پیکره‌های زبانی و ترجمه: شیوه‌ها، مفاهیم و کاربردها

پیکره‌های زبانی و ترجمه: شیوه‌ها، مفاهیم و کاربردها
پدیدآوران	واشقانی فراهانی، مهرداد (نویسنده) پهلوان‌زاده فینی، مهسا (نویسنده)
ناشر	لوگوس
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۴۰۲ش
شابک	‎0ـ14ـ5613ـ622ـ978
کد کنگره	‏

پیکره‌های زبانی و ترجمه: شیوه‌ها، مفاهیم و کاربردها تألیف مهرداد واشقانی فراهانی، مهسا پهلوان‌زاده فینی؛ با توجه به نقش پیکره‌ها در مطالعات زبانی به طور عام و مطالعات ترجمه به طور خاص، این کتاب با رویکردی آموزشی تلاشی برای معرفی، آموزش و بهره‌مندی علاقمندان به زبان‌شناسی پیکره‌ای در مطالعات ترجمه است.

ساختار

کتاب در نه فصل به نگارش درآمده است. عناوین فصلهای کتاب عبارت است از:

فصل اول: درآمدی بر زبان‌شناسی پیکره‌ای

فصل دوم: انواع پیکره و ویژگی‌های آن

فصل سوم: ملاحظاتی در طراحی و ساخت پیکره‌های زبانی

فصل چهارم: شیوه‌های رایج در داده‌کاوی پیکره

فصل پنجم: طراحی و ساخت پیکره‌های هم‌تراز در ترجمه

فصل ششم: آمار در زبان‌شناسی پیکره‌ای

فصل هفتم: زبان‌شناسی پیکره‌ای و ترجمه در عمل

فصل هشتم: معرفی پیکره‌های تک‌زبانه و هم‌تراز در زبان فارسی

فصل نهم: نتیجه‌گیری

گزارش محتوا

مطالعات ترجمه رشته‌ای نوپاست که به بررسی جنبه‌های مختلف ترجمۀ مکتوب و شفاهی می‌پردازد. از جمله زمینه‌های تحقیقاتی بکر در حوزۀ مطالعات ترجمه در ایران، زبان‌شناسی پیکره‌ای و ترجمه یا به عبارتی مطالعات ترجمه پیکره‌محور است. با توجه به نقش پیکره‌ها در مطالعات زبانی به طور عام و مطالعات ترجمه به طور خاص، این کتاب با رویکردی آموزشی تلاشی برای معرفی، آموزش و بهره‌مندی علاقمندان به زبان‌شناسی پیکره‌ای در مطالعات ترجمه است.

کتاب از فصل‌های مختلفی تشکیل شده است و خواننده با خواندن کامل کتاب به درکی نسبتاً جامع از زبان‌شناسی پیکره‌ای و مطالعات ترجمه پیکره‌محور خواهد رسید. درحقیقت کتاب به گونه‌ای طراحی و تدوین شده است که بدون نیاز به مدرس نیز قابلیت کاربردی خود را حفظ کند و خواننده با خواندن دقیق کتاب بتواند در زمینۀ زبان‌شناسی پیکره‌ای و مطالعات ترجمۀ پیکره‌محور تحقیق و پژوهش کند.

از جمله الزامات کار در زبان‌شناسی پیکره‌ای، بهره‌گیری از نرم‌افزارهای تخصصی برای تحلیل متون است. به همین منظور یکی از نرم‌افزارهای تحلیل متون به نام «اسکچ انجین» که به باور نویسندگان کامل‌ترین و بهترین نرم‌افزار زبان‌شناسی پیکره‌ای در دنیا به شمار می‌رود، در این کتاب معرفی شده است.

فصل نخست دربرگیرندۀ مقدمه و تاریخچه‌ای کوتاه از زبان‌شناسی پیکره‌ای است. هدف از این فصل آشناکردن خواننده با تاریخچه، انواع رهیافت‌ها در مطالعه پیکره‌ای و کاربردهای گوناگون زبان‌شناسی پیکره‌ای از جمله در مطالعات ترجمه است. همین‌طور ویژگی‌های پژوهش‌های حوزۀ زبان‌شناسی پیکره‌ای نیز در این فصل معرفی می‌شوند. خواننده با مطالعۀ این فصل با مفاهیمی چون پیکره، انواع پیکره و تاریخچۀ زبان‌شناسی پیکره‌ای آشنا می‌شود.

در فصل دوم انواع و اقسام پیکره‌های زبانی و شیوۀ استفاده از آنها در متن‌پژوهی و مطالعات زبانی معرفی شده است. هدف از نگارش این فصل آشناکردن خواننده با انواع مختلف پیکره‌های زبانی، ویژگی‌ها و شیوۀ به‌کارگیری آنهاست. فصل سوم به نکاتی اشاره دارد که در زمان ساخت و تهیۀ پیکره‌های زبانی باید به آنها توجه کرد.

فصل چهارم به شیوه‌های رایج در داده‌کاوی می‌پردازد. در این فصل تکنیک‌های مقدماتی در حوزۀ داده‌کاوی و متن‌پژوهی با استفاده از نرم‌افزار تخصصی زبان‌شناسی پیکره‌ای معرفی می‌شوند. فصل پنجم به تفصیل دربارۀ طراحی و ساخت پیکره‌های هم‌تراز مختص مطالعات ترجمه می‌پردازد. انتظار می‌رود با خواندن این فصل خواننده بتواند مقدمات تهیۀ پیکره‌های هم‌ترازشده با هدف تحقیق در مطالعات ترجمه را فراگیرد. همین‌طور نحوۀ کار با نرم‌افزار «اسکچ انجین» و تهیۀ پیکرۀ هم‌تراز در این نرم‌افزار در این فصل توضیح داده شده است.

فصل ششم کتاب به مسئلۀ آمار در زبان‌شناسی پیکره‌ای می‌پردازد. در این فصل مفاهیم مقدماتی در آمار از جمله داده و انواع آن، متغیر، بسامد به همراه آزمون‌های پارامتریک و ناپارامتریک توضیح داده شده است. فصل هفتم کتاب مربوط به زبان‌شناسی پیکره‌ای و ترجمه در عمل است. در این فصل به‌تفصیل دربارۀ مباحث مختلفی از جمله معادل‌یابی و بررسی معادل در پیکره‌های هم‌تراز اشاره شده است. فصل هشتم نیز به معرفی مهم‌ترین و معروف‌ترین پیکره‌های تک‌زبانه و هم‌ترازشده در زبان فارسی می‌پردازد. هدف از نگارش این فصل معرفی پیکره‌های به‌روز تک‌زبانه یا هم‌ترازشده در زبان فارسی به خواننده است. فصل پایانی کتاب به جمع‌بندی فصول پیشین و نتیجه‌گیری کلی اختصاص دارد.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی ادبیات