سفر به قلب سرزمین پارس

سفر به قلب سرزمین پارس
پدیدآوران	ریوادنیرا، آدولفو (نویسنده) حق روستا، مریم (مترجم)
ناشر	انتشارات دانشگاه تهران
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۶ش
شابک	‎978-964-03-7204-3
موضوع	ایران,Iran, -- سیر و سیاحت, -- Description and travel,nli,a01,a01
کد کنگره	DSR۲۸/ر۹س۷‏

سفر به قلب سرزمین پارس تألیف آدولفو ریبادنیرا ای سانچز؛ مترجم مریم حق روستا؛ مجموعه‌ی حاضر، یادداشت های سفر چهارساله‌ی معاون جدید کنسول اسپانیا، آدولفو ریبادنیرا، در پانزدهم مارس سال 1874 میلادی به تهران است که یکی از بهترین کتاب های مربوط به ایران در سده‌ی نوزدهم است. سفرنامه های اروپایی، در زمره‌ی انواع ادبی پرتکلفی قرار دارند که در میان رویدادنگاری یک تجربه‌ی شخصی، روایت ادبی جامع و توصیف جغرافیایی، هنری، مردم شناختی یا باستان شناختی سرزمین‌های دور در نوسان اند.

گزارش کتاب

در حدود 140 سال پیش، آدولفو ریبادنیرا در سفری، از شمال تا جنوب ایران را پیمود؛ سفری که هیچ اروپایی دیگری تا آن زمان انجام نداده بود. اغزاق آمیز نیست اگر ریبادنیرا (1881-1841 م) را نخستین جهانگرد اسپانیایی در شرق بنامیم؛ جهانگردی که سفرش با هدفی علمی و نیز برای مطالعه‌ی راه های تجارت با ایران یا حتی با اهداف استعماری اسپانیا در خاورمیانه به خصوص در ایران انجام گرفت. ریبادنیرا به بررسی شهرهای اصلی ایران، مذهب، تاریخ، آداب و رسوم مناطق مختلف، معماری غنی ایرانی و امکان برقراری تجارت پرداخت که حاصل سفر و مطالعات وی، کتاب حاضر است که در سه جلد به چاپ رسیده است. این نوشتار کامل‌ترین مطالعات اروپاییان است که درباره‌ی ایران سده‌ی نوزدهم به رشته‌ی تحریر درآمده است. ریبادنیرا باستان شناس نیز بود. وی قطعات زیادی از آثار باستانی ایران را به اسپانیا انتقال داد که اکنون در موزه‌ی ملی باستان شناسی اسپانیا نگهداری می شود.

سفرنامه‌ی ماجراجویی‌های ریبادنیرا در مدت یک سال سفر در سرتاسر ایران (1875-1874) را در بر می گیرد و جواهری در ادبیات سفر در اروپا به شمار می آید. او در طول سفر درباره‌ی همه‌ی موارد از جمله آب و هوا، آداب و رسوم و ارتباطات تجاری و بهای کالاها و خدمات نوشت. به عبارتی تمام مواردی را که یک تاجر باید بداند در نظر گرفت و یادداشت کرد. وی در این سفر داستان‌های بسیاری را جمع کرد و به مطالعه و بازنویسی کتیبه ها پرداخت. با حاکمان، نظامیان، مسافران و حتی با خدمتکار جوان ناصرالدین شاه که به تازگی از حرمسرا اخراج شده بود و تمام جزئیات قصر را می دانست مصاحبه کرد. وی کارخانه ها و معادن را توصیف کرد. و حتی شاعران ایرانی را می شناخت. دست سرنوشت او را با دیپلمات های خارجی روبه رو کرد که او یا پدرش را می شناختند. ریبادنیرا در پاسارگاد آرامگاه کوروش را بازدید کرد.

شایان ذکر است که در اواسط سده‌ی نوزدهم، اسپانیا فقط به خود مشغول بود. در حالی که دیگر قدرت های اروپایی در جهان در حال تصوف موقعیت های مستعمراتی بودند اسپانیا فاقد جاه طلبی در خارج بود. یکی دیگر از اهداف سفر ریبادنیرا به ایران مطالعه‌ی محلی در خلیج فارس بود که اسپانیا پایگاهی در آنجا ایجاد کند و مقری مهم برای پشتیبانی قایق های اسپانیایی باشد که به فیلیپین سفر می‌کردند. البته این برنامه منتفی شد و ایتالیایی ها محل‌های مدنظر اسپانیا را تصاحب کردند.

مطالب این کتاب در سه دفتر ارائه گردیده است. دفتر اول یادداشت های سفر از مادرید به تفلیس، باکو، رشت و تهران را ارائه می‌کند. در دفتر دوم رویدادهای سفر از تهران به همدان، کرمانشاه، خرم آباد، دزفول، شوشتر، فلوجه و بوشهر نقل می شود. و سرانجام در دفتر سوم، خاطرات سفر از بوشهر به شیراز، کرمان، یزد، اصفهان، و سپس بازگشت به تهران آمده است.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران