جهان‌بینی‌ها: درآمدی بر تاریخ و فلسفه‌ی علم

جهان‌بینی‌ها: درآمدی بر تاریخ و فلسفه‌ی علم
پدیدآوران	دویت، ریچارد (نویسنده) سنایی اردکانی،احسان (مترجم)
ناشر	نشر ققنوس
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۷ش
شابک	‎978-600-278-375-2
کد کنگره	‏

جهان‌بینی‌ها: درآمدی بر تاریخ و فلسفه‌ی علم تألیف ریچارد دویت، مترجم احسان سنایی اردکانی؛ نوشتار حاضر با نثری روشن و جامع، به انضمام نمودارها و مثال های کارآمد، متنی است ایدئال برای هر تازه وارد حوزه ی تاریخ و فلسفه ی علم، همچنان که خواننده خود پی خواهد برد، دویت نویسنده‌ای است مستعد که توان ساده سازی مفاهیم پیچیده و فنی به اجزای قابل فهم را دارد، و همین موضوع جهان بینی ها را از نظر خوانندگان نوآموز به کتابی خوشخوان و نه پیچیده بدل می سازد.

ساختار

کتاب در سه بخش نگاشته شده است. عناوین اصلی کتاب از این قرار است. بخش اول: موضوعات اساسی

1- جهان بینی ها

2- صدق

3- مسلمات تجربی و مسلمات فلسفی/ مفهومی

4- شواهد و استدلالات مؤید و مغایر

5- تز کواین - دوهم و دلالت هایی برای روش علم

6- درنگ فلسفی: معضلات و معماهای مربوط به استقرا

7- ابطال پذیری

8- ابزارگرایی و واقع گرایی

بخش دوم: گذار از جهان بینی ارسطویی به جهان بینی نیوتنی

9- ساختار عالم در چارچوب جهان بینی ارسطویی

10- درآمدی بر المجسطی بطلمیوس: زمین همچون مرکز کروی شکل و ساکن عالم

11- داده های نجومی: مسلمات تجربی

12- داده های نجومی: مسلمات فلسفی/ مفهومی

13- منظومه ی بطلمیوسی

14- منظومه ی کوپرنیکی

15- منظومه ی تیکویی

16- منظومه ی کپلر

17- گالیله و شواهد برگرفته از تلسکوپ

18- خلاصه‌ای از معضلات پیش روی جهان بینی ارسطویی

19- مناسبات فلسفی و مفهومی نهفته در تدوین علم جدید

20- مروری بر علم جدید و جهان بینی نیوتنی

21- درنگ فلسفی: یک قانون علمی چیست؟

22- بسط و توسعه ی جهان بینی نیوتنی در حد فاصل سالیان 1700 تا 1900

بخش سوم: پیشرفت های اخیر در علم و جهان بینی ها

23- نظریه ی نسبیت خاص

24- نظریه ی نسبیت عام

25- مروری بر مسلمات تجربی، ریاضیات و تفاسیر نظریه ی کوانتوم

26: نظریه ی کوانتوم و موضعیت: EPR، قضیه ی بل و آزمایش های اسپه

27- مروری بر نظریه ی تکامل

28- دلالت های فلسفی و مفهومی تکامل

29- جهان بینی ها: جمع بندی

گزارش کتاب

نوشتار حاضر، همچنان که از زیرعنوان آن پیداست، درآمدی است بر تاریخ و فلسفه ی علم. این کتاب تا به امروز تنها اثر نویسنده ی آن به شمار می رود. اقبال عمومی به ویراست نخست این نوشتار در سال 2004، آن را رفته رفته به کتابی درسی برای برخی ماده دروس مربوطه بدل ساخت و دویت را به تهیه ی ویراست دوم و کامل تر آن در سال 2010 واداشت. این ویراست دوم هم اینک در سه بخش و بیست و نه فصل، به انضمام چهار ضمیمه ی اختصاصی نویسنده برای ترجمه ی حاضر، تقدیم خوانندگان فارسی زبان می گردد.

علی رغم مقدماتی بودن متن کتاب، خواننده به زودی درخواهد یافت که این کتاب به یمن احاطه ی نویسنده بر هردو قلمرو تاریخ علم و فلسفه ی علم، در کنار نثر شیوا و منقح او، استدلالی بلند را علیه دست کم دو سوء باور بنیادی راجع به سرشت علم و فلسفه نیز شکل داده است. به عبارت دیگر، این کتاب را روی هم رفته می توان نه فقط درآمدی بر تاریخ و فلسفه ی علم، بلکه دعوتی دلگرم کننده به تعمق جدی خواننده در این قلمرو تلقی کرد.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران