شیعیان ترک و قلب شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''شیعیان ترک و قلب شیعه''' تألیف الیاس واحدی؛ شیعیان ترک که از پراکندگی در کشورهای خاورمیانه و اوراسیا برخوردارند، همواره مورد توجه بازیگران منطقه‌ای وفرامنطقه‌ای قرار داشته اند. اگرچه به ظاهر برخی از این بازیگران در جذب بخشی از شیعیان ترک موفق بوده اند، اما موقعیت ایران نشان می دهد که وجود هردو عامل مذهب تشیع و زبان و قومیت آذری، به این کشور ظرفیت های گسترده‌ای جهت برقراری روابط مداوم با شیعیان در جغرافیای مناطق ترک نشین بخشیده است. از سوی دیگر اکثر شیعیان ترک به ایران، به مثابه قلب و کانون شیعیان جهان می نگرند و این امر موجب شده که همگرایی قابل توجهی از خود نشان دهند.

شیعیان عموما در جغرافیای حساس خاورمیانه سکونت دارند که از نظر امنیتی و اقتصادی از گلوگاه های بین المللی محسوب می شود. در این میان شیعیان ترک به علت استقرار در خاورمیانه و نیز اوراسیا در منطقه حساس تری قرار دارند. اوراسیا و مناطق همجوار آن مانند بالکان پلی بین آسیا و اروپا هستند؛ بنابراین شناخت دقیق تر جغرافیای شیعیان ترک از لازمه های اساسی شمرده می شود. گفتنی است جمهوری اسلامی ایران در قلمرو شیعیان ترک با رقبای جدی از قبیل ترکیه، روسیه و ... روبه روست. همچنین ایران با داشتن بیشترین جمعیت شیعه آذری زبان و پیشرو بودن این شیعیان در عالم تشیع در صورت بهره برداری بهینه از این فرصت می تواند دروازه های نوینی را در مقابل فرهنگ و تمدن اسلامی – ایرانی بگشاید. برای نیل به این مهم لازم است جغرافیای شیعیات ترک به درستی و بر پایه‌ی واقعیت های موجود و نیز بر پایه‌ی برآوردهای آتی ارزیابی و تحلیل شود و نهادهای سیاستگذار بر این اساس سیاست های مؤثری تدوین کنند. از سوی دیگر پرداختن به مفاهیمی مانند ژئوپلیتیک شیعی و شیعیان ترک در فضای نخبگی و رسانه‌ای ایران رویه‌ی چندان رایجی نیست و برخی پرداختن به این موضوعات را سبب شیعه هراسی در افکار عمومی می دانند؛ ولی واقعیت این است که این مفاهیم برای دیگران کاملا جا افتاده است و آن‌ها برنامه های مقابله در برابر ژئوپلیتیک شیعی را تدوین کرده اند. از این رو نپرداختن به این موضوع نتیجه‌ای جز دور ماندن جامعه‌ی ایرانی از آن نخواهد داشت. همچنین پرداختن به مسئله قومیت در کنار مذهب تشیع سبب شناخت موزائیک وار و دقیق اجزای مختلف عالم تشیع و در نهایت درک بهتر تصویر بزرگ و کامل از جهان شیعه خواهد شد. محدوده‌ی مکانی پژوهش، جغرافیای شیعیان ترک زبان خارج از ایران شامل جمهوری آذربایجان، جمهوری ترکیه، عراق، سوریه، روسیه، گرجستان، قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان، ترکمنستان، چین و شبه جزیره‌ی بالکان است. محدوده‌ی زمانی نیز وضع کنونی شیعیان این مناطق است. البته در تشریح وضعیت شیعیان مناطق مختلف به تاریخچه‌ی اجمالی حضور شیعیان در این مناطق اشاره شده است. روش پژوهش عمدتا به صورت اسنادی است. دراین پژوهش از کتاب، برنامه های رسانه‌ای نوشتاری، دیداری – شنیداری و الکترونیکی، مقالات همایش ها و مصاحبه های صاحب نظران استفاده شده است.