۱۱۸٬۷۳۶
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'میشود' به 'میشود'
جز (جایگزینی متن - 'زبان =عربي ' به 'زبان =عربی ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'میشود' به 'میشود') |
||
| (۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
|پدیدآورندگان | |پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران =[[ | | پدیدآوران =[[مؤسسه الهدايه لاحياء التراث]] (مجقق) | ||
[[جزایری، عبدالنبی بن | [[جزایری، عبدالنبی بن سعدالدین]] (نویسنده) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
}} | }} | ||
'''حاوي الأقوال في معرفة الرجال'''، اثر [[جزایری، عبدالنبی بن | '''حاوي الأقوال في معرفة الرجال'''، اثر [[جزایری، عبدالنبی بن سعدالدین|عبدالنبی جزائری]] (م 1021)، کتابی است ارزشمند در موضوع علم رجال و تقسیم راویان. | ||
کتاب توسط مؤسسه «الهداية لإحياء التراث» مورد تحقیق قرار گرفته است. | کتاب توسط مؤسسه «الهداية لإحياء التراث» مورد تحقیق قرار گرفته است. | ||
==اهمیت کتاب== | ==اهمیت کتاب== | ||
حاوي الأقوال، از همان اوان انتشار نسخه خطی آن، مورد توجه ویژه محافل علمی، | حاوي الأقوال، از همان اوان انتشار نسخه خطی آن، مورد توجه ویژه محافل علمی، حوزههای علمیه، محققان، صاحب‌نظران و رجالپژوهان قرار گرفت و در ردیف منابع مهم رجال‌پژوهی، بشمار آمد و [[جزایری، عبدالنبی بن سعدالدین|عبدالنبی جزائری]]، با سبک ویژه خود که همانا دسته‌بندی راویان است به چهار دسته: صحاح، حسان، موثقون و ضعفا و شناساندن 2358 راوی، در بین اهل نظر و دارندگان سبکهای ویژه رجالی، جایگاه والایی یافته است<ref>ر.ک: بینام، ص472-473</ref>. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه اول، به‌صورت مفصل، از مؤلف و کتاب، اولاد، احفاد و تألیفات وی<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ج1، ص7-49</ref> و دیگر | در مقدمه اول، به‌صورت مفصل، از مؤلف و کتاب، اولاد، احفاد و تألیفات وی<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ج1، ص7-49</ref> و دیگر خانوادهها و بیوت علمی جزائر جنوب بصره، از جمله شیخ [[احمد بن عبدالکریم]]<ref>ر.ک: همان، ص51</ref>، [[حسن بن محمد بن احمد]]<ref>ر.ک: همان، ص53</ref> و [[ابوالحسن بن حسن بن محمد بن احمد جزائری]]<ref>ر.ک: همان، ص77</ref>، سخن گفته شده است. | ||
این کتاب، از جمله آثار ارجمند و مهم دانش رجال بوده و مؤلف آن فقیه، محدث و از عالمان بزرگ و مورد توجه روزگار خویش است. وی با آگاهیهای گسترده حدیثی و رجالیاش دست به تألیف این کتاب زد و به‌خوبی از عهده آن برآمد؛ به‌گونهای که از زمان تألیف تاکنون، مورد توجه علما و محققین پس از خویش قرار گرفت<ref>ر.ک: انصاری قمی، ناصرالدین و دیگران، ص68</ref>. | این کتاب، از جمله آثار ارجمند و مهم دانش رجال بوده و مؤلف آن فقیه، محدث و از عالمان بزرگ و مورد توجه روزگار خویش است. وی با آگاهیهای گسترده حدیثی و رجالیاش دست به تألیف این کتاب زد و به‌خوبی از عهده آن برآمد؛ به‌گونهای که از زمان تألیف تاکنون، مورد توجه علما و محققین پس از خویش قرار گرفت<ref>ر.ک: انصاری قمی، ناصرالدین و دیگران، ص68</ref>. | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
