ترجمه عربی شرح تیماطیوس بر آنیمای ارسطو: تفاوت میان نسخه‌ها

[[ثامسطيوس]] (شارح)

[[ارسطو]] (نويسنده)

| تعداد جلد =1

 

'''ترجمه عربی شرح تیماطیوس بر آنیمای ارسطو'''، کتابی است به زبان عربی از [[حیری، اسحق بن حنین|اسحاق بن حنین]] با موضوع فلسفه. در واقع اسحاق بن حنین در این اثر، به ترجمه شرح ثامسطیوس بر آنیما (كتاب النفس)، اثر [[ارسطو]] دست زده است. ثامسطیوس در هفت مقاله، مقالات سه‎گانه [[ارسطو]] درباره نفس را شرح کرده است (دو مقاله در شرح مقاله اول، دو مقاله در شرح مقاله دوم و سه مقاله در شرح مقاله سوم).

در این کتاب یکباره و بدون هیچ مقدمه و... با ترجمه متن اصلی مواجه می‎شویم. محتوای مطالب، ضمن ترجمه سه مقاله و در هفت بخش (دو مقاله از ثامسطیوس در شرح مقاله اول، دو مقاله از وی در شرح مقاله دوم و سه مقاله از او در شرح مقاله سوم [[ارسطو]] درباره نفس) بیان شده است.

«[[حیری، اسحق بن حنین|معلم اول - ارسطوی کبیر]] - نخستین متفکری بوده است که به‎طور منظم و منقح، مسائل مربوط به نفس را تبویب و تدوین نموده است. همچنین نخستین کتاب مستقل در این‎باره - ‎درباره نفس - ‎نوشتاری جامع و روشمند، از آثار ارزشمند [[ارسطو]] محسوب می‎شود. [[ارسطو]] در این کتاب، نفس را صورت بدن انگاشته و در ارتباط با نظریه ماده - صورت خود - که رکن رکین مابعدالطبیعه او محسوب می‎شود، نفس را در بحث طبیعیات وارد می‎نماید. مباحث [[ارسطو]]، تعریف نفس، انواع نفوس و قوا و کارکردهای نفس را شامل می‎شود و باید دانست که این مباحث در طول تاریخ اندیشه - ‎چه در سنت فلسفه غربی و چه در تفکر فلسفی اسلامی - ‎همواره محل تضارب و تلاقی تفاسیر و برداشت‎های گوناگون بوده است»<ref>خبرگزاری مهر</ref>.

«نسخه ای از كتاب النفس [[ارسطو]] یافت شده است که در آن فارابی به خط خود یادداشت کرده است که این کتاب را صد بار خوانده است»<ref>انسان‎شناسی و فرهنگ</ref>.

به گفته ابن ندیم، كتاب النفس، سه مقاله از [[ارسطو]]<nowiki/>ست. حنین آن را به‎صورت کامل به سریانی ترجمه کرد و [[حیری، اسحق بن حنین|اسحاق]] به عربی. البته در ترجمه [[حیری، اسحق بن حنین|اسحاق]]، اندکی از کتاب جا مانده بود که وی در ترجمه مجدد، آن را هم افزود. ثامسطیوس تمام این کتاب را شرح کرده؛ هریک از مقاله‎های اول و دوم را در دو مقاله و مقاله سوم را در سه مقاله<ref>ر.ک: ابن ندیم، الفهرست، ص351</ref>.

[[حیری، اسحق بن حنین|اسحاق]] گفته: این کتاب را از روی یک نسخه ردیء (ناخوانا) به عربی ترجمه کردم و بعد از سی سال نسخه‎ای را یافتم که در نهایت جودت (وضوح و خوانایی) بود و نسخه خودم را با آن مقابله کردم و آن نسخه، شرح ثامسطیوس بود<ref>ر.ک: همان، ص352</ref>.

ثامسطیوس خطیب و حکیمی از مفسران کتاب‎های [[ارسطو]]<nowiki/>ست که کاتب یولیانس مرتد بود. او بسیاری از کتاب‎های [[ارسطو]] را شرح کرده در میان حکمای یونان روش [[ارسطو]] را اختیار کرد. وی به وزارت رسید. کتاب‎های او به‎وسیله یحیی بن عدی و دیگران به عربی ترجمه شد. بوعلی تقریرات و شروح ثامسطیوس را بر سایر شروح ترجیح داده است<ref>ر.ک: لغتنامه دهخدا، ثامسطیوس</ref>.

