امت و ملت در اندیشه امام خمینی(ره): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' می ا' به ' می‌ا'
جز (جایگزینی متن - 'می باشد' به 'می‌باشد')
جز (جایگزینی متن - ' می ا' به ' می‌ا')
 
(۲۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۳۰: خط ۳۰:
'''امت و ملت در اندیشه امام خمینی(ره)''' تألیف [[بابایی‌زارچ، علی‌محمد|محمدعلی بابایی زارچ]]  
'''امت و ملت در اندیشه امام خمینی(ره)''' تألیف [[بابایی‌زارچ، علی‌محمد|محمدعلی بابایی زارچ]]  


اصطلاح ملت به عنوان واژه ای امروزی نسبت خاصی با اصطلاح امت به عنوان واژه ای اسلامی دارد؛ و امت به جمعیتی گفته می شود که دارای مقصدی واحد بوده و به واسطه آن با یکدیگر مربوط و متحد شده باشند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که امت و ملت نه تنها از هم منفک نیستند، بلکه دو وجهه از یک امر و مکمل یکدیگرند. به عبارت دیگر به اعتقادات و احکام دینی یک اجتماع، ملت گفته می‌شود و مردمی که صاحب این اعتقادند امت خوانده می شوند.
اصطلاح ملت به عنوان واژه‌ای امروزی نسبت خاصی با اصطلاح امت به عنوان واژه‌ای اسلامی دارد؛ و امت به جمعیتی گفته می‌شود که دارای مقصدی واحد بوده و به واسطه آن با یکدیگر مربوط و متحد شده باشند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که امت و ملت نه تنها از هم منفک نیستند، بلکه دو وجهه از یک امر و مکمل یکدیگرند. به عبارت دیگر به اعتقادات و احکام دینی یک اجتماع، ملت گفته می‌شود و مردمی که صاحب این اعتقادند امت خوانده می‌شوند.


[[موسوی خمینی، سید روح‌الله|حضرت امام خمینی(ره)]] به عنوان متفکری اسلامی، در سیطره نظری و عملی خود همواره نگاه امت مدارانه ای به موضوعات سیاسی داشته و با اقدام به تشکیل حکومت درصدد تحقق امت اسلامی و آرمان های جهان شمول اسلامی خود برآمده است. از طرفی ملت ایران به عنوان یک واحد سیاسی همواره مورد توجه خاص ایشان بوده است و از سوی دیگر ایشان با درپیش گرفتن سیاستی خاص بین این مهم و آرمان سیاسی اسلام- یعنی امت اسلامی- پیوند عمیقی برقرار کرده است.
[[موسوی خمینی، سید روح‌الله|حضرت امام خمینی(ره)]] به عنوان متفکری اسلامی، در سیطره نظری و عملی خود همواره نگاه امت مدارانه‌ای به موضوعات سیاسی داشته و با اقدام به تشکیل حکومت درصدد تحقق امت اسلامی و آرمان‌های جهان شمول اسلامی خود برآمده است. از طرفی ملت ایران به عنوان یک واحد سیاسی همواره مورد توجه خاص ایشان بوده است و از سوی دیگر ایشان با درپیش گرفتن سیاستی خاص بین این مهم و آرمان سیاسی اسلام- یعنی امت اسلامی- پیوند عمیقی برقرار کرده است.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۴۸: خط ۴۸:
'''اسلام ناب:'''
'''اسلام ناب:'''


اما در عین حال که اصرار بر پدید آمدن تحول در بینش و اندیشه دینی می نماید، به این نکته نیز توجه دارد که نباید تحت تأثیر اندیشه های عاریتی، اندک اندک خلوص و اصالت دیانت رنگ ببازد.
اما در عین حال که اصرار بر پدید آمدن تحول در بینش و اندیشه دینی می‌نماید، به این نکته نیز توجه دارد که نباید تحت تأثیر اندیشه‌های عاریتی، اندک اندک خلوص و اصالت دیانت رنگ ببازد.


'''آمیختگی دین و سیاست:'''  
'''آمیختگی دین و سیاست:'''  


ایشان بر این باور بود که دین صرفا به رابطه انسان با خدا و احکام فردی عبادی محدود نمی شود، بلکه رابطه انساًن ها با یکدیگر در عرصه اجتماع را نیز دربرمی‌گیرد. ایشان در بیانی همه چیز اسلام، حتی عبادتش را سیاسی دانسته و در پیوندی که میان سیاست و دیانت برقرار می کند، سیاست مزین به معنویت دین می شود.
ایشان بر این باور بود که دین صرفا به رابطه انسان با خدا و احکام فردی عبادی محدود نمی‌شود، بلکه رابطه انساًن‌ها با یکدیگر در عرصه اجتماع را نیز دربرمی‌گیرد. ایشان در بیانی همه چیز اسلام، حتی عبادتش را سیاسی دانسته و در پیوندی که میان سیاست و دیانت برقرار می‌کند، سیاست مزین به معنویت دین می‌شود.


'''مردم باوری:'''  
'''مردم باوری:'''  


درنظر ایشان مردم پذیرای همه مدارج عرفانی هستند و شخصیت عارف هم در ارتباط با مردم بارور می شود. بنابراین دستاوردهای عرفانی امام ،اعتماد و خوش بینی به هدایت کلیه انسان ها و شعور و استعداد آن ها در درک و ره روی طریق حق است.
درنظر ایشان مردم پذیرای همه مدارج عرفانی هستند و شخصیت عارف هم در ارتباط با مردم بارور می‌شود. بنابراین دستاوردهای عرفانی امام،اعتماد و خوش بینی به هدایت کلیه انسان‌ها و شعور و استعداد آن‌ها در درک و ره روی طریق حق است.


'''وحدت مسلمین تحت لوای کلمه توحید:'''  
'''وحدت مسلمین تحت لوای کلمه توحید:'''  


ایشان هر حرکتی را که به تفرقه صفوف مسلمین می انجامید، محکوم می کرد و با صدور فتاوایی منحصر به فرد و پیام های پیاپی راه‌های عملی وحدت شیعه و سنی را بیان می نمود.
ایشان هر حرکتی را که به تفرقه صفوف مسلمین می‌انجامید، محکوم می‌کرد و با صدور فتاوایی منحصر به فرد و پیام‌های پیاپی راه‌های عملی وحدت شیعه و سنی را بیان می‌نمود.


'''بررسی مفهوم و خاستگاه ملت در اندیشه امام خمینی(ره):'''
'''بررسی مفهوم و خاستگاه ملت در اندیشه امام خمینی(ره):'''
خط ۶۸: خط ۶۸:
یک ملت به مفهوم رایج و مدرن آن که منظور مقوله محتوایی دولت- کشورهاست و همین مفهوم زیربنای ایدئولوژی خاصی به نام ملت گرایی شده است.  
یک ملت به مفهوم رایج و مدرن آن که منظور مقوله محتوایی دولت- کشورهاست و همین مفهوم زیربنای ایدئولوژی خاصی به نام ملت گرایی شده است.  


دوم ،ملت به معنی توده مردم است و سوم، ملت به همراه قید اسلام و قرآن که منظور جهان اسلام یا همان مقوله امت اسلامی است.  
دوم،ملت به معنی توده مردم است و سوم، ملت به همراه قید اسلام و قرآن که منظور جهان اسلام یا همان مقوله امت اسلامی است.  


دیدگاه امام درباره ملی گرایی از نگرش خاص ایشان به سیاست و حکومت قابل فهم است. با بررسی آرای ایشان درباره ملی گرایی، دو گرایش مشخص قابل مشاهده است. گرایش غالب، ملی گرایی به عنوان ایدئولوژی مقابل اسلام و ارزش های دینی است که ایشان به دلایل دینی و اجتماعی آن را مردود می داند. گرایش دوم، ملی گرایی به عنوان پدیده ای میهن دوستانه و در جهت استقلال و حاکمیت ملی است که مورد تأیید است. آن چه ایشان از تبعات و آثار ملی گرایی در جوامع اسلامی می بیند ضدیت آن با ارزش های اسلامی است. از نظر ایشان، ملی گرایی، اخوت و برادری بین مسلمین را به هم زده و در یک کلام مقابل اسلام قرار گرفته است. لذا همواره بر اسلامی بودن امور و نه ملی بودن آن ها اشاره تأکید می نماید و این ضدیت در وجوه ذیل بیان شده است:
دیدگاه امام درباره ملی گرایی از نگرش خاص ایشان به سیاست و حکومت قابل فهم است. با بررسی آرای ایشان درباره ملی گرایی، دو گرایش مشخص قابل مشاهده است. گرایش غالب، ملی گرایی به عنوان ایدئولوژی مقابل اسلام و ارزش‌های دینی است که ایشان به دلایل دینی و اجتماعی آن را مردود می‌داند. گرایش دوم، ملی گرایی به عنوان پدیده‌ای میهن دوستانه و در جهت استقلال و حاکمیت ملی است که مورد تأیید است. آن چه ایشان از تبعات و آثار ملی گرایی در جوامع اسلامی می‌بیند ضدیت آن با ارزش‌های اسلامی است. از نظر ایشان، ملی گرایی، اخوت و برادری بین مسلمین را به هم زده و در یک کلام مقابل اسلام قرار گرفته است. لذا همواره بر اسلامی بودن امور و نه ملی بودن آن‌ها اشاره تأکید می‌نماید و این ضدیت در وجوه ذیل بیان شده است:


1-ملی گرایی به عنوان ایده ای استعماری و در جهت منافع غرب
1-ملی گرایی به عنوان ایده‌ای استعماری و در جهت منافع غرب


2-ملی گرایی عامل تفرقه ملت ها
2-ملی گرایی عامل تفرقه ملت ها
خط ۸۲: خط ۸۲:
5-ملی گرایی عامل دشمنی و کینه بین مسلمانان
5-ملی گرایی عامل دشمنی و کینه بین مسلمانان


اما در مورد ملی گرایی به معنی میهن دوستی باید گفت: به اعتقاد امام وطن به عنوان زادگاه انسان ها از نظر اسلام قابل احترام است، لکن مقابل اسلام نیست. ایشان از آنجا که کشور و مملکت ایران را سرزمینی اسلامی می داند برای آن اصالت قائل است و از همین رو وطن-خواهی و میهن دوستی را که به منظور دفاع از تمامیت ارضی کشور و استقلال و عزت اسلامی است مورد تمجید قرار می دهند.
اما در مورد ملی گرایی به معنی میهن دوستی باید گفت: به اعتقاد امام وطن به عنوان زادگاه انسان‌ها از نظر اسلام قابل احترام است، لکن مقابل اسلام نیست. ایشان از آنجا که کشور و مملکت ایران را سرزمینی اسلامی می‌داند برای آن اصالت قائل است و از همین رو وطن-خواهی و میهن دوستی را که به منظور دفاع از تمامیت ارضی کشور و استقلال و عزت اسلامی است مورد تمجید قرار می‌دهند.


'''بررسی مفهوم و خاستگاه امت در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره):'''
'''بررسی مفهوم و خاستگاه امت در اندیشه سیاسی امام خمینی(ره):'''


