۱۴۴٬۸۸۲
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'خليلي، خليل الله' به 'خلیلی، خلیلالله'
جز (جایگزینی متن - 'رده: مهر(98)' به '') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'خليلي، خليل الله' به 'خلیلی، خلیلالله') |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
[[بیدل دهلوی، میرزا عبدالقادر]] (نویسنده) | [[بیدل دهلوی، میرزا عبدالقادر]] (نویسنده) | ||
[[ | [[خلیلی، خلیلالله]] (مصحح) | ||
[[اسماعيلنژاد، مختار]] (اهتمام) | [[اسماعيلنژاد، مختار]] (اهتمام) | ||
| زبان = | | زبان = فارسی | ||
| کد کنگره =PIR 6645 1384 | | کد کنگره =PIR 6645 1384 | ||
| موضوع =شعر | | موضوع =شعر فارسی- قرن 12ق | ||
| ناشر = نشر سيماي دانش | | ناشر = نشر سيماي دانش | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
| شابک =964-8972-00-1 | | شابک =964-8972-00-1 | ||
| تعداد جلد =2 | | تعداد جلد =2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =12118 | ||
| کتابخوان همراه نور =12118 | | کتابخوان همراه نور =12118 | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''دیوان بیدل دهلوی'''، مجموعهای است از اشعار [[بیدل دهلوی، میرزا عبدالقادر|عبدالقادر بیدل دهلوی]]، که با تصحیح [[ | '''دیوان بیدل دهلوی'''، مجموعهای است از اشعار [[بیدل دهلوی، میرزا عبدالقادر|عبدالقادر بیدل دهلوی]]، که با تصحیح [[خلیلی، خلیلالله|خلیلالله خلیلی]] و به اهتمام [[اسماعيلنژاد، مختار|مختار اسماعیل نژاد]]، به چاپ رسیده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
بیدل همچون دیگر شاعران سبک هندی، تکرار قافیه در غزل را نهتنها عیب نمیشمارد، بلکه آن را میدان تداعیهای گوناگون خود از یک واژه خاص قرار میدهد. او برای هنرنماییهای خود از ردیفهای طولانی و دشوار (مثل شکست رنگ) و حتی مکرر استفاده میکند؛ چنانکه چند هزار بیت شعر با ردیفهایی ازایندست دارد. همچنین استفاده از یک وزن و قافیه مکرر در چندین غزل را نشانه قدرت مضمونسازی و گستردگی حوزه تداعیهای خود بشمار میآورد<ref>ر.ک: همان</ref>. | بیدل همچون دیگر شاعران سبک هندی، تکرار قافیه در غزل را نهتنها عیب نمیشمارد، بلکه آن را میدان تداعیهای گوناگون خود از یک واژه خاص قرار میدهد. او برای هنرنماییهای خود از ردیفهای طولانی و دشوار (مثل شکست رنگ) و حتی مکرر استفاده میکند؛ چنانکه چند هزار بیت شعر با ردیفهایی ازایندست دارد. همچنین استفاده از یک وزن و قافیه مکرر در چندین غزل را نشانه قدرت مضمونسازی و گستردگی حوزه تداعیهای خود بشمار میآورد<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
اگر برای سبک هندی یا اصفهانی در شعر دو حوزه را قائل شویم، بدون شک [[بیدل دهلوی، میرزا عبدالقادر|بیدل دهلوی]] اسطوره حوزه هند و صائب تبریزی قهرمان حوزه اصفهان شمرده میشوند؛ اما از نظر موسیقی بیرونی، بیدل را با هیچیک از شاعران سبک هندی و اصفهانی نمیتوان سنجید. گوناگونی وزنها و بحرهای عروضی، بهویژه زحافات افزایشی در اشعار [[بیدل دهلوی، میرزا عبدالقادر|بیدل دهلوی]]، وی را در حوزه موسیقی شعر ممتاز و یگانه ساخته است<ref>ر.ک: | اگر برای سبک هندی یا اصفهانی در شعر دو حوزه را قائل شویم، بدون شک [[بیدل دهلوی، میرزا عبدالقادر|بیدل دهلوی]] اسطوره حوزه هند و صائب تبریزی قهرمان حوزه اصفهان شمرده میشوند؛ اما از نظر موسیقی بیرونی، بیدل را با هیچیک از شاعران سبک هندی و اصفهانی نمیتوان سنجید. گوناگونی وزنها و بحرهای عروضی، بهویژه زحافات افزایشی در اشعار [[بیدل دهلوی، میرزا عبدالقادر|بیدل دهلوی]]، وی را در حوزه موسیقی شعر ممتاز و یگانه ساخته است<ref>ر.ک: جدیدالاسلامي قلعهنو، حبیب؛ صفائی کشتگر، نسرین، ص69</ref>. | ||