وی در مقاله اول خودش بر شرح مقاله اول [[ارسطو]] (بخش اول کتاب) می‎نویسد: ما در این کتاب به اندازه وسع و درک از فلسفه [[ارسطو]] به شرح نظر او درباره نفس پرداخته‎ایم و آنچه نیاز به توضیح دارد را توضیح داده و به مواردی تذکر داده و مواردی را هم تلخیص کرده‎ایم و در تلخیص رعایت اعتدال را کرده‎ایم. در میان کتاب‎های [[ارسطو]]، با حجم انبوهشان، کتاب نفس برتر از سایرین است. [[ارسطو]] در هنگام شروع کلام درباره نفس پس از شریف دانستن همه علوم، برخی را به‎خاطر وثاقت برهانشان و برخی دیگر را به‎خاطر شرف موضوعشان، برتر از دیگر علوم می‎شمارد؛ مثلا در مقایسه هریک از هندسه و نجوم با یکدیگر، هندسه به‎خاطر میزان صحت و دقتش و نجوم به‎خاطر طبیعت موضوعش بر دیگری برتری دارند. اما علم نفس جامع هر دو امر، یعنی هم شرافت در صحت و هم شرافت در موضوع، است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص2-3</ref>.

ثامسطیوس در مقاله اولش در شرح مقاله دوم (بخش سوم کتاب) می‎نویسد: به حد کافی از پیشینیان درباره نفس به ما اطلاعات رسیده است و ما در اینجا از جهت دیگری بحث را شروع می‎کنیم و به دنبال تلخیص این مطلب هستیم که نفس چیست؟ روشن است که حد نفس باید مطابق با تمامی آنچه باشد که بتوان به آن نفس گفت، نه فقط نفس انسان. البته تعاریف پیشینیان از نفس خلاف این امر است و فقط به نفس انسان انصراف دارد<ref>ر.ک: همان، ص43</ref>.

وی در مقاله دومش در شرح مقاله دوم [[ارسطو]]، حواس پنج‎گانه را شرح می‎دهد<ref>ر.ک: همان، ص89-136</ref>.

او در مقاله اولش در شرح مقاله سوم [[ارسطو]] می‎نویسد: اما اینکه حس دیگری غیر از حواس خمس وجود ندارد، از طریق اشیایی که بیان شد، تصدیق به آن حاصل می‎شود. ما پیش از این هم در این شک نکردیم که آیا قوای حاسه لمس، به‎خاطر کثرت موضوعات ملموس [در وزن و سردی و گرمی و...]، بیش از یک قوه باشد؛ بلکه قوه حس، یک قوه بیش نیست<ref>ر.ک: همان، ص137</ref>.

ثامسطیوس در شرح مقاله سومش بر مقاله سوم [[ارسطو]] چنین می‎نویسد: از آنجایی که نفس از حیوان (زندگان) است، به‎طور خاص بر دو قوه حاکمه و محرکه تحدید می‎شود. قوه حاکمه مربوط به انجام تمییز و حس است و قوه محرکه انجام‎دهنده حرکت در مکان است... حال آیا قوه محرکه، جزئی از نفس است که در مقدار یا معنی از آن انفراد می‎یابد، یا تمام نفس است؟ اگر جزء باشد، آیا غیر از قوایی مانند فکری و غضبی و شهوانی است که عادت به ذکر آنها تعلق گرفته، یا یکی از آنها است<ref>ر.ک: همان، ص215</ref>.

کتاب، فهرست مطالب و... ندارد. پاورقی‎ها علاوه بر ارجاعات، حاوی مطالب مفیدی در شرح مطلب هستند که گاهی به زبان عربی و گاهی به انگلیسی می‎باشند. کنار پاراگراف‎ها، شماره‎های مربوط به شماره‎بندی آثار [[ارسطو]] وجود دارد.

<references />

# [http://anthropology.ir/article/17514 انسان شناسی و فرهنگ]

== وابسته‌ها ==