جایگاه بحرین در دریانوردی و تجارت دریایی (از صدر اسلام تا سقوط خلافت عباسی): تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'مولف' به 'مؤلف') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' می کند' به ' می‌کند') |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
'''جایگاه بحرین در دریانوردی و تجارت دریایی (از صدر اسلام تا سقوط خلافت عباسی)''' تألیف [[محمد قمر، محمود|محمود احمد محمد قمر]]، مترجمان [[مقصودی، نعمت‌الله|نعمت‌الله مقصودی]] - [[زائری، غلامرضا|غلامرضا زائری]]؛ این کتاب ترجمه‌ی اثری از زبان عربی به نام «[[دور البحرین فی الملاحة التجارة البحریه من صدر الاسلام حتی سقوط الخلافة العباسیة]]» است که با وجود نقایصی که دارد به علت کمبود تحقیقات جدید در زمینه‌ی مورد پژوهش در زبان فارسی، ترجمه گردید تا به عنوان پیش نویسی مورد استفاده محقیقان پرتوان کشورمان قرار گیرد و با کمک روش‌های علمی نوین تحقیقات تاریخی که در میان پژوهشگران ایران رایج است، جوانب کمتر دیده شده‌ی تاریخ خلیج فارس را نمایان سازد و مهم تر این که تا نقد مطالب مندرج در این کتاب، سهم ایرانیان در دریانوردی، تجارت دریایی و تاریخ خلیج فارس به شکل کامل تری نشان داده شود. | '''جایگاه بحرین در دریانوردی و تجارت دریایی (از صدر اسلام تا سقوط خلافت عباسی)''' تألیف [[محمد قمر، محمود|محمود احمد محمد قمر]]، مترجمان [[مقصودی، نعمت‌الله|نعمت‌الله مقصودی]] - [[زائری، غلامرضا|غلامرضا زائری]]؛ این کتاب ترجمه‌ی اثری از زبان عربی به نام «[[دور البحرین فی الملاحة التجارة البحریه من صدر الاسلام حتی سقوط الخلافة العباسیة]]» است که با وجود نقایصی که دارد به علت کمبود تحقیقات جدید در زمینه‌ی مورد پژوهش در زبان فارسی، ترجمه گردید تا به عنوان پیش نویسی مورد استفاده محقیقان پرتوان کشورمان قرار گیرد و با کمک روش‌های علمی نوین تحقیقات تاریخی که در میان پژوهشگران ایران رایج است، جوانب کمتر دیده شده‌ی تاریخ خلیج فارس را نمایان سازد و مهم تر این که تا نقد مطالب مندرج در این کتاب، سهم ایرانیان در دریانوردی، تجارت دریایی و تاریخ خلیج فارس به شکل کامل تری نشان داده شود. | ||
==ساختار محتوا== | ==ساختار محتوا== | ||
این کتاب ترجمه‌ی اثری از زبان عربی به نام «[[دور البحرین فی الملاحة التجارة البحریه من صدر الاسلام حتی سقوط الخلافة العباسیة]]» است که با وجود نقایصی که دارد به علت کمبود تحقیقات جدید در زمینه‌ی مورد پژوهش در زبان فارسی، ترجمه گردید تا به عنوان پیش نویسی مورد استفاده محقیقان پرتوان کشورمان قرار گیرد و با کمک روش‌های علمی نوین تحقیقات تاریخی که در میان پژوهشگران ایران رایج است، جوانب کمتر دیده شده‌ی تاریخ خلیج فارس را نمایان سازد و مهم تر این که تا نقد مطالب مندرج در این کتاب، سهم ایرانیان در دریانوردی، تجارت دریایی و تاریخ خلیج فارس به شکل کامل تری نشان داده شود. برجسته ترین نقیصه‌ی این کتاب عدم کاربرد نام واقعی خلیج فارس توسط مؤلف و نیز خودداری وی از شرح منصفانه حوادث مرتبط با مالکیت و نفوذ ایرانیان بر این دریا است. این امر انتقاد درستی بر اثر وی وارد | این کتاب ترجمه‌ی اثری از زبان عربی به نام «[[دور البحرین فی الملاحة التجارة البحریه من صدر الاسلام حتی سقوط الخلافة العباسیة]]» است که با وجود نقایصی که دارد به علت کمبود تحقیقات جدید در زمینه‌ی مورد پژوهش در زبان فارسی، ترجمه گردید تا به عنوان پیش نویسی مورد استفاده محقیقان پرتوان کشورمان قرار گیرد و با کمک روش‌های علمی نوین تحقیقات تاریخی که در میان پژوهشگران ایران رایج است، جوانب کمتر دیده شده‌ی تاریخ خلیج فارس را نمایان سازد و مهم تر این که تا نقد مطالب مندرج در این کتاب، سهم ایرانیان در دریانوردی، تجارت دریایی و تاریخ خلیج فارس به شکل کامل تری نشان داده شود. برجسته ترین نقیصه‌ی این کتاب عدم کاربرد نام واقعی خلیج فارس توسط مؤلف و نیز خودداری وی از شرح منصفانه حوادث مرتبط با مالکیت و نفوذ ایرانیان بر این دریا است. این امر انتقاد درستی بر اثر وی وارد می‌کند. با وجود نقدهای دیگری که بر این کتاب وارد است نباید از مزایای فراوان آن چشم پوشید. از مهم ترین موارد این مزایا می توان به تازگی پژوهش، کثرت منابع مورد استفاده، بهره مندی از تعداد زیادی از مشاوران پژوهشی و متخصص در این زمینه، ارائه‌ی نظریات بدیع و انشای روان و سبک نگارش تهی از استعارات گمراه کننده ادبی آن اشاره کرد، که مورد اخیر به انجام یک ترجمه خوب کمک می‌کند. تحقیق و تشریح سرگذشت مردم و عدم تکیه بر زندگی حکام و سیاست مداران، برجسته ترین ویژگی کتاب است. این ویژگی در میان اساتید و محققان تاریخ در ایران نیز ارزشمند تلقی می گردد. | ||
تمدن عربی - اسلامی از بزرگ ترین تمدن های بشری از نظر زمانی و مکانی است. این تمدن در طول مدت بیش از هزار سال بر جهان سایه افکنده بود که چنین موفقیتی برای هیچ یک از تمدن های دیگر در طول تاریخ به دست نیامده است. در کل، تمدن بشری بر اساس یک جنبش یک جانبه قوام نمی یابد. بلکه نتیجه هم گرایی بین دستاوردهای فرهنگی، درخشش هنری، برتری نظامی و قدرت اقتصادی است. لذا انسان متمدن نمی تواند در یک بیابان فکری ببالد و ناگزیر می بایست در کنار سایر انسان های متمدن و در میدان های دیگر زندگی کند. هنر به همراه اقتصاد قوی و جامعه سالم شکوفا می گردد و اندیشه نیز در فضای آزاد می بالد. انسان کار و تولید | تمدن عربی - اسلامی از بزرگ ترین تمدن های بشری از نظر زمانی و مکانی است. این تمدن در طول مدت بیش از هزار سال بر جهان سایه افکنده بود که چنین موفقیتی برای هیچ یک از تمدن های دیگر در طول تاریخ به دست نیامده است. در کل، تمدن بشری بر اساس یک جنبش یک جانبه قوام نمی یابد. بلکه نتیجه هم گرایی بین دستاوردهای فرهنگی، درخشش هنری، برتری نظامی و قدرت اقتصادی است. لذا انسان متمدن نمی تواند در یک بیابان فکری ببالد و ناگزیر می بایست در کنار سایر انسان های متمدن و در میدان های دیگر زندگی کند. هنر به همراه اقتصاد قوی و جامعه سالم شکوفا می گردد و اندیشه نیز در فضای آزاد می بالد. انسان کار و تولید می‌کند و پیشرفت می نماید و هنگامی که احساس آرامش کند و روزی اش را به دست آورد با اتکا به یک اقتصاد قدرتمند می تواند قدرت نظامی شکست ناپذیری را بنا نهد و اساس ابتکار و اختراع و دیگر امور همانند را فراهم نماید. در سایه‌ی تمدن عربی - اسلامی، انسان در دین اسلام به اندیشه و آزادی دست پیدا کرد، به موسیقی گوش فرا داد، از هنر بهره مند شد، تحت نام جهاد در خشکی و دریا جنگید، در زمین کشت و زرع نمود، شهرها و دژها را بنا نهاد، در صنعت دست به ابتکار زد، در ریاضیات و پزشکی و نجوم و مانند آن رازهای علمی را برملا ساخت و زندگی وی سرمایه‌ی بزرگی را در میدان های تاریخ و فلسفه و اندیشه اجتماعی و جغرافیا به ثمر نشاند. در این میان طبیعی است که نیروی دریایی از نظر تجارت، دریانوردی و جنگاوری از این مقولات جدا نبوده است. نویسنده در این کتاب فصولی از تاریخ تمدن عربی - اسلامی در یکی از مراکز پیشرفته‌ی آن یعنی خلیج فارس و بحرین قدیم را معرفی کرده است. این کتاب با وجود حجم کوچکش درباره‌ی میزان بالای مشارکت بحرین در تاریخ دریانوردی و تجارت در مناطق وسیعی از جمله در منطقه‌ی خلیج فارس، دریای عرب و اقیانوس هند سخن می گوید؛ زیرا بازرگانان مسلمان نقش برجسته‌ای را در تاریخ تمدن اسلامی - عربی داشته اند. بنابراین توجه به جایگاه بحرین (که دارای تاریخی کهن در تجارت و دریانوردی است) کاری ارزشمند به شمار می رود. | ||
خلاصه مطالب بخش‌های کتاب: | خلاصه مطالب بخش‌های کتاب: | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
بخش سوم: به تشریح مهم ترین بنادر و ایستگاه‌های تجاری می پردازد که شهرت جهانی دارند. احسا با خرماها و منسوجاتش، شهر خط و نیزه‌های نیکویش، دارین و عقیر که با مشکشان، قطر با پارچه‌های و شتران نیکویش و قطیف و هجر که با خرما و پارچه هایشان به شهرت رسیدند. | بخش سوم: به تشریح مهم ترین بنادر و ایستگاه‌های تجاری می پردازد که شهرت جهانی دارند. احسا با خرماها و منسوجاتش، شهر خط و نیزه‌های نیکویش، دارین و عقیر که با مشکشان، قطر با پارچه‌های و شتران نیکویش و قطیف و هجر که با خرما و پارچه هایشان به شهرت رسیدند. | ||
بخش چهارم: راه‌های تجاری و بازرگانی موجود را بررسی | بخش چهارم: راه‌های تجاری و بازرگانی موجود را بررسی می‌کند که این راه‌ها سرزمین بحرین را به جزیرة العرب و بلاد همسایه‌ی آن مرتبط می ساخته است. بخشی از این مسیرها برّی بود که توسط کاروان های بازرگانی به مقصد ایستگاه‌های تجاری بصره، عراق، شام، عمان و داخل جزیرة العرب مورد استفاده قرار می گرفت. اما راه‌های دریایی سهم بیشتری در مسافرت های بازرگانی به مقصد عراق، شام، ایران، هند، چین، شرق دور و نیز آفریقا داشت. | ||
بخش پنجم: به بحث در روابط بازرگانی بین بحرین و جزیرة العرب و به ویژه با سرزمین حجاز، یمن، عراق، شام، ایران، هند، چین، شرق دور و آفریقا می پردازد.<ref> [https://www.historylib.com/books/2225 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref> | بخش پنجم: به بحث در روابط بازرگانی بین بحرین و جزیرة العرب و به ویژه با سرزمین حجاز، یمن، عراق، شام، ایران، هند، چین، شرق دور و آفریقا می پردازد.<ref> [https://www.historylib.com/books/2225 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref> | ||
نسخهٔ ۴ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۰۹
| جایگاه بحرین در دریانوردی و تجارت دریایی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | محمد قمر، محمود (نویسنده)
مقصودی، نعمت‌الله (مترجم) زائری، غلامرضا (مترجم) |
| ناشر | انتشارات بین المللی گیوا |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۳۹۶ش |
| موضوع | خلیج فارس |
| کد کنگره | |
جایگاه بحرین در دریانوردی و تجارت دریایی (از صدر اسلام تا سقوط خلافت عباسی) تألیف محمود احمد محمد قمر، مترجمان نعمت‌الله مقصودی - غلامرضا زائری؛ این کتاب ترجمه‌ی اثری از زبان عربی به نام «دور البحرین فی الملاحة التجارة البحریه من صدر الاسلام حتی سقوط الخلافة العباسیة» است که با وجود نقایصی که دارد به علت کمبود تحقیقات جدید در زمینه‌ی مورد پژوهش در زبان فارسی، ترجمه گردید تا به عنوان پیش نویسی مورد استفاده محقیقان پرتوان کشورمان قرار گیرد و با کمک روش‌های علمی نوین تحقیقات تاریخی که در میان پژوهشگران ایران رایج است، جوانب کمتر دیده شده‌ی تاریخ خلیج فارس را نمایان سازد و مهم تر این که تا نقد مطالب مندرج در این کتاب، سهم ایرانیان در دریانوردی، تجارت دریایی و تاریخ خلیج فارس به شکل کامل تری نشان داده شود.
ساختار محتوا
این کتاب ترجمه‌ی اثری از زبان عربی به نام «دور البحرین فی الملاحة التجارة البحریه من صدر الاسلام حتی سقوط الخلافة العباسیة» است که با وجود نقایصی که دارد به علت کمبود تحقیقات جدید در زمینه‌ی مورد پژوهش در زبان فارسی، ترجمه گردید تا به عنوان پیش نویسی مورد استفاده محقیقان پرتوان کشورمان قرار گیرد و با کمک روش‌های علمی نوین تحقیقات تاریخی که در میان پژوهشگران ایران رایج است، جوانب کمتر دیده شده‌ی تاریخ خلیج فارس را نمایان سازد و مهم تر این که تا نقد مطالب مندرج در این کتاب، سهم ایرانیان در دریانوردی، تجارت دریایی و تاریخ خلیج فارس به شکل کامل تری نشان داده شود. برجسته ترین نقیصه‌ی این کتاب عدم کاربرد نام واقعی خلیج فارس توسط مؤلف و نیز خودداری وی از شرح منصفانه حوادث مرتبط با مالکیت و نفوذ ایرانیان بر این دریا است. این امر انتقاد درستی بر اثر وی وارد می‌کند. با وجود نقدهای دیگری که بر این کتاب وارد است نباید از مزایای فراوان آن چشم پوشید. از مهم ترین موارد این مزایا می توان به تازگی پژوهش، کثرت منابع مورد استفاده، بهره مندی از تعداد زیادی از مشاوران پژوهشی و متخصص در این زمینه، ارائه‌ی نظریات بدیع و انشای روان و سبک نگارش تهی از استعارات گمراه کننده ادبی آن اشاره کرد، که مورد اخیر به انجام یک ترجمه خوب کمک می‌کند. تحقیق و تشریح سرگذشت مردم و عدم تکیه بر زندگی حکام و سیاست مداران، برجسته ترین ویژگی کتاب است. این ویژگی در میان اساتید و محققان تاریخ در ایران نیز ارزشمند تلقی می گردد.
تمدن عربی - اسلامی از بزرگ ترین تمدن های بشری از نظر زمانی و مکانی است. این تمدن در طول مدت بیش از هزار سال بر جهان سایه افکنده بود که چنین موفقیتی برای هیچ یک از تمدن های دیگر در طول تاریخ به دست نیامده است. در کل، تمدن بشری بر اساس یک جنبش یک جانبه قوام نمی یابد. بلکه نتیجه هم گرایی بین دستاوردهای فرهنگی، درخشش هنری، برتری نظامی و قدرت اقتصادی است. لذا انسان متمدن نمی تواند در یک بیابان فکری ببالد و ناگزیر می بایست در کنار سایر انسان های متمدن و در میدان های دیگر زندگی کند. هنر به همراه اقتصاد قوی و جامعه سالم شکوفا می گردد و اندیشه نیز در فضای آزاد می بالد. انسان کار و تولید می‌کند و پیشرفت می نماید و هنگامی که احساس آرامش کند و روزی اش را به دست آورد با اتکا به یک اقتصاد قدرتمند می تواند قدرت نظامی شکست ناپذیری را بنا نهد و اساس ابتکار و اختراع و دیگر امور همانند را فراهم نماید. در سایه‌ی تمدن عربی - اسلامی، انسان در دین اسلام به اندیشه و آزادی دست پیدا کرد، به موسیقی گوش فرا داد، از هنر بهره مند شد، تحت نام جهاد در خشکی و دریا جنگید، در زمین کشت و زرع نمود، شهرها و دژها را بنا نهاد، در صنعت دست به ابتکار زد، در ریاضیات و پزشکی و نجوم و مانند آن رازهای علمی را برملا ساخت و زندگی وی سرمایه‌ی بزرگی را