ابن فارض؛ زندگی، شخصیت و شعر به همراه درآمدی بر فن شعر صوفیانه

ابن فارض؛ زندگی، شخصیت و شعر به همراه درآمدی بر فن شعر صوفیانه
پدیدآوران	جودة النصر، عاطف (نویسنده) محبتی، مهدی (مترجم)
ناشر	هرمس
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۹
موضوع	ابن‌ فا‌رض‌، عمر بن‌ علی‌، ۵۷۶ - ۶۳۲ ق‌. - نقد و تفسیر,قرن‌ ۷ق‌. -- تا‌ریخ‌ و نقد شعر عربی‌
کد کنگره	PJA۴۲۴۸/ن۶ش۷۰۴۱ ‏

ابن فارض؛ زندگی، شخصیت و شعر به همراه درآمدی بر فن شعر صوفیانه تألیف عاطف جودة النصر، ترجمه، مقدمه و تعلیقات از مهدی محبتی

ساختار

مطالب این کتاب در چهار باب دسته‌بندی شده است:

باب اول: درآمدی بر تصوف اسلام

باب دوم: شاعر

باب سوم: ویژگی‌های فنی و تکنیکی

باب چهارم: ویژگی‌های معنوی

گزارش محتوا

ابوحفص شرف‌الدین عمر بن علی بن مرشد بن علی معروف به ابن فارض، یکی از بزرگ‌ترین شاعران عرب و سراینده‌ی شعر صوفیانه در ادبیات عربی است. موضوع بیش‌تر اشعار او عشق به خداوند است و از این رو به وی سلطان العاشقین لقب داده‌اند. به گفته‌ی نواده اش، نسب او به قبیله‌ی بنی سعد (قبیله‌ی حلیمه مرضعه‌ی پیامبر اسلام) می‌رسد . از ابن فارض آثاری چند برجای مانده است که مشهورترین آن‌ها قصیده‌ی نظم السلوک است. شرح‌های بسیاری بر این اثر نوشته شده است. در این قصیده‌ی 761 بیتی تمام مراتب و مراحل و مضامین سلوک عرفانی به بهترین وجه به نظم کشیده شده است و درباره‌ی حقیقت عشق و معانی عشق الهی و انسانی واقعا کسی بهتر از او نگفته است.

این کتاب برآن است تا نسل جوان کشور را با یکی از شخصیت‌های بزرگ و تأثیرگذار گذشته آشنا سازد. هدف این کتاب معرفی و شناسایی ابن فارض مصری است. عارفی که همزمان و همسو با ابن عربی، بخشی از مهم‌ترین ساحت هویت فرهنگی ما را ساخته‌اند و بر پاره‌ای از هنرمندان و متفکران ایرانی تأثیرات عظیم و عمده نهاده‌اند و خود بخش مهمی از خاطرات تاریخی و فرهنگی ما از آغاز ظهور تا امروز بوده‌اند. ترجمه‌ی این کتاب نیز از همین منظر بود که پیدا شد چون هیچ کتاب ممتاز و جامع خوبی در زبان فارسی راجع به احوال و شخصیت و شعر ابن فارض نبود. نوشتار پیش رو چند ویژگی خوب دارد که انگیزه‌ی اصلی مترجم در برگرداندن آن به زبان فارسی شد:

1. تقریبا همه‌ی اطلاعات مهم ومفید و اصلی درباره‌ی زمانه و زندگی و آثار و شخصیت و شعر و افکار ابن فارض و ارتباطش با بزرگان و نقد و نظر دیگران درباره‌ی او در این کتاب هست.
2. می‌توان این کتاب را جامع ترین اثری دانست که تا به امروز درباره‌ی ابن فارض نوشته شده و به زبان فارسی ترجمه شده است.
3. اهمیت دیگر این کتاب، آشنایی ایرانیان با منابع و مآخذی است که متفکرانی دیگر خصوصا در جهان عرب و مصر از آن‌ها بهره می گیرند و بدان‌ها استناد می‌کنند. منابعی که بخش عمده‌ی آن‌ها یا در ایران نیست یا کم هست و اگر هم هست چندان مورد استفاده‌ی پژوهشگران ایرانی نیست.
4. شجاعت و انصاف علمی و تحقیقی مؤلف در برخورد با موضوعات و مواضعی که همیشه محل وفاق نیست، نیز قابل توجه و احترام است. مثل نقد آراء مستشرقان بزرگ و مشهور در عین نقل کلام و ارج نهادن به کارشان، به کارگیری روحیه‌ی انتقادی درباره‌ی همه‌ی مسلمات و مشهوراتی که غالبا فقط نقل می‌شوند و دهان به دهان می گردند.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران