی) به «ریخت» زبان مقصد. رویکردهای ترجمه به آزاد، مفهومی و شطرنجی یا تحت‌اللفظی تقسیم می‌شوند. در این کتاب رویکرد مفهومی در نظر گرفته شده است. مبنای این رویکرد، دریافت درست «مفهوم» در زبان مبدأ و انتقال آن به زبان مقصد با ساختار بیانی متناسب با زبان مقصد است؛ از این‌رو پایبندی به ساختار دستور زبانی و نظام چینش واحدهای زبانی طبق متن زبان مبدأ، در این رویکرد اولویت ندارد.

گام‌های ترجمه به این ترتیب است: تحلیل نحوی، برابریابی دستوری، برابریابی واژگانی، برابریابی مفهومی، انتخاب ساختار و سبک مناسب. مراحل ترجمه هم بدین ترتیب است: سه بار خوانش دقیق متن مبدأ بدون تلاش جدی برای فهم آن؛ تلاش برای فهم متن مبدأ؛ گزارش فهم به نثر زبان مقصد؛ بازخوانی و ویرایش.

این کتاب حاصل دورۀ کارگاهی «فن ترجمۀ عربی به پارسی» است که در چهار ترم تحصیلی به سال‌های 1397 و 1398 در «مدرسۀ اسلامی هنر» برگزار شد و شماری از دانشگاهیان و حوزویان در آن حضور داشتند. متن هر کارگاه، بریده‌ای از یک کتاب یا مقالۀ کلاسیک یا معاصر است؛ بدین ترتیب اسنادها و استنادها و باورها و رویکردها در هر متن به نگارندۀ آن بازمی‌گردد.

انتخاب هر متن بر اساس معیارهایی صورت گرفته است؛ همچون تنوع موضوع و فضای بحث، دست‌اندازهای ترجمه، اصطلاحات خاص متون عربی نو و کلاسیک، سبک ادبی ویژه، پیچیدگی‌های فهم متن در مراحل ترجمه، واژگان اختصاصی و ساختار خاص نحوی در متن مبدأ. در انتخاب متن‌ها، صرفاً برخورداری از این‌گونه معیارهای آموزش کارگاهی فن ترجمه، در نظر گرفته شده است و هیچ‌گونه جانب‌داری فکری و ... در کار نبوده است.

فرض این کتاب بر آن است که مخاطب این اثر، اصول مقدماتی صرف و نحو عربی و دستور زبان پارسی را می‌داند و در این کارگاه، گام‌هایی فراتر برمی‌دارد؛ از این‌رو نکات ضروری و اساسی نحوی یا نگارشی، بسیار کوتاه و به فراخور شیوۀ کارگاهی در پانوشت یادآوری شده‌اند. از میان دیدگاه‌های گوناگون در توضیح یا اعراب‌گذاری، معمولاً دیدگاه مشهور انتخاب شده است.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی ادبیات