محدود گشتن اوزان و بحور شعر فارسی در سبک عراقی در مقایسه با سبک خراسانی، شاعران و سرایندگان را بر آن داشت تا حتیالمقدور از بحور و اوزان مطبوع و مرغوب عروضی بهره برند؛ یعنی از میان حدود 260 وزن عروضی فارسی در این دوره، تعداد اوزان مورد استفاده، از سی وزن تجاوز نمیکند. در ادامه تحول شعر در دوره تیموری و مکتب وقوع و پسازآن، سبک هندی اصفهانی، انحصار کاربرد وزنهای شعری محدود به چند بحر و وزن عوام پسندانه میشد. در این میان بیدل باوجودآنکه از بحور نامطبوع استفاده نمیکند، ولی تنوع و گوناگونی را در بحور و اوزان مرغوب، دوباره به عرصه ظهور وارد میکند و این در برههای از زمان اتفاق میافتد که این اوزان مورد بیتوجهی دیگر شاعران قرار گرفته و در حال منسوخ شدن است. بحوری که بیدل در دیوان خویش مورد کاربرد قرار میدهد، به ترتیب بسامد عبارتند از: رمل؛ هزج؛ مضارع؛ مجتث؛ رجز؛ کامل؛ متقارب؛ خفیف؛ منسرح؛ مقتضب و سریع<ref>ر.ک: همان، ص70</ref>. | محدود گشتن اوزان و بحور شعر فارسی در سبک عراقی در مقایسه با سبک خراسانی، شاعران و سرایندگان را بر آن داشت تا حتیالمقدور از بحور و اوزان مطبوع و مرغوب عروضی بهره برند؛ یعنی از میان حدود 260 وزن عروضی فارسی در این دوره، تعداد اوزان مورد استفاده، از سی وزن تجاوز نمیکند. در ادامه تحول شعر در دوره تیموری و مکتب وقوع و پسازآن، سبک هندی اصفهانی، انحصار کاربرد وزنهای شعری محدود به چند بحر و وزن عوام پسندانه میشد. در این میان بیدل باوجودآنکه از بحور نامطبوع استفاده نمیکند، ولی تنوع و گوناگونی را در بحور و اوزان مرغوب، دوباره به عرصه ظهور وارد میکند و این در برههای از زمان اتفاق میافتد که این اوزان مورد بیتوجهی دیگر شاعران قرار گرفته و در حال منسوخ شدن است. بحوری که بیدل در دیوان خویش مورد کاربرد قرار میدهد، به ترتیب بسامد عبارتند از: رمل؛ هزج؛ مضارع؛ مجتث؛ رجز؛ کامل؛ متقارب؛ خفیف؛ منسرح؛ مقتضب و سریع<ref>ر.ک: همان، ص70</ref>. | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
# جلالی پندری، یدالله، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1383. | # جلالی پندری، یدالله، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1383. | ||
#[[:noormags:913955| | #[[:noormags:913955|جدیدالاسلامي قلعهنو، حبیب؛ صفائی کشتگر، نسرین، «موسیقی بیرونی دیوان بیدل دهلوی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله مطالعات شبهقاره، بهار 1390، شماره 6، علمی - پژوهشی/ISC (24 صفحه، از 65 تا 88)]]. | ||
#[[:noormags:1390362|میر، محمد؛ شاه گلی، سامره، «بیدل دهلوی شاعر چشمها و آیینهها»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله سبکشناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، تابستان 1397- شماره 40، علمی - پژوهشی/ISC (22 صفحه، از 353 تا 374)]]. | #[[:noormags:1390362|میر، محمد؛ شاه گلی، سامره، «بیدل دهلوی شاعر چشمها و آیینهها»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله سبکشناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، تابستان 1397- شماره 40، علمی - پژوهشی/ISC (22 صفحه، از 353 تا 374)]]. | ||
== وابستهها == | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۵: | ||
[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]] | [[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]] | ||