الفرق في اللغة

الفرق في اللغة
پدیدآوران	ق‍طرب‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍س‍ت‍ن‍ی‍ر (نويسنده) عطیه‌، خلیل‌ ابراهیم‌ (محقق) عبدالتواب، رمضان ( مصحح)
ناشر	مکتبة الثقافة الدينية
مکان نشر	[بی جا] - [بی جا]
سال نشر	13سده
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

كتاب الفرق في اللغة، اثری از ابوعلی محمد بن مستنیر، معروف به قطرب (م 210ق)، از عالمان لغت و نحو است. این اثر در موضوع لغت است و توسط خلیل ابراهیم عطیه تحقیق شده است.

نوشتار حاضر از کهن‌ترین آثار نگاشته‌شده در فروق لغت است که در آن به اختلاف کاربرد واژگان برای انسان و جانداران دیگر در امور مختلف پرداخته شده است.

کتاب با عنوان «ما خالف فيه الإنسان البهيمة» یاد شده است. در برخی منابع، «كتاب ما خالف فيه الإنسان‏ البهيمة من فرقه إلى قدمه» نامیده شده است. این کتاب به روایت شاگرد نویسنده ابوعبدالله محمد بن جهم سمری (م 277ق) است.

کتاب، مشتمل بر شواهد شعری فراوان، به‌اضافه سخنان عالمان ادبیات عرب و عرب‌های فصیح مانند ابی‌عمرو العلاء (م 154ق)، یونس بن حبیب (م 182ق) و دیگران است که نویسنده در مواطن مختلف از آنها بهره گرفته است.

مطالب کتاب به چند باب تقسیم شده و هر بابی از آن به عضوی از اعضا یا شأنی از شؤون جسم اختصاص داده شده و مدار سخن قرار گرفته است. نویسنده سخن خود را با انسان آغاز کرده، سپس از اعضای انسان، چهارپایان و پرندگان که مشابه آن در انسان وجود دارد، سخن گفته است. واژگان مختص اعضای انسان و حیوانات، بارداری، ولادت و نام‌گذاری مولود، صوت انسان و آواهای چهاپایان و پرندگان، گروه‌های انسان و حیوانات و مرگ آنها و... مطالب مطرح‌شده در این کتاب را تشکیل داده است. در پایان مطالب کتاب، نویسنده به ذکر معانی کلماتی پرداخته است که در خلال مباحث مختلف کتاب از ذکر آنها غفلت نموده است.

محقق تلاش نموده که متن کتاب را با تکیه بر برخی از منابعی که در موضوع یادشده نگاشته شده و همچنین با استفاده از معاجم لغوی، تصحیح، ثبت و ضبط و مستندسازی نماید. وی همچنین برخی از مطالب منتسب به نویسنده در این موضوع را به‌عنوان تذییل و تذنیب به کتاب اضافه نموده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. سزگین، فؤاد، «تاريخ التراث العربي»، حجازى، محمود فهمى، کتابخانه عمومى حضرت آیت‌الله‌العظمى مرعشى نجفى(ره)، قم، 1412ق، چاپ دوم.