مسالک و ممالک (مترجم ناشناس): تفاوت میان نسخه‌ها
A-esmaeili (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NUR102565J1.jpg | عنوان = مسالک و ممالک (ترجمه فارسی مسالک المما‌لک) از قرن 6/5 هجری | عنوان‌های دیگر = | پدیدآورندگان | پدیدآوران = اصطخری، ابراهیم بن محمد (نويسنده) افشار، ایرج (سایر) |زبان | زبان = فارسی | ک...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''مسالک و ممالک'''، ترجمه‌ای کهن به قلم نویسنده‌ای ناشناس از کتاب | '''مسالک و ممالک'''، ترجمه‌ای کهن به قلم نویسنده‌ای ناشناس از کتاب «[[المسالك و الممالك (اصطخري، ليدن)|مسالك الممالك]]»، نوشته [[اصطخری، ابراهیم بن محمد|ابواسحاق ابراهیم اصطخری]] (متوفی 340/346ق) است. [[افشار، ایرج|ایرج افشار]] بر این کتاب مقدمه نوشته و آن را تصحیح کرده است. | ||
مسالك الممالك اصطخری از متون مهم و معروف در جغرافیا است و مؤلف آن ابواسحاق ابراهیم بن محمد فارسی | [[المسالك و الممالك (اصطخري، ليدن)|مسالك الممالك اصطخری]] از متون مهم و معروف در جغرافیا است و مؤلف آن [[اصطخری، ابراهیم بن محمد|ابواسحاق ابراهیم بن محمد فارسی اصطخری]]، معروف به کرخی آن را از روی «[[صور الأقاليم]]» [[ابوزید، احمد بن سهل|ابوزید سهل بلخی]] (متوفی 322ق) تألیف کرده است<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ص11</ref>. | ||
به گفته ایرج | به گفته [[افشار، ایرج|ایرج افشار]]، از متن عربی [[المسالك و الممالك (اصطخري، ليدن)|مسالك الممالك]]، ترجمه‌ای درخور اهمیت به زبان فارسی در دست داریم که به احتمال قوی در قرون پنجم یا ششم هجری به زبان فارسی نقل شده است؛ زیرا امارات و قرائن کافی بر قدمت ترجمه از سبک متن و شیوه لغات آن به دست می‌‌آید و هرگونه احتمال تردید نسبت به کهنگی ترجمه سست می‌شود. ترجمه فارسی کتاب اصطخری، در مقایسه با متن عربی کاملاً موافق و مطابق نیست. در بسیاری از موارد مترجم جملات و مطالبی را حذف و کسر کرده و در مواردی هم جمله‌ها و عباراتی بر آن افزوده است. مترجم گاه در ترجمه دقت کافی ندارد و سهوهای روشن و اغلاط واضح بر او دست داده است که به موارد مهم این‌گونه عیوب در ذیل صفحات اشاره رفته است<ref>ر.ک: همان، ص12</ref>. | ||
ترجمه کتاب را به خواجه نصیرالدین طوسی (متوفی 672ق) و یا ابوالمحاسن محمد بن سعد | ترجمه کتاب را به [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیرالدین طوسی]] (متوفی 672ق) و یا [[ابوالمحاسن محمد بن سعد نخجوانی]]، معروف به [[ابن ساوجی]] (که در 732 در قید حیات بوده است) نسبت داده‌اند. این هر دو انتساب به دلایل و قرائنی درست نیست: | ||
# استعمال لغات کهنه که فهرست آنها در پایان کتاب به دست داده می‌شود و شیوه نثرنویسی کتاب مؤید این ادعاست که نثری چنین کهنه نمی‌تواند اثر قلم خواجه | # استعمال لغات کهنه که فهرست آنها در پایان کتاب به دست داده می‌شود و شیوه نثرنویسی کتاب مؤید این ادعاست که نثری چنین کهنه نمی‌تواند اثر قلم [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیر]]، یعنی از قرن هفتم و یا از قرن هشتم هجری، یعنی اثر ابن ساوجی باشد. | ||
# مقایسه میان آثار منثور فارسی خواجه نصیر مانند | # مقایسه میان آثار منثور فارسی [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیر]] مانند «[[اوصاف الاشراف|أوصاف الأشراف]]» یا «[[آغاز و انجام]]»، با ترجمه مسالک و ممالک خود مؤید سستی این انتساب است. شیوه نثر خواجه نصیر دیگر و اسلوب نثر این کتاب دیگر است. | ||
# در هیچ‌یک از مآخذ قدیم ذیل احوال خواجه نصیر و در فهرست مؤلفات او به چنین اثری از خواجه اشاره نشده است...<ref>ر.ک: همان، ص13-14</ref>. | # در هیچ‌یک از مآخذ قدیم ذیل احوال [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصیر]] و در فهرست مؤلفات او به چنین اثری از خواجه اشاره نشده است...<ref>ر.ک: همان، ص13-14</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
نسخهٔ ۲۳ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۳۴
| مسالک و ممالک (ترجمه فارسی مسالک المما‌لک) از قرن 6/5 هجری | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اصطخری، ابراهیم بن محمد (نويسنده) افشار، ایرج (سایر) |
| ناشر | بنگاه ترجمه و نشر کتاب |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1340ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | جغرافیا - متون قدیمی تا قرن 14 - ایران - جغرافیا - کشورهای اسلامی - جغرافیا - نثر فارسی - قرن 6ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مسالک و ممالک، ترجمه‌ای کهن به قلم نویسنده‌ای ناشناس از کتاب «مسالك الممالك»، نوشته ابواسحاق ابراهیم اصطخری (متوفی 340/346ق) است. ایرج افشار بر این کتاب مقدمه نوشته و آن را تصحیح کرده است.
مسالك الممالك اصطخری از متون مهم و معروف در جغرافیا است و مؤلف آن ابواسحاق ابراهیم بن محمد فارسی اصطخری، معروف به کرخی آن را از روی «صور الأقاليم» ابوزید سهل بلخی (متوفی 322ق) تألیف کرده است[۱].
به گفته ایرج افشار، از متن عربی مسالك الممالك، ترجمه‌ای درخور اهمیت به زبان فارسی در دست داریم که به احتمال قوی در قرون پنجم یا ششم هجری به زبان فارسی نقل شده است؛ زیرا امارات و قرائن کافی بر قدمت ترجمه از سبک متن و شیوه لغات آن به دست می‌‌آید و هرگونه احتمال تردید نسبت به کهنگی ترجمه سست می‌شود. ترجمه فارسی کتاب اصطخری، در مقایسه با متن عربی کاملاً موافق و مطابق نیست. در بسیاری از موارد مترجم جملات و مطالبی را حذف و کسر کرده و در مواردی هم جمله‌ها و عباراتی بر آن افزوده است. مترجم گاه در ترجمه دقت کافی ندارد و سهوهای روشن و اغلاط واضح بر او دست داده است که به موارد مهم این‌گونه عیوب در ذیل صفحات اشاره رفته است[۲].
ترجمه کتاب را به خواجه نصیرالدین طوسی (متوفی 672ق) و یا ابوالمحاسن محمد بن سعد نخجوانی، معروف به ابن ساوجی (که در 732 در قید حیات بوده است) نسبت داده‌اند. این هر دو انتساب به دلایل و قرائنی درست نیست:
- استعمال لغات کهنه که فهرست آنها در پایان کتاب به دست داده می‌شود و شیوه نثرنویسی کتاب مؤید این ادعاست که نثری چنین کهنه نمی‌تواند اثر قلم خواجه نصیر، یعنی از قرن هفتم و یا از قرن هشتم هجری، یعنی اثر ابن ساوجی باشد.
- مقایسه میان آثار منثور فارسی خواجه نصیر مانند «أوصاف الأشراف» یا «آغاز و انجام»، با ترجمه مسالک و ممالک خود مؤید سستی این انتساب است. شیوه نثر خواجه نصیر دیگر و اسلوب نثر این کتاب دیگر است.
- در هیچ‌یک از مآخذ قدیم ذیل احوال خواجه نصیر و در فهرست مؤلفات او به چنین اثری از خواجه اشاره نشده است...[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه مصحح کتاب.