بررسی تاریخی امیران شیعی حرمین شریفین از آغاز تا حکومت آل‌سعود: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ه های ' به 'ه‌های ') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ه ی ' به 'ه‌ی ') |
||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''بررسی تاریخی امیران شیعی حرمین شریفین از آغاز تا حکومت آل سعود''' تألیف سید محمود سامانی، تحقیق پیش رو به سیر اجمالی امارت امیران شیعی در حرمین، از آغاز تا تسلط آل سعود بر حجاز، اختصاص دارد. همچنین با آشنایی و درک بهتر از وضعیت حضور شیعیان در حرمین شریفین و نقش آنان در تاریخ | '''بررسی تاریخی امیران شیعی حرمین شریفین از آغاز تا حکومت آل سعود''' تألیف سید محمود سامانی، تحقیق پیش رو به سیر اجمالی امارت امیران شیعی در حرمین، از آغاز تا تسلط آل سعود بر حجاز، اختصاص دارد. همچنین با آشنایی و درک بهتر از وضعیت حضور شیعیان در حرمین شریفین و نقش آنان در تاریخ پرآوازه‌ی اسلام، به برخی از ابهامات پاسخ داده و زمینه‌ی پژوهش های جدیدی را در این حوزه فراهم می نماید. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب در پنج فصل نگارش یافته است. | کتاب در پنج فصل نگارش یافته است. | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
فصل پنجم: امیران شیعی مدینه از اشراف حسینی | فصل پنجم: امیران شیعی مدینه از اشراف حسینی | ||
==گزارش کتاب== | ==گزارش کتاب== | ||
حرمین شریفین، خاستگاه اسلام و تشیع بود و بی تردید نخستین شیعیان، در مدینه منوره می زیستند. با رحلت رسول خدا و شکل گیری جریان سقیفه، اهل بیت(ع) تا سال 35 هجرت، از خلافت بازماندند. در این بازه زمانی، فتوحات گسترش یافت و برخی شیعیان، ضمن شرکت و نقش آفرینی در آن ها، در مناطق فتح شده مانند شهرهای عراق، ساکن شدند؛ همچنین عده ای دیگر از شیعیان، مناطق دیگر نظیر شامات و مصر را برای سکونت انتخاب کردند. هرچند با خلافت امیر مؤمنان علی(ع)، در سال 35 قمری، انتظار می رفت تشیع در حرمین گسترش یابد و به عنوان کانون اصلی تشیع مطرح شود، اما در همین زمان، موج دوم مهاجرت شیعیان به عراق صورت گرفت؛ زیرا آن حضرت به دلایلی ناچار شد مدینه را ترک کند و همراه شیعیان به عراق عزیمت نماید. با استقرار امام در کوفه، کوفه به عنوان کانون شیعه، مطرح شد و این مرکزیت را در دوره‌های بعدی نیز حفظ کرد. از این پس هرچند مدینه همچنان محل سکونت امامان و برخی شاگردان و اصحاب آنان، در دوره خلفای اموی و عباسی، بود، اما با سیاست دشمنی خلفا با اهل بیت(ع) و شیعیان و نیز به کارگیری خویشاوندان و وفاداران به خود در حرمین، این مذهب اصیل و ریشه دار، چندان در این مکان‌های معنوی رشد نکرد؛ البته حضور سادات علوی در آن کانون‌های مقدس، موجب شد تا آنان که به | حرمین شریفین، خاستگاه اسلام و تشیع بود و بی تردید نخستین شیعیان، در مدینه منوره می زیستند. با رحلت رسول خدا و شکل گیری جریان سقیفه، اهل بیت(ع) تا سال 35 هجرت، از خلافت بازماندند. در این بازه زمانی، فتوحات گسترش یافت و برخی شیعیان، ضمن شرکت و نقش آفرینی در آن ها، در مناطق فتح شده مانند شهرهای عراق، ساکن شدند؛ همچنین عده ای دیگر از شیعیان، مناطق دیگر نظیر شامات و مصر را برای سکونت انتخاب کردند. هرچند با خلافت امیر مؤمنان علی(ع)، در سال 35 قمری، انتظار می رفت تشیع در حرمین گسترش یابد و به عنوان کانون اصلی تشیع مطرح شود، اما در همین زمان، موج دوم مهاجرت شیعیان به عراق صورت گرفت؛ زیرا آن حضرت به دلایلی ناچار شد مدینه را ترک کند و همراه شیعیان به عراق عزیمت نماید. با استقرار امام در کوفه، کوفه به عنوان کانون شیعه، مطرح شد و این مرکزیت را در دوره‌های بعدی نیز حفظ کرد. از این پس هرچند مدینه همچنان محل سکونت امامان و برخی شاگردان و اصحاب آنان، در دوره خلفای اموی و عباسی، بود، اما با سیاست دشمنی خلفا با اهل بیت(ع) و شیعیان و نیز به کارگیری خویشاوندان و وفاداران به خود در حرمین، این مذهب اصیل و ریشه دار، چندان در این مکان‌های معنوی رشد نکرد؛ البته حضور سادات علوی در آن کانون‌های مقدس، موجب شد تا آنان که به دیده‌ی غاصب به خلفا می نگریستند، با فراهم شدن حتی کمترین شرایط، از ضعف عباسیان استفاده کنند و با قیام خود، هرچند کوتاه مدت، امارات حرمین را برعهده بگیرند. | ||
با سپری شدن | با سپری شدن دوره‌ی اقتدار دستگاه خلافت عباسی، که از حدود پایان ربع اول قرن سوم هجری شروع شد، تدریج کانون‌های قدرت در جهان اسلام متعدد شدند. سادات علوی نیز با تحرکات خود توانستند، از نیمه‌ی دوم سده‌ی چهارم هجری تا دوران معاصر، امارت حرمین شریفین را برعهده بگیرند. سادات علوی، دست کم در قرون نخستین اسلامی و تا پیش از تشکیل امارت اشراف، گرایش های شیعی داشتند. با شروع امارت اشراف، در مکه مکرمه و مدینه منوره، آنان تا چند سده به ترتیب مذهب زیدی و امامی داشتند؛ گویا آنان به تدریج تحت فشار دولت‌های نیرومند اهل سنت با نفوذ در حرمین، به مذاهبی چون شافعی، در عصر ممالیک، و بعد حنفی، در عصر عثمانی، روی آوردند. | ||
تحقیق پیش رو به سیر اجمالی امارت امیران شیعی در حرمین، از آغاز تا تسلط آل سعود بر حجاز، اختصاص دارد. همچنین با آشنایی و درک بهتر از وضعیت حضور شیعیان در حرمین شریفین و نقش آنان در تاریخ | تحقیق پیش رو به سیر اجمالی امارت امیران شیعی در حرمین، از آغاز تا تسلط آل سعود بر حجاز، اختصاص دارد. همچنین با آشنایی و درک بهتر از وضعیت حضور شیعیان در حرمین شریفین و نقش آنان در تاریخ پرآوازه‌ی اسلام، به برخی از ابهامات پاسخ داده و زمینه‌ی پژوهش های جدیدی را در این حوزه فراهم می نماید.<ref> [https://www.historylib.com/books/2388 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref> | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
نسخهٔ ۸ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۳
| بررسی تاریخی امیران شیعی حرمین شریفین از آغاز تا حکومت آل سعود | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سامانی، سید محمود (نویسنده) |
| ناشر | نشر مشعر |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | ۱۳۹۶ش |
| شابک | 4-747-540-964-978 |
| کد کنگره | |
بررسی تاریخی امیران شیعی حرمین شریفین از آغاز تا حکومت آل سعود تألیف سید محمود سامانی، تحقیق پیش رو به سیر اجمالی امارت امیران شیعی در حرمین، از آغاز تا تسلط آل سعود بر حجاز، اختصاص دارد. همچنین با آشنایی و درک بهتر از وضعیت حضور شیعیان در حرمین شریفین و نقش آنان در تاریخ پرآوازه‌ی اسلام، به برخی از ابهامات پاسخ داده و زمینه‌ی پژوهش های جدیدی را در این حوزه فراهم می نماید.
ساختار
کتاب در پنج فصل نگارش یافته است.
فصل اول: کلیات و مفاهیم
فصل دوم: امیران شیعی مکه مکرمه از آغاز تا تشکیل امارت اشراف حسنی
فصل سوم: امیران شیعی مکه از اشراف حسنی
فصل چهارم: امیران شیعی مدینه منوره از آغاز تا تشکیل امارت اشراف حسینی
فصل پنجم: امیران شیعی مدینه از اشراف حسینی
گزارش کتاب
حرمین شریفین، خاستگاه اسلام و تشیع بود و بی تردید نخستین شیعیان، در مدینه منوره می زیستند. با رحلت رسول خدا و شکل گیری جریان سقیفه، اهل بیت(ع) تا سال 35 هجرت، از خلافت بازماندند. در این بازه زمانی، فتوحات گسترش یافت و برخی شیعیان، ضمن شرکت و نقش آفرینی در آن ها، در مناطق فتح شده مانند شهرهای عراق، ساکن شدند؛ همچنین عده ای دیگر از شیعیان، مناطق دیگر نظیر شامات و مصر را برای سکونت انتخاب کردند. هرچند با خلافت امیر مؤمنان علی(ع)، در سال 35 قمری، انتظار می رفت تشیع در حرمین گسترش یابد و به عنوان کانون اصلی تشیع مطرح شود، اما در همین زمان، موج دوم مهاجرت شیعیان به عراق صورت گرفت؛ زیرا آن حضرت به دلایلی ناچار شد مدینه را ترک کند و همراه شیعیان به عراق عزیمت نماید. با استقرار امام در کوفه، کوفه به عنوان کانون شیعه، مطرح شد و این مرکزیت را در دوره‌های بعدی نیز حفظ کرد. از این پس هرچند مدینه همچنان محل سکونت امامان و برخی شاگردان و اصحاب آنان، در دوره خلفای اموی و عباسی، بود، اما با سیاست دشمنی خلفا با اهل بیت(ع) و شیعیان و نیز به کارگیری خویشاوندان و وفاداران به خود در حرمین، این مذهب اصیل و ریشه دار، چندان در این مکان‌های معنوی رشد نکرد؛ البته حضور سادات علوی در آن کانون‌های مقدس، موجب شد تا آنان که به دیده‌ی غاصب به خلفا می نگریستند، با فراهم شدن حتی کمترین شرایط، از ضعف عباسیان استفاده کنند و با قیام خود، هرچند کوتاه مدت، امارات حرمین را برعهده بگیرند.
با سپری شدن دوره‌ی اقتدار دستگاه خلافت عباسی، که از حدود پایان ربع اول قرن سوم هجری شروع شد، تدریج کانون‌های قدرت در جهان اسلام متعدد شدند. سادات علوی نیز با تحرکات خود توانستند، از نیمه‌ی دوم سده‌ی چهارم هجری تا دوران معاصر، امارت حرمین شریفین را برعهده بگیرند. سادات علوی، دست کم در قرون نخستین اسلامی و تا پیش از تشکیل امارت اشراف، گرایش های شیعی داشتند. با شروع امارت اشراف، در مکه مکرمه و مدینه منوره، آنان تا چند سده به ترتیب مذهب زیدی و امامی داشتند؛ گویا آنان به تدریج تحت فشار دولت‌های نیرومند اهل سنت با نفوذ در حرمین، به مذاهبی چون شافعی، در عصر ممالیک، و بعد حنفی، در عصر عثمانی، روی آوردند.
تحقیق پیش رو به سیر اجمالی امارت امیران شیعی در حرمین، از آغاز تا تسلط آل سعود بر حجاز، اختصاص دارد. همچنین با آشنایی و درک بهتر از وضعیت حضور شیعیان در حرمین شریفین و نقش آنان در تاریخ پرآوازه‌ی اسلام، به برخی از ابهامات پاسخ داده و زمینه‌ی پژوهش های جدیدی را در این حوزه فراهم می نماید.[۱]
پانويس
منابع مقاله
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران