۱۰۶٬۷۶۴
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ل ترین ' به 'ل‌ترین '
جز (جایگزینی متن - '<references />' به '<references/>') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ل ترین ' به 'ل‌ترین ') |
||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| تصویر =NUR34689J1.jpg | | تصویر =NUR34689J1.jpg | ||
| عنوان =منهاج العلي ( | | عنوان =منهاج العلي (رساله‌ای در باب حکومت قانون) | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| شابک =978-964-8700-90-9 | | شابک =978-964-8700-90-9 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =34689 | ||
| کتابخوان همراه نور =34689 | | کتابخوان همراه نور =34689 | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''منهاج العلی ( | '''منهاج العلی (رساله‌ای در باب حکومت قانون)'''، اثر ابوطالب بهبهانی، به کوشش حوریه سعیدی، از مهم‌ترین و پرمحتواترین رسایل دوره ناصرالدین شاه بشمار می‌رود. نویسنده که خود در میان منور الفکران دوره ناصری چندان شناخته شده نیست، با آگاهی از قوانین دیگر کشورها، این رساله را در سال 1292ق، در مصر به رشته تحریر درآورده است<ref>تازه‌های میراث، 1388، ص72</ref> | ||
نویسنده، این کتاب را برای نشان دادن دردهای ایران و ارائه راه‌حل‌هایی برای انجام اصلاحات، تألیف کرده است<ref>صالحی، نصرالله، 1381، ص47</ref> | نویسنده، این کتاب را برای نشان دادن دردهای ایران و ارائه راه‌حل‌هایی برای انجام اصلاحات، تألیف کرده است<ref>صالحی، نصرالله، 1381، ص47</ref> | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
در مقدمه نویسنده، به بحث از چگونگی علاج بیماری عقب ماندگی ایران، پرداخته شده است<ref>مقدمه دوم، ص1-19</ref> | در مقدمه نویسنده، به بحث از چگونگی علاج بیماری عقب ماندگی ایران، پرداخته شده است<ref>مقدمه دوم، ص1-19</ref> | ||
نویسنده درمان درد ایران را «پیروی از قواعد و آداب و اسلوب حکومتی دول خارج، می‌داند». به نظر، | نویسنده درمان درد ایران را «پیروی از قواعد و آداب و اسلوب حکومتی دول خارج، می‌داند». به نظر، پخته‌ترین و معقول‌ترین رساله کتاب حاضر همین است. به اعتقاد مصحح «بهبهانی از جمله نخستین منور الفکران عصر ناصری بود که کوشید تا با الهام از واقعیات کشورهای فرنگی و آموزه‌های غربی از حقوق متقابل ملت و دولت سخن گفته و حاکمان قاجار را به ضرورت توجه به حقوق ملت بر گردن فرمانروایان و اهمیت شناسایی آن حقوق برای دوام و بقای فرمانروایی متوجه سازد»<ref>صالحی، نصرالله، 1381، ص47</ref> | ||
نویسنده این رساله را پس از اینکه «عمری در ساحات هندوستان و ایران و روس و روم تا عراق عرب و حجاز و مصر به سیاحت اشتغال» داشت، به گاه اقامت در قاهره نگاشت. او که رساله را به انگیزه مطالعه شاه و تغییر رویه حکومت داری قاجاران نگاشته بود، به طرح وسیع اندیشه سیاسی نوین پرداخته است. بهبهانی با برشمردن زمینه‌ها و قابلیت‌های کشور برای تحول و ترقی به ذکر معایب ایران می‌پردازد و بی نظمی دستگاه دیوان را | نویسنده این رساله را پس از اینکه «عمری در ساحات هندوستان و ایران و روس و روم تا عراق عرب و حجاز و مصر به سیاحت اشتغال» داشت، به گاه اقامت در قاهره نگاشت. او که رساله را به انگیزه مطالعه شاه و تغییر رویه حکومت داری قاجاران نگاشته بود، به طرح وسیع اندیشه سیاسی نوین پرداخته است. بهبهانی با برشمردن زمینه‌ها و قابلیت‌های کشور برای تحول و ترقی به ذکر معایب ایران می‌پردازد و بی نظمی دستگاه دیوان را اصلی‌ترین دلیل واپس ماندگی کشور می‌داند<ref>ر.ک: فلاح توتکار، حجت، 1380، ص15</ref> | ||
