طلوع شاهنامه در غرب: تفاوت میان نسخه‌ها

ادبیات فارسی که از پدیده های مهم هویت فرهنگی ما ایرانیان محسوب می شود، بی شک از غنی ترین ادبیات جهان است. گنجینه ی شعر فارسی نه تنها نزد فارسی زبانان ارزشمند است، بلکه مفاهیم عالی و صورت های زیبای آن بر فرهنگ و ادبیات دیگر ملت ها نیز تأثیر گذار بوده است، به گونه‌ای که برای بارور کردن ادبیات خویش از آن بهره ها برده اند. از بین شاعران فارسی گوی، که قرن ها در ایران محبوب خاص و عام بوده است و در سه قرن اخیر، جایگاه فرامرزی خویش را به دست آورده،باید از حکیم ابوالقاسم فردوسی نام برد.  

حکیم فردوسی سراینده شاهنامه، بزرگ ترین شاعر عصر خویش و یکی از پرآوازه ترین شاعران و داستان پردازان تاریخ ایران و جهان است. او از کسانی است که سبک مخصوص به خود دارد؛ به طوری که در تمام این مدت هزار سال چهره ی او منفرد و ممتاز مانده است. شاهنامه ی فردوسی به عنوان سند هویت ملی ایرانیان نام برده می شود و با تاریخ پرماجرای این سرزمین پیوند ناگسستنی دارد. در واقع شاهنامه عصاره و چکیده ی تمدن و فرهنگ ایران در طی دو هزارسال است. این اثر که شامل حدود شصت هزار بیت است، یکی از بزرگ ترین و برجسته ترین حماسه های جهان است که سرایش آن سی سال به طول انجامید.  

موضوع این شاهکار ادبی، اسطوره ها، افسانه ها و تاریخ ایران از ابتدا تا فتح ایران توسط اعراب در سده ی هفتم میلادی است که در چهار دودمان پادشاهی پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان خلاصه می شوند و به سه بخش اساطیری (از عهد کیومرث تا پادشاهی فریدون)، پهلوانی (از قیام کاوه آهنگر تا مرگ رستم) و تاریخی (از پادشاهی بهمن و ظهور اسکندر تا فتح ایران توسط اعراب) تقسیم می شود. بنابراین چیزی که بر قیمت شاهنامه می افزاید این است که فردوسی داستان های آن را اختراع نکرده، بلکه آن ها را گزارش کرده است و از این لحاظ می توان شاهنامه را آیینه ی تاریخ و افکار حقیقی ملت ایران شناخت که با این سلاست و روانی در قالب نظم به تصویر کشیده شده است. علاوه بر این، شاهنامه فردوسی تنها روایات اساطیری و تاریخی و فرهنگ عامه نیست، بلکه روش درست زندگانی و کشورداری را بر اساس اندیشه های ژرف فلسفی و عقل عملی بیان کرده است.

گرچه فردوسی در نظم شاهنامه و بیان روایات، امانت داری را حفظ کرده و از منابع اصلی غافل نبوده است، ولی بینش نظری و فلسفی خود را در لا به لای اشعار از زبان موبد دانا بیان کرده است. در واقع او حکیمی است که حکمت و دانش خود را در اشعار حماسی اش هویدا ساخته است. این اندیشه ها نه تنها مورد توجه شاعران ادب فارسی پس از او قرار گرفته است، بلکه با وجود ترجمه ی قسمت هایی از اثر حماسی او، توجه شخصیت های بزرگ ادبیات جهان را به خود جلب می کند، به گونه‌ای که به بازآفرینی داستان های او همت گماشتند، و برترین آثار ادبی خویش را با الهام از مضامین شاهنامه سرودند و همچون فردوسی نام خود را جاودانه ساختند. به طور مثال روند شرق شناسی در غرب و تلاش مستشرقان در معرفی آثار ادب فارسی موجب شد تا تنی چند از مهم ترین مستشرقان معروف به شناساندن شاهنامه فردوسی به اروپا همت گمارند.<ref> [https://www.historylib.com/books/2472 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>