صناعة الكتابة و تطورها في العصور الإسلامية: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'رسول الله' به 'رسول‌الله') |
||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره = | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر = دنیای تصویر | | ناشر = دنیای تصویر | ||
| مکان نشر = عربستان - مکه مکرمه | | مکان نشر = عربستان - مکه مکرمه | ||
| سال نشر = | | سال نشر = سده13 | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE74710AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE74710AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ = 1 | | چاپ = 1 | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''صناعة الكتابة و تطورها في العصور الإسلامية''' نوشته احمد سیددراج (معاصر)، بررسی تاریخ و تحولات و موظفین کتابت در اعصار و دولت‌های اسلامی است. | '''صناعة الكتابة و تطورها في العصور الإسلامية''' نوشته [[دراج، احمد سید|احمد سیددراج]] (معاصر)، بررسی تاریخ و تحولات و موظفین کتابت در اعصار و دولت‌های اسلامی است. | ||
مباحث در یک مقدمه و پنج باب ارائه شده است. در باب اول، تأسیس دیوان انشاء و تطورات آن در اعصار اسلامی از عهد | مباحث در یک مقدمه و پنج باب ارائه شده است. در باب اول، تأسیس دیوان انشاء و تطورات آن در اعصار اسلامی از عهد رسول‌الله(ص) تا انتهای عصر عباسی بررسی شده است. بررسی کتابت و دیوان انشاء در مصر از عهد ولات تا انتهای عصر ایوبی و نیز بررسی این موضوع در اندلس و مغرب از دیگر مباحث این فصل کتاب است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص50-9</ref> | ||
«کاتب السر» که در باب دوم به آن پرداخته شده، یکی از القابی است که صاحب دیوان به آن شناخته می‌شد<ref>ر.ک: همان، ص56</ref> و به تعبیر دیگر ناظر دواوین انشاء ممالک اسلامی بوده است.<ref>ر.ک: همان، ص65</ref> و مقام وی تا بالاتر از وزراء ارتقاء پیدا کرد ر.ک: همان، ص111-110</ref>. | «کاتب السر» که در باب دوم به آن پرداخته شده، یکی از القابی است که صاحب دیوان به آن شناخته می‌شد<ref>ر.ک: همان، ص56</ref> و به تعبیر دیگر ناظر دواوین انشاء ممالک اسلامی بوده است.<ref>ر.ک: همان، ص65</ref> و مقام وی تا بالاتر از وزراء ارتقاء پیدا کرد<ref> ر.ک: همان، ص111-110</ref>. | ||
چنين فردي دست خليفه و مرکز | |||
چنين فردي دست خليفه و مرکز اسرار او بود. اين شغل تا زمان عباسيان به نزديک‌ترين يا محرم‌ترين افراد نسبت به خليفه واگذار مي‌شد.<ref>ر.ک: سپهری، محمد؛ ص110-109</ref> | |||
در باب چهارم ویژگی‌های کاتب سر و کارمندان دیوان انشاء ذکر شده است. خالدی برای کاتب سر هشت وظیفه برشمرده که مشاهده نامه‌های پادشاه به ملوک شرق و غرب عالم و مراقب از کار چاپار از آن جمله است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص117</ref> | در باب چهارم ویژگی‌های کاتب سر و کارمندان دیوان انشاء ذکر شده است. خالدی برای کاتب سر هشت وظیفه برشمرده که مشاهده نامه‌های پادشاه به ملوک شرق و غرب عالم و مراقب از کار چاپار از آن جمله است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص117</ref> | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۶: | ||
البته در متولی کتابة السر شروطی واجب بوده که کفایت ادبی، امانت، صدق نصیحت و مشورت، رعایت آداب سخن گفتن در مجالس ملوک و پیشوایان از آن جمله است.<ref>ر.ک: همان، ص163</ref> کتابت انشاء در عصر اول از دولت مملوکیه به درجه‌ای رسید که برای آن اصول و مصطلحات و نظمی مقرر شد؛ لذا مکاتبات و نامه‌ها با وجود اختلاف انواع، مطابق با قواعد و قالب‌های معینی نوشته می‌شد. هر کدام از جهت افتتاح یا ذکر القاب مخاطب نامه یا نوع دعایی که در صدر نامه یا پایان آن نوشته می‌شد، یا نوع نشان سلطانی، اصطلاحات خاصی داشته است.<ref>ر.ک: همان، ص166</ref> | البته در متولی کتابة السر شروطی واجب بوده که کفایت ادبی، امانت، صدق نصیحت و مشورت، رعایت آداب سخن گفتن در مجالس ملوک و پیشوایان از آن جمله است.<ref>ر.ک: همان، ص163</ref> کتابت انشاء در عصر اول از دولت مملوکیه به درجه‌ای رسید که برای آن اصول و مصطلحات و نظمی مقرر شد؛ لذا مکاتبات و نامه‌ها با وجود اختلاف انواع، مطابق با قواعد و قالب‌های معینی نوشته می‌شد. هر کدام از جهت افتتاح یا ذکر القاب مخاطب نامه یا نوع دعایی که در صدر نامه یا پایان آن نوشته می‌شد، یا نوع نشان سلطانی، اصطلاحات خاصی داشته است.<ref>ر.ک: همان، ص166</ref> | ||
[[ابن فضل‌الله عمری، احمد بن یحیی|شهاب‌الدین احمد بن محیی‌الدین بن فضل الله]] موسوعه علمی «[[مسالك الأبصار في ممالك الأمصار|مسالک الابصار فی ممالک الامصار]]» را در خدمت کتّاب الانشاء نوشت. همچنین «التعریف بالمصطلح الشریف» را نیز به عنوان راهنمایی موجزی برای کتّاب دیوان انشاء نوشت تا راهنمای هر فردی باشد که در دیوان به‌کار گرفته می‌شود.<ref>ر.ک: همان، ص167</ref> | |||
فهرست محتوا و کتابنامه در پایان کتاب آمده است. | فهرست محتوا و کتابنامه در پایان کتاب آمده است. | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۶: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
#مقدمه و متن کتاب. | #مقدمه و متن کتاب. | ||
#سپهری، محمد؛ «دیوان در اسلام: از پیدایش تا تحول»، دانشنامه (واحد علوم و تحقیقات)، پاییز 1387، شماره 3، ص 103 تا 115. | #[[:noormags:1186893|سپهری، محمد؛ «دیوان در اسلام: از پیدایش تا تحول»، دانشنامه (واحد علوم و تحقیقات)، پاییز 1387، شماره 3، ص 103 تا 115]]. | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۴: | ||
[[رده:مقالات شهریور 01 موسوی]] | [[رده:مقالات شهریور 01 موسوی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی شده1]] | [[رده:مقالات بازبینی شده1]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 آذر 1401]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۸ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۵۹
| صناعة الكتابة و تطورها في العصور الإسلامية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | دراج، احمد سید (نويسنده) |
| ناشر | دنیای تصویر |
| مکان نشر | عربستان - مکه مکرمه |
| سال نشر | سده13 |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
صناعة الكتابة و تطورها في العصور الإسلامية نوشته احمد سیددراج (معاصر)، بررسی تاریخ و تحولات و موظفین کتابت در اعصار و دولت‌های اسلامی است.
مباحث در یک مقدمه و پنج باب ارائه شده است. در باب اول، تأسیس دیوان انشاء و تطورات آن در اعصار اسلامی از عهد رسول‌الله(ص) تا انتهای عصر عباسی بررسی شده است. بررسی کتابت و دیوان انشاء در مصر از عهد ولات تا انتهای عصر ایوبی و نیز بررسی این موضوع در اندلس و مغرب از دیگر مباحث این فصل کتاب است.[۱]
«کاتب السر» که در باب دوم به آن پرداخته شده، یکی از القابی است که صاحب دیوان به آن شناخته می‌شد[۲] و به تعبیر دیگر ناظر دواوین انشاء ممالک اسلامی بوده است.[۳] و مقام وی تا بالاتر از وزراء ارتقاء پیدا کرد[۴].
چنين فردي دست خليفه و مرکز اسرار او بود. اين شغل تا زمان عباسيان به نزديک‌ترين يا محرم‌ترين افراد نسبت به خليفه واگذار مي‌شد.[۵]
در باب چهارم ویژگی‌های کاتب سر و کارمندان دیوان انشاء ذکر شده است. خالدی برای کاتب سر هشت وظیفه برشمرده که مشاهده نامه‌های پادشاه به ملوک شرق و غرب عالم و مراقب از کار چاپار از آن جمله است.[۶]
البته در متولی کتابة السر شروطی واجب بوده که کفایت ادبی، امانت، صدق نصیحت و مشورت، رعایت آداب سخن گفتن در مجالس ملوک و پیشوایان از آن جمله است.[۷] کتابت انشاء در عصر اول از دولت مملوکیه به درجه‌ای رسید که برای آن اصول و مصطلحات و نظمی مقرر شد؛ لذا مکاتبات و نامه‌ها با وجود اختلاف انواع، مطابق با قواعد و قالب‌های معینی نوشته می‌شد. هر کدام از جهت افتتاح یا ذکر القاب مخاطب نامه یا نوع دعایی که در صدر نامه یا پایان آن نوشته می‌شد، یا نوع نشان سلطانی، اصطلاحات خاصی داشته است.[۸]
شهاب‌الدین احمد بن محیی‌الدین بن فضل الله موسوعه علمی «مسالک الابصار فی ممالک الامصار» را در خدمت کتّاب الانشاء نوشت. همچنین «التعریف بالمصطلح الشریف» را نیز به عنوان راهنمایی موجزی برای کتّاب دیوان انشاء نوشت تا راهنمای هر فردی باشد که در دیوان به‌کار گرفته می‌شود.[۹]
فهرست محتوا و کتابنامه در پایان کتاب آمده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- سپهری، محمد؛ «دیوان در اسلام: از پیدایش تا تحول»، دانشنامه (واحد علوم و تحقیقات)، پاییز 1387، شماره 3، ص 103 تا 115.