۱۹٬۵۳۰
ویرایش
هدایت، مهدیقلی: تفاوت میان نسخهها
←فعالیتها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
| data-type="authorbirthDate" | | | data-type="authorbirthDate" |1243ش برابر با 1280ق | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
| data-type="authorBirthPlace" | | | data-type="authorBirthPlace" |تهران | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
| data-type="authorDeathDate" | | | data-type="authorDeathDate" |22 شهریور 1334ش | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|هدایت (ابهام زدایی)}} | |||
'''مهديقلى هدايت''' (1243-1334ش)، معروف به حاج مخبرالسلطنه، یكی از رجال تاریخی و ادبای مشهور ایران، نخستین رئیس دیوان عالی كشور در دادگستری نوین، نخست وزیر دوران پهلوی، چهارده بار وزارت، چهار بار استانداری، نیز نمایندگی مردم تهران در مجلس | |||
او نوه [[هدایت، رضاقلی|رضاقلىخان هدايت]] است | |||
== ولادت == | == ولادت == | ||
در سال | ایشان پسر عليقلىخان مخبرالسلطنه در سال 1243ش برابر با 1280ق در تهران متولد شد. | ||
== تحصیلات == | |||
به اقتضای تربیت خانوادگی به تحصیل پرداخت و علاوه بر زبان فارسی و مقدمات عربی، تاریخ، جغرافیا و ریاضیات، زبان فرانسه را به خوبی فراگرفت و در سن 15 سالگی برای ادامه تحصیل رهسپار آلمان شد. | |||
دو سال در آن کشور اقامت داشت و زبان آلمانی را آموخت ولی تحصیل مرتبی نکرد و تخصصی نگرفت و به ایران بازگشت. | |||
== فعالیتها == | |||
در تلگرافخانه مشغول خدمت شد. | |||
در سن بیست سالگی در دارالفنون معلم زبان آلمانی گردید پس از چندی مترجم زبان آلمانی در دربار ناصرالدینشاه شد و منصب سرتیپی گرفت. | |||
سرانجام با سالی ششصد تومان مواجب به ریاست پستخانه رسید. در 1315ق پس از درگذشت پدرش، مظفرالدینشاه به او لقب مخبرالسلطنه داد و به ریاست گمرکات و پستخانه آذربایجان منصوب شد. دو سال بعد به تهران احضار شد و ریاست مدرسه دولتی علمیه و سایر مدارس را به او سپردند. | |||
در | در سفر دوم مظفرالدینشاه به اروپا با اصرار اتابک ظاهرا به عنوان مترجم آلمانی جزو همراهان شاه بود. در همین سفر اجازه گرفت چند ماهی در آلمان فن کلیشهسازی عکاسی را بیاموزد. | ||
در 1321ق پس از عزل اتابک اعظم از صدارت عظمی وی تصمیم به مسافرت خارح گرفت. مخبرالسلطنه هدایت جزو همراهان شد و در این مسافرت به زیارت خانه خدا موفق گردید و از آمریکا و ژاپن و چند کشور دیگر دیدن کرد. پس از یک سال به ایران بازگشت و در دربار مظفرالدینشاه با سمت مترجم آلمانی مشغول خدمت گردید. چون اروپا دیده و با افکار آزادیخواهان آشنایی داشت در تشویق و ترغیب مظفرالدینشاه برای صدور فرمان مشروطیت کوتاهی نمی کرد و باید قبول کرد وی در اعطاء مشروطیت سهمی در خور تقدیر دارد.<ref>ر.ک.عاقلی، باقر، ج3، ص1735–۱۷44</ref> | |||
پس از صدور فرمان مشروطيت، به اتفاق برادرش مرتضى قلىخان صنيعالدوله، حاج محتشمالسلطنه، حسن اسفنديارى و ميرزا حسنخان پيرنيا (مؤتمن الملك) مأمور تهيه قانون انتخابات شد و انتخابات دوره اول قانونگذارى را انجام داد. وى در اولين كابينه قانونى ايران به رياست سلطان علىخان وزير افخم، به وزارت معارف منصوب شد و قبل از اينكه مجلس شوراى ملى ايران به دستور محمدعلىشاه و به دست لياخوف روسى به توپ بسته شود به حكومت آذربايجان منصوب شد. | پس از صدور فرمان مشروطيت، به اتفاق برادرش مرتضى قلىخان صنيعالدوله، حاج محتشمالسلطنه، حسن اسفنديارى و ميرزا حسنخان پيرنيا (مؤتمن الملك) مأمور تهيه قانون انتخابات شد و انتخابات دوره اول قانونگذارى را انجام داد. وى در اولين كابينه قانونى ايران به رياست سلطان علىخان وزير افخم، به وزارت معارف منصوب شد و قبل از اينكه مجلس شوراى ملى ايران به دستور محمدعلىشاه و به دست لياخوف روسى به توپ بسته شود به حكومت آذربايجان منصوب شد. | ||
| خط ۴۸: | خط ۶۵: | ||
وى در سال (1341ق) در كابينه ميرزا حسنخان مستوفىالممالك به وزارت فوايد عامه منصوب گرديد و در (1306ش) مأمور تشكيل كابينه شده و تا (1312)؛ يعنى شش سال متوالى در اين سمت انجام وظيفه كرد. | وى در سال (1341ق) در كابينه ميرزا حسنخان مستوفىالممالك به وزارت فوايد عامه منصوب گرديد و در (1306ش) مأمور تشكيل كابينه شده و تا (1312)؛ يعنى شش سال متوالى در اين سمت انجام وظيفه كرد. | ||
== وفات == | |||
سرانجام وی در 22 شهریور 1334ش در 91 سالگی درگذشت. | |||
==پانويس == | |||
<references /> | |||
== منابع مقاله== | == منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن كتاب. | #مقدمه و متن كتاب. | ||
#عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، تهران، نشر گفتار با همکاری نشر علم، 1380 | |||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
| خط ۵۹: | خط ۸۲: | ||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||
[[رده:آذر(1400)]] | |||