در میدان های تاریخ و فلسفه و اندیشه اجتماعی و جغرافیا به ثمر نشاند. در این میان طبیعی است که نیروی دریایی از نظر تجارت، دریانوردی و جنگاوری از این مقولات جدا نبوده است. نویسنده در این کتاب فصولی از تاریخ تمدن عربی - اسلامی در یکی از مراکز پیشرفته‌ی آن یعنی خلیج فارس و بحرین قدیم را معرفی کرده است. این کتاب با وجود حجم کوچکش درباره‌ی میزان بالای مشارکت بحرین در تاریخ دریانوردی و تجارت در مناطق وسیعی از جمله در منطقه‌ی خلیج فارس، دریای عرب و اقیانوس هند سخن می گوید؛ زیرا بازرگانان مسلمان نقش برجسته‌ای را در تاریخ تمدن اسلامی - عربی داشته اند. بنابراین توجه به جایگاه بحرین (که دارای تاریخی کهن در تجارت و دریانوردی است) کاری ارزشمند به شمار می رود.
خلاصه مطالب بخش‌های کتاب:
بخش نخست: این بخش به بررسی تاریخ بحرین از روزگار پیامبر تا سقوط حکومت امویان می پردازد و در بر دارنده‌ی موقعیت جغرافیایی بحرین است که در شمال از بصره و در جنوب تا عمان ادامه می یابد. این منطقه در آن زمان مشتمل بر مجموعه‌ای از بنادر و شهرهای تجاری پراهمیت بوده است. این موقعیت متمایز جغرافیایی بحرین باعث می‌شد تا این سرزمین به نقطه تمرکز بازرگانی و دریانوردی در منطقه میانی ساحل غربی خلیج فارس تبدیل شود.
بخش دوم: به تحقیق درباره‌ی بحرین و تلاش‌های خلافت عباسیان در احیای فرایند تجاری می پردازد. زیرا خلیج فارس با در نظر گرفتن شروطی، به یک دریاچه‌ی عربی - اسلامی تبدیل شده بود. در فقدان سلطه‌ی عباسیان، گاهی برخی از قدرت های سیاسی در برخی نواحی آن سرزمین ظهور می کردند که تأثیراتی بر فعالیت های تجاری در منطقه خلیج فارس داشتند. این سرزمین در نهایت نیز به دست خاندان عیونی افتاد که علاوه بر سلطه بر آن، صاحب قدرت در اداره حرکت تجاری و دریانوردی در منطقه خلیج فارس نیز بودند.
بخش سوم: به تشریح مهم ترین بنادر و ایستگاه‌های تجاری می پردازد که شهرت جهانی دارند. احسا با خرماها و منسوجاتش، شهر خط و نیزه‌های نیکویش، دارین و عقیر که با مشکشان، قطر با پارچه‌های و شتران نیکویش و قطیف و هجر که با خرما و پارچه هایشان به شهرت رسیدند.
بخش چهارم: راه‌های تجاری و بازرگانی موجود را بررسی می‌کند که این راه‌ها سرزمین بحرین را به جزیرة العرب و بلاد همسایه‌ی آن مرتبط می ساخته است. بخشی از این مسیرها برّی بود که توسط کاروان های بازرگانی به مقصد ایستگاه‌های تجاری بصره، عراق، شام، عمان و داخل جزیرة العرب مورد استفاده قرار می گرفت. اما راه‌های دریایی سهم بیشتری در مسافرت های بازرگانی به مقصد عراق، شام، ایران، هند، چین، شرق دور و نیز آفریقا داشت.
بخش پنجم: به بحث در روابط بازرگانی بین بحرین و جزیرة العرب و به ویژه با سرزمین حجاز، یمن، عراق، شام، ایران، هند، چین، شرق دور و آفریقا می پردازد.[۱]
پانويس
منابع مقاله
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران