تأثیر فرهنگی معماری ایران در چین؛ نمونه‌هایی از هنر معماری اویغوری

تأثیر فرهنگی معماری ایران در چین؛ نمونه‌هایی از هنر معماری اویغوری
پدیدآوران	قدیر، جوری (نویسنده) داوود، خالق (نویسنده) بدیعی، نادره (مترجم)
ناشر	نشر شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۷ش
شابک	‎2-826-121-600-978
موضوع	اویغورها‌ -- چین‌ -- سین‌کیا‌نگ‌ اویغور,معما‌ری ایرانی‌ -- تا‌ثیر,اویغورها‌ -- تمدن‌,معما‌ری اسلامی‌ -- چین‌
کد کنگره	‏DS۷۳۱/ق۴/ت۲

تأثیر فرهنگی معماری ایران در چین؛ نمونه‌هایی از هنر معماری اویغوری تألیف جوری قدیر و خالق داوود، ترجمه نادره بدیعی؛ آنچه در این کتاب می بینید، خود گویای خویشتن است که چه سان هنر، فرهنگ، معماری و ساختمان سازی ایران از راه ابریشم و خراسان بزرگ به ایالت شین جیان چین راه یافته و در آنجا پیروی و دنباله روی شده است. دلیل بارز این سخن، حضور پررنگ واژه‌ها و اصطلاحات فارسی است که در پزشکی، موسیقی، شعر و ادبیات، هنرهای دستی و معماری وارد زبان ترکی اویغوری شده است و این خود گویای آن است که همه‌ی این دانش‌ها و هنرها از ایران زمین به آن سامان راه یافته‌اند. در این نوشتار خواننده با این معماری و نشان و نمادهای فرهنگی و گستره‌ی تأثیر فرهنگی ایرانی در دیگر سرزمین‌های تاریخی آشنا می‌شود.

گزارش کتاب

آرایه‌های معماری اویغوری دارای تاریخی طولانی هستند و قدمتشان به «عصر سنگ» می رسد. این طرح ها با چند خط منحنی و قوس های ساده که برای نمایاندن قله‌ها و کوه‌ها به کار رفته و نشان دهنده‌ی احترام مردمان به طبیعت بود، شروع شد. این طرح ها نیز با طرح های هندسی، نقش‌های کنده کاری شده و نقش برجسته‌ها، و تزئینات داخلی بناها جایگزین شدند. تزئینات داخلی خانه‌ها یکی از سه شاخه‌ی اصلی هنر اویغوری به شمار می آمد و آن دو دیگر نقاشی دیواری و پیکرتراشی است. گسترش اسلام دیدگاهی نو در معماری اویغوری پدید آورد و طرح ها و آرایگی‌های دل پسندانه و مطبوع در مناره‌ها، گنبدها، دروازه‌ها، سنگ‌های سردرها، طاقچه‌ها، بخاری‌های دیواری، دالان ها، محراب و ستون‌ها اجرا و پدیدار شده این نقش مایه‌ها همچنین در قالی‌ها، پوشش بادامی [خاص اویغور]، سقف تکیه‌ها، کلاه خودها، سپرها، زین و یراق اسب ها و رکاب ها و میله‌های جلوی گاری و ارابه‌ها نیز دیده می‌شدند که تمامی این‌ها مختص هنرهای تزیینی اویغوری گردیده، که خود بخشی از گنجینه و اندوخته‌ی هنری و فرهنگی چین و جهان را تشکیل می دهد. ویژگی‌های هنر آرایگی و تزیینی معماری اویغوری عبارت است از: نقاشی‌های تمام رنگی، طرح های کنده کاری شده‌ی رنگین، موزائیک آجری و آجرهای کنده کاری شده و آجرهای لعابدار به رنگ سبز و آبی که عموما به کار برده می شوند. هنر معماری تزیینی اویغوری بسیار وابسته به زندگی عرف و عادت مردم است. مردمان اویغور به باغ داری و باغ آرایی بسیار علاقه مندند. آن‌ها انگور و انواع گل‌ها را در حیاط هایشان می‌کارند. این رسم بازتاب کاملی در هنر معماری تزیینی دارد. اشیاء اغراق آمیز هنرمندانه چنان با هوشمندی در بناها جا گرفته‌اند که با یکدیگر کاملا مرتبط هستند و یک تمامیت یکپارچه را شکل می دهند. همه‌ی این صورت‌های هنری و شکل‌ها در نمونه‌های هنر معماری اویغوری به طور کامل ارائه شده‌اند. کتاب پیش رو بنا دارد پیشرفت معماری اویغوری و هنر معماری تزیینی را به خواننده نشان دهد. آنچه در این کتاب می بینید، خود گویای خویشتن است که چه سان هنر، فرهنگ، معماری و ساختمان سازی ایران از راه ابریشم و خراسان بزرگ به ایالت شین جیان چین راه یافته و در آنجا پیروی و دنباله روی شده است. دلیل بارز این سخن، حضور پررنگ واژه‌ها و اصطلاحات فارسی است که در پزشکی، موسیقی، شعر و ادبیات، هنرهای دستی و معماری وارد زبان ترکی اویغوری شده است و این خود گویای آن است که همه‌ی این دانش‌ها و هنرها از ایران زمین به آن سامان راه یافته‌اند. در این نوشتار خواننده با این معماری و نشان و نمادهای فرهنگی و گستره‌ی تأثیر فرهنگی ایرانی در دیگر سرزمین‌های تاریخی آشنا می‌شود.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران