أنیس الجلیس في أخبار تنیس

أنیس الجلیس في أخبار تنیس
پدیدآوران	محتسب تنیسی، محمد بن احمد (نويسنده) شیال، جمال‌الدین (محقق و مقدمه‌نویس)
ناشر	مکتبة الثقافة الدينية
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	1420ق - 2000م
چاپ	1
شابک	‎977-5250-77-3
موضوع	تنیس (مصر) - تاریخ
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏ت‎‏9‎‏ ‎‏الف‎‏22 73 ‏DS‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

أنيس الجليس في أخبار تنيس، نوشته حافظ، ادیب و تاریخ‌نگار قرن هفتم هجری قمری، شمس‌الدین محمد بن احمد بن بسام محتسب تِنّیسی، مشهور به ابن بسّام (حدود 575- 625ق)، شهر قدیمی و تاریخی «تِنّیس» را معرفی می‌کند که در بخش شرقی دلتای نیل (مصر)، میان «فَرما» در شرق و «دمیاط» در غرب قرار داشته است. مورخ مصری و استاد دانشکده ادبیات دانشگاه عین‌شمس، جمال‌الدین شیال (1911-1967م)، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و برای آن مقدمه‌ای روشمند و سودمند نوشته و نویسنده و آثارش و اثر حاضر را شناسانده است.

هدف و روش

• جمال‌الدین شیال، با تأکید بر اینکه «تِنّیس»، شهری مصری - اسلامی بود که از بین رفت، افزوده است:
• این شهر، نقش تمدنی مهمی در تاریخ مصر دوران اسلام ایفا کرد و مرکز مهمی بود که در آن کشتی‌سازی هم داشتند و همچنین از مهم‌ترین مراکز صنعت نساجی بود و پرده کعبه، قرن‌ها در این شهر تولید می‌شد و به همین جهت بسیاری از مردمانش مشغول حرفه نساجی و بافندگی بودند و نیز به صید ماهیان و پرندگان می‌پرداختند.
• ابن بسّام، کتابی به نام «أنيس الجليس في أخبار تنيس» نوشته که فقط قطعه کوچکی از آن باقی مانده است که اطلاعات ارزشمندی از نظر صنعت و عمران این شهر عرضه می‌کند.

ساختار و محتوا

• متن اصلی این اثر، بسیار مختصر (فقط 7 صفحه) است و به وصف شهر «تِنّیس» و طول و عرض جغرافیایی‌اش، توضیح وضعیت جوّی آن، تعداد مساجد و محراب‌ها، کنیسه‌ها، حمام‌ها و دکان‌های این شهر، تعداد کارگاه‌های نساجی و کارگرانش، اسامی ماهیان و پرندگانش و... پرداخته است.

نمونه مباحث

• همه مساجد «تِنّیس» و محراب‌های داخل و خارج آن جز مسجد جامع، 160 مسجد است و اما مسجد جامع، طولش از طرف قبله به طرف دریا ، 112 ذراع و عرضش از مشرق به مغرب 71 ذراع و طول افزوده متّصل به آن و مسافت تا آن مسجد، 70 ذراع و عرض آن زیاده، 29 ذراع است. در ماه رمضان در مسجد جامع، 3100 چراغ و 250 شمع روشن می‌شود و قبلاً در هر شبی در آن 2800 چراغ روشن می‌شد و هر مسجدی از مساجد این شهر، مناره‌ای دارد.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.