مؤلف کتاب خود را بر چهار بخش «صحاح»، «حسان»، «موثقین» و «ضعاف» تقسیم نموده و این نخستین بار است که عالمی رجالی، کتابش را بر چهار قسم منقسم کرده است؛ زیرا کتابهای پیشینیان، یا بر دو قسم بود (حسان و ضعاف) و یا اصلاً تقسیم نشده بود<ref>ر.ک: همان</ref>. | مؤلف کتاب خود را بر چهار بخش «صحاح»، «حسان»، «موثقین» و «ضعاف» تقسیم نموده و این نخستین بار است که عالمی رجالی، کتابش را بر چهار قسم منقسم کرده است؛ زیرا کتابهای پیشینیان، یا بر دو قسم بود (حسان و ضعاف) و یا اصلاً تقسیم نشده بود<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
مؤلف در این کتاب، عنایت فراوانی به سخنان [[نجاشی، احمد بن علی|ابوالعباس نجاشی]]، [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] و [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلی]] داشته است. وی ابتدا سخن [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشی]] را - بدون تغییر در عبارت و با حذف طرق و اسانید - و سپس قول [[حلی، حسن بن یوسف|علامه]] را در «[[خلاصة الأقوال في معرفة الرجال|خلاصة الأقوال]]» ذکر میکند و پس از آن عبارات [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید ثانی]] - اگر در مورد راوی مشخص یافت شود - و سخنان مرحوم [[طوسی، محمد بن حسن|طوسی]] را در دو کتاب رجال و فهرست میآورد و با این کار خویش نشان می‌دهد که از کدام راوی در اصول پنج‌گانه رجالی یاد شده و از کدام راوی، تنها در یکی از این کتابها ذکری به میان آمده است. جالب آنکه مؤلف تصریح | مؤلف در این کتاب، عنایت فراوانی به سخنان [[نجاشی، احمد بن علی|ابوالعباس نجاشی]]، [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] و [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلی]] داشته است. وی ابتدا سخن [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشی]] را - بدون تغییر در عبارت و با حذف طرق و اسانید - و سپس قول [[حلی، حسن بن یوسف|علامه]] را در «[[خلاصة الأقوال في معرفة الرجال|خلاصة الأقوال]]» ذکر میکند و پس از آن عبارات [[شهید ثانی، زین‌الدین بن علی|شهید ثانی]] - اگر در مورد راوی مشخص یافت شود - و سخنان مرحوم [[طوسی، محمد بن حسن|طوسی]] را در دو کتاب رجال و فهرست میآورد و با این کار خویش نشان می‌دهد که از کدام راوی در اصول پنج‌گانه رجالی یاد شده و از کدام راوی، تنها در یکی از این کتابها ذکری به میان آمده است. جالب آنکه مؤلف تصریح میکند که: بسیاری از رجال و روات، در کتابهای نجاشی، [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] و [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلی]] در غیر باب خودشان مذکورند و او با جستجوی بسیار بر نام آنها آگاهی یافته و از آنها در باب مختص خودشان: صحاح، حسان و موثقین یاد کرده است. اما بحث درباره ضعاف را او با استفاده از کتابهای [[رجال النجاشي|رجال نجاشی]] و [[خلاصة الأقوال في معرفة الرجال|خلاصه علامه]]، دنبال کرده و نام کسانی را هم که در این دو کتاب نیامده - ولی در کتابهای [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] مذکور است - در فصلی جداگانه فهرست کرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
