مناقب اهل‌بیت(ع) در شعر کهن فارسی گزیده قصاید پنجاه شاعر منقبت سرا از اول تیموریان تا آخر صفویان: تفاوت میان نسخه‌ها

مناقب اهل‌بیت(ع) در شعر کهن فارسی
مناقب اهل‌بیت(ع) در شعر کهن فارسی
پدیدآوران	رستاخیز، سید عباس (نویسنده)
ناشر	مورخ
مکان نشر	قم
سال نشر	۱۳۹۷ش
موضوع	ادبیات فارسی
کد کنگره	‏
	v; t; e;

نسخهٔ ‏۵ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۴۸

مناقب اهل‌بیت(ع) در شعر کهن فارسی گزیده قصاید پنجاه شاعر منقبت سرا از اول تیموریان تا آخر صفویان گردآوری و تصحیح از سید عباس رستاخیز؛ صدها شاعر، طی قرنهای ششم تا دوره جدید، با برجستگی تمام، خودشان را وقف منقبت خوانی کردند و عشق و محبت و ولاء و دوستی خود را نثار امامان(ع) کردند و به پای آن بزرگان ریختند.

گزارش کتاب

مقدمه کتاب مناقب اهل بیت در شعر کهن فارسی

زبان فارسی دری از نظر عاطفی در میان پارسی زبانانی شکل گرفت که در میانه فرهنگ اسلامی و ایرانی، باید راه خود را به صورت ترکیبی از این دو فرهنگ، انتخاب کرده و در آن گام بر می‌داشتند. زبان، یعنی همین الفاظ و اسامی و ترکیب ها، دنیایی است ویژه، دنیایی که فلسفه و دانش و اخلاق و احساس و همه چیز را در خود یکجا دارد. این دنیا، با دنیای خارجی آدمهایی که در آن زبان با یکدیگر مشترکند، ارتباط نزدیک دارد و با آن در حال نوعی داد و ستد و تعامل است. رابطه‌ای سازنده، فعال، و جهت ده که با همین الفاظ و ترکیب ها، ساختار جدید یم سازد و راه را نشان می‌دهد.

زبان فارسی تحت تأثير علائق ایرانی و اسلامی، باید عالم خود را شکل می‌داد، شخصیت‌های خود را بر می‌گزید، اخلاق ویژه خود را انتخاب می‌کرد و راه خود را در تاریخ انسانی می‌گشود. در این صورت بود که می‌توانست به راه خود ادامه دهد، از رفتنش راضی باشد و پیروانش را توجیه کند.

این زبان، زبان دین و آیین و اخلاق و احساس ایرانی شد، زبانی که تحت تأثیر نوعی عرفان و عشق بود. زبان ستایش حقیقت، زبان وصف حالات عارفانه و عاشقانه که گاه یک بیتش، دنیایی را در خود جای داده است. بخشی از این زبان، در ستایش و منقبت شخصیت هایی بوده که محبوب دل شاعران پارسی زبان بوده است، شخصیت رسول خدا(ص) با آن هم ستایش نامه‌های بی حد و مرز، شخصیت چهرگانی از اهل بیت(ع) که رسول(ص) دوستی آنان را توصیه کرده بود، کسانی که مصداق «اللهمّ وال من والاه» بودند.

این زبان فارسی از شعر کمال الدين عبدالرزاق در وصف رسول(ص) گرفته، تا اشعار شیخ حسن کاشی در منقبت امام علی(ع) و تا محتشم در باره عاشورا، زبان عشق و فرهنگ فارسی اسلامی بود. در این زبان، اسلام و تاریخ آن، آنچنان که پارسی زبان دوست دارد، انعکاس داشته و دارد. حرکت مفاهیم منقبت و مدحت اهل بیت در زبان فارسی، یک حرکت عادی نبوده، بلکه موجی خروشان بود که از دل شاعران بر می آمد و در دل این مردم می نشست و آنان را به وجد می آورد.

صدها شاعر، طی قرنهای ششم تا دوره جدید، با برجستگی تمام، خودشان را وقف منقبت خوانی کردند و عشق و محبت و ولاء و دوستی خود را نثار امامان(ع) کردند و به پای آن بزرگان ریختند. بسیاری از اینان، سنی بودند، اما سنیانی که حب اهل بیت رسول برای ایشان یک اصل بود. بسیاری هم از شیعیان امامی مذهب بودند. میراثی که از این شاعران در منقبت سرایی مانده، بخشی چاپ شده و بخشی همچنان زیر گرد و خاک کتاب‌های خطی و دست نخورده است.

از شاعران مذکور در این کتاب می‌توان به حسن کاشی، لطف‌الله نیشابوری، کاتبی نیشابوری، حسین بن حسن کمال خوارزمی، قاضی نظام الدین هروی، علی شهاب سبزواری قرن نهم، غباری هروی قرن نهم، باباسودائی ابیوردی، مولانا برندق بخارایی، ناصر بخارایی، کمال غیاث شیرازی، منظری شاعر قن یازدهم، ملاشاه قدسی، دعایی مشهدی قرن نهم، غواصی هروی قرن نهم، افچنگی خراسانی قرن نهم، ابن حسام هروی و مولانا توحیدی قرن نهم اشاره کرد.^[۱]

پانويس

↑ ر.ک: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی

منابع مقاله

مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، مناقب اهل بیت(ع) در شعر کهن فارسی

وابسته‌ها

[1] ر.ک: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی

[۱]

@@ خط ۳۴: / خط ۳۴: @@
 زبان فارسی تحت تأثير علائق ایرانی و اسلامی، باید عالم خود را شکل می‌داد، شخصیت‌های خود را بر می‌گزید، اخلاق ویژه خود را انتخاب می‌کرد و راه خود را در تاریخ انسانی می‌گشود. در این صورت بود که می‌توانست به راه خود ادامه دهد، از رفتنش راضی باشد و پیروانش را توجیه کند.
-این زبان، زبان دین و آیین و اخلاق و احساس ایرانی شد، زبانی که تحت تأثیر نوعی عرفان و عشق بود. زبان ستایش حقیقت، زبان وصف حالات عارفانه و عاشقانه که گاه یک بیتش، دنیایی را در خود جای داده است. بخشی از این زبان، در ستایش و منقبت شخصیت هایی بوده که محبوب دل شاعران پارسی زبان بوده است، شخصیت رسول خدا (ص) با آن هم ستایش نامه‌های بی حد و مرز، شخصیت چهرگانی از اهل بیت(ع) که رسول (ص) دوستی آنان را توصیه کرده بود، کسانی که مصداق «اللهمّ وال من والاه» بودند.
+این زبان، زبان دین و آیین و اخلاق و احساس ایرانی شد، زبانی که تحت تأثیر نوعی عرفان و عشق بود. زبان ستایش حقیقت، زبان وصف حالات عارفانه و عاشقانه که گاه یک بیتش، دنیایی را در خود جای داده است. بخشی از این زبان، در ستایش و منقبت شخصیت هایی بوده که محبوب دل شاعران پارسی زبان بوده است، شخصیت رسول خدا(ص) با آن هم ستایش نامه‌های بی حد و مرز، شخصیت چهرگانی از اهل بیت(ع) که رسول(ص) دوستی آنان را توصیه کرده بود، کسانی که مصداق «اللهمّ وال من والاه» بودند.
-این زبان فارسی از شعر کمال الدين عبدالرزاق در وصف رسول (ص) گرفته، تا اشعار شیخ [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] در منقبت [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و تا محتشم در باره عاشورا، زبان عشق و فرهنگ فارسی اسلامی بود. در این زبان، اسلام و تاریخ آن، آنچنان که پارسی زبان دوست دارد، انعکاس داشته و دارد. حرکت مفاهیم منقبت و مدحت اهل بیت در زبان فارسی، یک حرکت عادی نبوده، بلکه موجی خروشان بود که از دل شاعران بر می آمد و در دل این مردم می نشست و آنان را به وجد می آورد.
+این زبان فارسی از شعر کمال الدين عبدالرزاق در وصف رسول(ص) گرفته، تا اشعار شیخ [[کاشی، حسن|حسن کاشی]] در منقبت [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و تا محتشم در باره عاشورا، زبان عشق و فرهنگ فارسی اسلامی بود. در این زبان، اسلام و تاریخ آن، آنچنان که پارسی زبان دوست دارد، انعکاس داشته و دارد. حرکت مفاهیم منقبت و مدحت اهل بیت در زبان فارسی، یک حرکت عادی نبوده، بلکه موجی خروشان بود که از دل شاعران بر می آمد و در دل این مردم می نشست و آنان را به وجد می آورد.
 صدها شاعر، طی قرنهای ششم تا دوره جدید، با برجستگی تمام، خودشان را وقف منقبت خوانی کردند و عشق و محبت و ولاء و دوستی خود را نثار امامان(ع) کردند و به پای آن بزرگان ریختند. بسیاری از اینان، سنی بودند، اما سنیانی که حب اهل بیت رسول برای ایشان یک اصل بود. بسیاری هم از شیعیان امامی مذهب بودند. میراثی که از این شاعران در منقبت سرایی مانده، بخشی چاپ شده و بخشی همچنان زیر گرد و خاک کتاب‌های خطی و دست نخورده است.