پرش به محتوا

تفسير ابن جريج: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۱۹۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۹ مهٔ ۲۰۲۴
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۴: خط ۱۴:
| مکان نشر = مصر - قاهره
| مکان نشر = مصر - قاهره
| سال نشر = 1413ق - 1992م
| سال نشر = 1413ق - 1992م
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE89751AUTOMATIONCODE
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE89751AUTOMATIONCODE،AUTOMATIONCODE22376AUTOMATIONCODE
| چاپ = 1
| چاپ = 1
| شابک =  
| شابک =  
خط ۲۴: خط ۲۴:
| پیش از =  
| پیش از =  
}}
}}
'''تفسیر ابن جریح''' مجموعه روایات تفسیری [[ابن جریح، عبدالملک بن عبدالعزیز|عبدالملک بن عبدالعزیز بن جریح]] (حدود 80-150/151ق)، محدث، فقیه و مفسر رومی‌الاصل است. [[عبدالغنی، علی حسن|علی حسن عبدالغنی]] این روایات را گردآوری نموده و بر آن مقدمه نوشته است.
'''تفسیر ابن جریج''' مجموعه روایات تفسیری [[ابن جریج، عبدالملک بن عبدالعزیز|عبدالملک بن عبدالعزیز بن جریج]] (حدود 80-150/151ق)، محدث، فقیه و مفسر رومی‌الاصل است. [[عبدالغنی، علی حسن|علی حسن عبدالغنی]] این روایات را گردآوری نموده و بر آن مقدمه نوشته است.


داوودی، [[ابن جریح، عبدالملک بن عبدالعزیز|ابن جریح]] را صاحب تفسیری دانسته که گویا بر [[حجاج بن محمد مصیصی]] املا شده است. حاجی خلیفه نیز از سه کتاب تفسیر، سنن و مناسک منسوب به او نام می‌برد. به گفته [[سزگین، فؤاد|سزگین]] تفسیر ابن جریح مورد اقتباس [[طبری، محمد بن جریر بن یزید|طبری]] بوده است<ref>ر.ک: رفيعي، علی، ص227</ref>‏
داوودی، [[ابن جریج، عبدالملک بن عبدالعزیز|ابن جریج]] را صاحب تفسیری دانسته که گویا بر [[حجاج بن محمد مصیصی]] املا شده است. حاجی خلیفه نیز از سه کتاب تفسیر، سنن و مناسک منسوب به او نام می‌برد. به گفته [[سزگین، فؤاد|سزگین]] تفسیر ابن جریج مورد اقتباس [[طبری، محمد بن جریر بن یزید|طبری]] بوده است<ref>ر.ک: رفيعي، علی، ص227</ref>‏


نویسنده [[ابن جریح، عبدالملک بن عبدالعزیز|ابن جریح]] را از جمله تابعینی دانسته که در تفسیر شناخته شده‌اند.<ref>ر.ک: مقدمه، ص2</ref> او سبب انتخاب ابن جریح به‌عنوان موضوع رساله خود را اولاً فراوانی روایاتی دانسته که از او در کتب تفسیر منقول ذکر شده است و دوم اطلاع بر حقیقت اتهاماتی است که به ابن جریح وارد شده و آنچه پیرامون او دررابطه‌با قضایایی چون اسرائیلیات در تفسیر وجود دارد.<ref>ر.ک: همان، ص4</ref>‏
نویسنده [[ابن جریج، عبدالملک بن عبدالعزیز|ابن جریج]] را از جمله تابعینی دانسته که در تفسیر شناخته شده‌اند.<ref>ر.ک: مقدمه، ص2</ref> او سبب انتخاب ابن جریج به‌عنوان موضوع رساله خود را اولاً فراوانی روایاتی دانسته که از او در کتب تفسیر منقول ذکر شده است و دوم اطلاع بر حقیقت اتهاماتی است که به ابن جریج وارد شده و آنچه پیرامون او دررابطه‌با قضایایی چون اسرائیلیات در تفسیر وجود دارد.<ref>ر.ک: همان، ص4</ref>‏


شیوه [[ابن جریح، عبدالملک بن عبدالعزیز|ابن جریح]] در تفسیر این بوده که ابتدا آیات و الفاظ قرآن کریم را با مدد گرفتن از معنای وضعی کلمه یا استعمالاتش در لغت و یا گاه باتکیه‌بر سیاق آیاتی که این الفاظ در آن‌ها آمده تفسیر کرده است.  همچنین آنچه که قرآن به‌خاطر فصاحت در کلام ذکر نکرده بیان کرده است. تحویل و تبدیل معانی عمومی آیات به معانی خاص و همچنین تکرار تفسیر واحدی برای آیات یک سوره یا آیات سور مختلف قرآنی را می‌توان شیوه ابن جریح در تفسیر آیات دانست.<ref>ر.ک: همان، ص24-17</ref>‏
== روش نویسنده ==
شیوه [[ابن جریج، عبدالملک بن عبدالعزیز|ابن جریج]] در تفسیر این بوده که ابتدا آیات و الفاظ قرآن کریم را با مدد گرفتن از معنای وضعی کلمه یا استعمالاتش در لغت و یا گاه باتکیه‌بر سیاق آیاتی که این الفاظ در آن‌ها آمده تفسیر کرده است.  همچنین آنچه که قرآن به‌خاطر فصاحت در کلام ذکر نکرده بیان کرده است. تحویل و تبدیل معانی عمومی آیات به معانی خاص و همچنین تکرار تفسیر واحدی برای آیات یک سوره یا آیات سور مختلف قرآنی را می‌توان شیوه ابن جریج در تفسیر آیات دانست.<ref>ر.ک: همان، ص24-17</ref>‏


نویسنده با مراجعه به کتب تفسیر به مأثور، روایات منسوب به [[ابن جریح، عبدالملک بن عبدالعزیز|ابن جریح]] را گردآوری نموده است. پس از آن این روایات را با معیارهای اصول حدیث تطبیق داده و توثیق کرده است. سپس روایات مذکور را به ترتیب سور در مصحف دسته‌بندی و ارائه کرده است. در پاورقی نیز به مصادر روایات اشاره کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص5-4</ref>‏
نویسنده با مراجعه به کتب تفسیر به مأثور، روایات منسوب به [[ابن جریج، عبدالملک بن عبدالعزیز|ابن جریج]] را گردآوری نموده است. پس از آن این روایات را با معیارهای اصول حدیث تطبیق داده و توثیق کرده است. سپس روایات مذکور را به ترتیب سور در مصحف دسته‌بندی و ارائه کرده است. در پاورقی نیز به مصادر روایات اشاره کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص5-4</ref>‏


مصادری که در گردآوری این اثر از آن‌ها استفاده شده عبارت‌اند از: مجموعه مصادری که تفسیر از آن‌ها گردآوری شده مانند: [[الدر المنثور في التفسير بالمأثور|الدر المنثور]] [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] (متوفی 911ق)، مجموعه کتب تراجم و رجال مانند:  [[التاريخ الكبير|التاریخ الکبیر]] [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] و مجموعه کتب علوم قرآن و کتب معاصرین.<ref>ر.ک: همان، ص6-5</ref>‏
مصادری که در گردآوری این اثر از آن‌ها استفاده شده عبارت‌اند از: مجموعه مصادری که تفسیر از آن‌ها گردآوری شده مانند: [[الدر المنثور في التفسير بالمأثور|الدر المنثور]] [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] (متوفی 911ق)، مجموعه کتب تراجم و رجال مانند:  [[التاريخ الكبير|التاریخ الکبیر]] [[بخاری، محمد بن اسماعیل|بخاری]] و مجموعه کتب علوم قرآن و کتب معاصرین.<ref>ر.ک: همان، ص6-5</ref>‏
==جایگاه تفسیر==
[[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|جلال‌الدین سیوطى]]- به نقل از خلیلى- مى‌گوید:
«محمد بن ثور از ابن جریج، سه جزوه بزرگ تفسیر، روایت مى‌کند که اهل فن آن را صحیح شمرده‌اند، و نیز حجاج بن محمد یک جزوه روایت مى‌کند و آن را هم صحیح دانسته‌اند؛ ولى تفسیرى در حجم بزرگ از وى به روایت موسى بن محمد در دست است که جاى تأمّل مى‌باشد».
==نسخ‌های تفسیر==
نسخه نفیسى از تفسیر ابن جریج در کتابخانه سید ابن طاووس(متوفاى 664) وجود داشته که در کتاب «[[سعد السعود]]» (تألیف 651) از آن به «نسخه عتیقه جیده» یاد مى‌کند و فرازهایى از آن را مى‌آورد.
==چاپ تفسیر==
تفسیر ابن جریج از منابع سرشار تفاسیر متأخّر است؛ مانند [[جامع البيان في تفسير القرآن (تفسير الطبري)|تفسیر طبرى]]، [[الكشف و البيان المعروف تفسير الثعلبي|ثعلبى]]، [[الجامع لأحكام القرآن|قرطبى]] و [[الدر المنثور في التفسير بالمأثور|سیوطى]] که به فزونى از آن نقل کرده‌اند. اصل تفسیر اکنون در دست نیست و اخیرا استاد [[عبدالغنی، علی حسن|على حسن عبدالغنى]]، روایات تفسیرى ابن جریج را از درون تفسیرهاى یاد شده بیرون آورده، تصحیح و تحقیق نموده و به چاپ رسانده است<ref> معرفت، محمدهادی، ج2، ص147-148</ref>.


==پانویس ==
==پانویس ==
خط ۴۱: خط ۵۳:
==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
#مقدمه کتاب.
#مقدمه کتاب.
#رفيعي، علی، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، جلد 3، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.
#رفيعي، علی، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد 3، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1374.
#معرفت، محمدهادی، تفسیر و مفسران، قم، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، چاپ یکم، 1379-1380ش.


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
خط ۴۷: خط ۶۰:


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده: تفسیر]]
[[رده: متون تفاسیر]]


[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 خرداد 1402]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ خرداد 1402 توسط سید محمد رضا موسوی]]
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ خرداد 1402 توسط سید محمد رضا موسوی]]
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ خرداد 1402 توسط فریدون سبحانی]]
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ خرداد 1402 توسط فریدون سبحانی]]