همچنین وی بر کتاب رجال حسن بن علی بن داود - با وجود حسن ترتیب - به علت کثرت اغلاط و قلت ضبط اعتماد نکرده و از آن - جز در برخی موارد به‌عنوان شاهد - استفاده نکرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | همچنین وی بر کتاب رجال حسن بن علی بن داود - با وجود حسن ترتیب - به علت کثرت اغلاط و قلت ضبط اعتماد نکرده و از آن - جز در برخی موارد به‌عنوان شاهد - استفاده نکرده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
# وجه تقدیم جرح بر تعدیل (اگر درباره کسی هم جرح و هم تعدیل آمده باشد)؛ | # وجه تقدیم جرح بر تعدیل (اگر درباره کسی هم جرح و هم تعدیل آمده باشد)؛ | ||
# لزوم شهادت عدلین در تزکیه راوی و عدم اکتفا به شاهد واحد؛ | # لزوم شهادت عدلین در تزکیه راوی و عدم اکتفا به شاهد واحد؛ | ||
# اگر کسی پس از استقامت حال، خلط نماید، سخنان و روایات حال استقامتش پذیرفته | # اگر کسی پس از استقامت حال، خلط نماید، سخنان و روایات حال استقامتش پذیرفته میشود؛ | ||
# وجوه تشخیص راوی در صورت اشتراک اسمی (با استفاده از طبقات)؛ | # وجوه تشخیص راوی در صورت اشتراک اسمی (با استفاده از طبقات)؛ | ||
# مذاهب هفت‌گانه شیعه (زیدیه، کیسانیه، فطحیه، ناووسیه، واقفیه، اسماعیلیه و امامیه)؛ | # مذاهب هفت‌گانه شیعه (زیدیه، کیسانیه، فطحیه، ناووسیه، واقفیه، اسماعیلیه و امامیه)؛ | ||
# | # کنیههای ائمه اطهار(ع)؛ | ||
# فرق اصل و نوادر؛ | # فرق اصل و نوادر؛ | ||
# ابن الغضائری کیست؟<ref>ر.ک: همان</ref>. | # ابن الغضائری کیست؟<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
مؤلف سپس به ذکر رجال صحاح، حسان، موثقین و ضعاف، بر طبق حروف الفبا | مؤلف سپس به ذکر رجال صحاح، حسان، موثقین و ضعاف، بر طبق حروف الفبا میپردازد. او در بخش صحاح - که به وثاقت ایشان تصریح شده است - از 763 نفر نام برده است و پس از پایان پذیرفتن این بخش به ذکر جماعتی که تنها در خلاصه علامه مذکورند و سپس به ذکر مشایخ و بزرگان شیعه پس از زمان [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص69</ref>. | ||
نویسنده در بخش حسان و ممدوحین - که تصریح به وثاقت آنان نشده - از هشتاد نفر و در خاتمه این فصل، از گروهی از اولیا و خواص [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین(ع)]] و اصحاب او از قبیله ربیعه و یمن یاد میکند و در رجال موثق که با فساد عقیده‌اشان، به توثیق آنان تصریح شده است، از 62 نفر و در بخش ضعفا، اعم از مجهول الحال و ممدوح، از 1168 نفر یاد میکند (که مجموع همه این افراد، به 2358 نفر بالغ میشود)<ref>ر.ک: همان</ref>. | نویسنده در بخش حسان و ممدوحین - که تصریح به وثاقت آنان نشده - از هشتاد نفر و در خاتمه این فصل، از گروهی از اولیا و خواص [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین(ع)]] و اصحاب او از قبیله ربیعه و یمن یاد میکند و در رجال موثق که با فساد عقیده‌اشان، به توثیق آنان تصریح شده است، از 62 نفر و در بخش ضعفا، اعم از مجهول الحال و ممدوح، از 1168 نفر یاد میکند (که مجموع همه این افراد، به 2358 نفر بالغ میشود)<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
در خاتمه، چند تنبیه در موضوعات زیر، ذکر شده است: | در خاتمه، چند تنبیه در موضوعات زیر، ذکر شده است: | ||
# | # کنیهها و لقبهای معروف افراد؛ | ||
# ابوجعفر، استاد سعد بن عبدالله کیست؟؛ | # ابوجعفر، استاد سعد بن عبدالله کیست؟؛ | ||
# توضیح بعضی از اسناد؛ | # توضیح بعضی از اسناد؛ | ||