مجموعه مقالات نخستین همایش بین‌المللی فرهنگ و تمدن ایران در دوره‌ی سلجوقیان: تفاوت میان نسخه‌ها

دوره‌ی سلجوقی در عرصه‌ی ادب فارسی و عربی نیز از ادوار پسین و پیشین خود عقب نماند. اگر دوره‌ی سامانی، دوره‌ی زایش ادبیات فارسی است، بی شک دوره‌ی سلجوقی یکی از حلقه‌های تکاملی ادب فارسی در نثر و شعر است. متون فارسی در دو سبک ساده و متکلف مصنوع به موازات هم ادامه یافت. به نظر نمی رسد که یکی بر دیگری غلبه‌ی کیفی و کمی یافته باشد. متون اندرزنامه نویسی و سیاست نامه نویسی از قابلوس نامه تا سیرالملوک نویسی و نصیحه الملوک نویسی به تکامل رسید و متون دوره‌های بعدی را باید حاشیه نویسی یا تفسیر متون اندرزنامه نویسی این دوره تلقی کرد. هرچند دوره‌ی سلجوقی را دوره‌ی غلبه‌ی کلام اشعری می‌دانند، اما مقالات این مجموعه نشان می‌دهد که تفکر سیاسی و دینی قابل اعتنایی در سیرالملوک‌ها و شریعت نامه نویسی پدید آمد. اندیشه‌ی شاهی آرمانی که در دوره‌ی باستان جریان داشت، در این دوره بازپرداخته و به رونق رسید که در دوره‌ی معاصر از آن اندیشه‌ی ایرانشهری را برداشت کردند. هرچند اندیشه‌ی ایرانشهری امروزه موافقان و مخالفان جدی دارد اما برآمدن این اندیشه با هر اسم و نامی قابل بیان باشد، در دوره‌ی سلجوقی به رونق رسید و نه تنها در متون اندیشه‌ای بلکه در متون تاریخ نگاری نیز تجلی یافت البته باید اشاره کرد که در عرصه‌ی تاریخ نگاریف سلجوقیان کارنامه قابل قبولی ارائه ندادند که در مجموعه‌ی حاضر به دلایل امتناع آن اشاره رفته است.