امت جامعه مطلوب و آرمانی امام است که ایشان برای تحقق آن غایت اهتمام خود را به کار برده و در دو بعد نظری و عملی برای شکل-گیری آن کوشش نموده اند. ایشان با تشکیل حکومت اسلامی درصدد تحقق امت اسلامی در عصر حاضر برآمده است. امت اسلامی در اندیشه امام اصالت دارد و منظور از آن، مردم جوامعی است که دین اسلام را به عنوان آیین و دین سعادت بخش در دو قلمرو مادی و معنوی پذیرفته  و فراتر از مرزهای ملی و محدودیت های جغرافیایی می باشند. عمده ترین موضوعاتی که خاستگاه امت اسلامی در اندیشه [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی]] است عبارتند از: 1- هویت اسلامی 2- فرهنگ انتظار 3-وحدت اسلامی 4-ظلم-ستیزی و حق گرایی 5- واقعیت اجتماعی نگاه امت مدارانه [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی(ره)]] به مسائل جهان اسلام، باعث امت-سازی و جهانی سازی اسلام در اندیشه ایشان شد. براین اساس عمده-ترین وجوه امت سازی در اندیشه امام را در چند مورد می توان مورد توجه قرار داد:
امت جامعه مطلوب و آرمانی امام است که ایشان برای تحقق آن غایت اهتمام خود را به کار برده و در دو بعد نظری و عملی برای شکل-گیری آن کوشش نموده‌اند. ایشان با تشکیل حکومت اسلامی درصدد تحقق امت اسلامی در عصر حاضر برآمده است. امت اسلامی در اندیشه امام اصالت دارد و منظور از آن، مردم جوامعی است که دین اسلام را به عنوان آیین و دین سعادت بخش در دو قلمرو مادی و معنوی پذیرفته  و فراتر از مرزهای ملی و محدودیت‌های جغرافیایی می‌باشند. عمده‌ترین موضوعاتی که خاستگاه امت اسلامی در اندیشه [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی]] است عبارتند از: 1- هویت اسلامی 2- فرهنگ انتظار 3-وحدت اسلامی 4-ظلم-ستیزی و حق گرایی 5- واقعیت اجتماعی نگاه امت مدارانه [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی(ره)]] به مسائل جهان اسلام، باعث امت-سازی و جهانی سازی اسلام در اندیشه ایشان شد. براین اساس عمده-ترین وجوه امت سازی در اندیشه امام را در چند مورد می‌توان مورد توجه قرار داد:


1- استراتژی مبارزه قاطع، همه جانبه و سازش ناپذیر با ابرقدرت ها
1- استراتژی مبارزه قاطع، همه جانبه و سازش ناپذیر با ابرقدرت ها
خط ۹۶: خط ۹۶:
4-احیای حج ابراهیمی
4-احیای حج ابراهیمی


5-فرامین و احکام جهانی(اعلام روز جهانی قدس، نامه تاریخی به گورباچف ،حکم اعدام سلمان رشدی مرتد، وصیت نامه سیاسی- الهی [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی]](ره))
5-فرامین و احکام جهانی(اعلام روز جهانی قدس، نامه تاریخی به گورباچف،حکم اعدام سلمان رشدی مرتد، وصیت نامه سیاسی- الهی [[موسوی خمینی، سید روح‌الله|امام خمینی]](ره))


نتیجه گیری: از مجموع مباحث مطرح شده و رویکرد امام به مقوله امت و ملت چنین برمی آید که ایشان خواستار تشکیل حکومتی مبتنی بر وحدت امت اسلامی و فراتر از دایره دولت های ملی امروزی می‌باشد و در این راستا سیاست های جمهوری اسلامی را طوری تنظیم می نماید که فراسوی الگوی ملت-دولت حرکت کند و با درهم شکستن عوامل تفرقه-افکن، موجبات وحدت و هم بستگی مسلمانان جهان را فراهم سازد.<ref> ر.ک: بی‌نام، ص22-23</ref>
نتیجه‌گیری: از مجموع مباحث مطرح شده و رویکرد امام به مقوله امت و ملت چنین برمی‌آید که ایشان خواستار تشکیل حکومتی مبتنی بر وحدت امت اسلامی و فراتر از دایره دولت‌های ملی امروزی می‌باشد و در این راستا سیاست‌های جمهوری اسلامی را طوری تنظیم می‌نماید که فراسوی الگوی ملت-دولت حرکت کند و با درهم شکستن عوامل تفرقه-افکن، موجبات وحدت و هم بستگی مسلمانان جهان را فراهم سازد.<ref> ر.ک: بی‌نام، ص22-23</ref>
==پانویس ==
==پانویس ==
<references/>
<references/>