بهبهانی پس از طرح راه‌های مختلف و عملی خروج از واپس ماندگی، تنها راه برون رفت از عقب ماندگی و ایجاد تحول و پیشرفت را در «تأسی و پیروی به اعمال دول خارجه و اخذ رسوم و آداب و قواعد دول فرنگستان می‌داند» و این پیروی و تأسی را تا آنجا مجاز می‌شمارد که «منافی و مغایر با مذهب و شریعت اسلام نباشد». او همچنین مخالفت جناحی از روحانیون را در ایجاد حاکمیت قانون و تنظیمات جدید و اخذ قواعد تمدن فرنگستان بی اساس می‌داند: «واجب و لازم نیست که حتما پنجه به گوشت خوک بیالاید یا مسکرات» بنوشد یا اینکه «جهد در منکرات نماید»<ref>همان</ref> | بهبهانی پس از طرح راه‌های مختلف و عملی خروج از واپس ماندگی، تنها راه برون رفت از عقب ماندگی و ایجاد تحول و پیشرفت را در «تأسی و پیروی به اعمال دول خارجه و اخذ رسوم و آداب و قواعد دول فرنگستان می‌داند» و این پیروی و تأسی را تا آنجا مجاز می‌شمارد که «منافی و مغایر با مذهب و شریعت اسلام نباشد». او همچنین مخالفت جناحی از روحانیون را در ایجاد حاکمیت قانون و تنظیمات جدید و اخذ قواعد تمدن فرنگستان بی اساس می‌داند: «واجب و لازم نیست که حتما پنجه به گوشت خوک بیالاید یا مسکرات» بنوشد یا اینکه «جهد در منکرات نماید»<ref>همان</ref> | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
او همچنین به چگونگی تدوین قانون و ویژگی‌های حاکمیت مبتنی بر قانون می‌پردازد و تحقق عدالت را نیز در ربط با حاکمیت قانون می‌بیند. او همچنین انواع نظام‌های سیاسی را معرفی و ویژگی‌های آنها را برمی شمارد<ref>همان</ref> | او همچنین به چگونگی تدوین قانون و ویژگی‌های حاکمیت مبتنی بر قانون می‌پردازد و تحقق عدالت را نیز در ربط با حاکمیت قانون می‌بیند. او همچنین انواع نظام‌های سیاسی را معرفی و ویژگی‌های آنها را برمی شمارد<ref>همان</ref> | ||
بهبهانی همچنین با طرح مسئله آزادی بر این باور است که «نیکوترین وسیله و | بهبهانی همچنین با طرح مسئله آزادی بر این باور است که «نیکوترین وسیله و محکم‌ترین اساسی که اهالی فرنگستان به جهت ترقی و ثروت و مکنت دولت و ملت و آبادی مملکت دریافته‌اند، حریت است». او با رد مغایرت آزادی با مبانی شریعت اسلامی، برخی از رفتار و رویه‌های فرنگیان را که از دیدگاه «اهل اسلام» غریب می‌نماید، نه محصول آزادی، که «از لوازم مذهب نصاری» می‌داند. بر زمینه چنین استدلال‌هایی بود که بعدها در انقلاب مشروطیت، علمای مشروطه خواه به دفاع از‌اندیشه آزادی پرداختند<ref>همان</ref> | ||
بهبهانی همچنین با طرح مباحثی در باب توسعه اقتصادی، به ارائه شیوه حکومتی پیشنهادی خود و انواع وزارت خانه‌ها و وظایف هرکدام و نیز وظایف و کارکردهای مجالس تنظیمات و مشورت می‌پردازد<ref>همان</ref> | بهبهانی همچنین با طرح مباحثی در باب توسعه اقتصادی، به ارائه شیوه حکومتی پیشنهادی خود و انواع وزارت خانه‌ها و وظایف هرکدام و نیز وظایف و کارکردهای مجالس تنظیمات و مشورت می‌پردازد<ref>همان</ref> | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:نظریه‌های سیاسی، حکومت، نظریه‌های حکومتی]] | [[رده:نظریه‌های سیاسی، حکومت، نظریه‌های حکومتی]] | ||