فلسفه تاریخ در قرآن

فلسفه تاریخ در قرآن
پدیدآوران	سلیمانی، جواد (نویسنده)
ناشر	سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)
مکان نشر	قم
سال نشر	۱۳۹۷ش
شابک	‎0-0668-02-600-978
کد کنگره	‏

فلسفه تاریخ در قرآن تألیف جواد سلیمانی امیری؛ دانش فلسفه نظری تاریخ به پرسش های مهم بشر درباره مسائلی چون ماهیت، قانونمندی و عوامل محرک تاریخ، ادوار و جهت حرکت تاریخ، و غایت حرکت آن پاسخ می دهد. در این پژوهش، دیدگاه قرآن مجید درباره ی برخی از مسائل مهم فلسفه ی نظری تاریخ بررسی شده است؛ مسائلی همچون دلایل قرآنی قانونمندی تاریخ، نقش قوانین الهی در حرکت تاریخ، فرضیه تکامل در تاریخ، تفسیر غلبه حق بر باطل در تاریخ، و سیمای جامعه بشری در فرجام تاریخ.

ساختار

مطالب در هفت فصل ارائه گردیده است:

فصل نخست: مفاهیم، مبانی و مباحث مقدماتی

فصل دوم: قانونمندی تاریخ

فصل سوم: ویژگی های قانون های الهی حاکم بر تاریخ

فصل چهارم: مراحل و جهت حرکت تاریخ

فصل پنجم: عوامل محرک تاریخ

فصل ششم: تفسیر حرکت تاریخ در پرتو جریان نزاع حق و باطل

فصل هفتم: فرجام تاریخ

گزارش کتاب

فلسفه ی نظری تاریخ از علوم مهم و کاربردی است که نگان انسان به گذشته و آینده را تعیین می کند و راه و رسم حرکت به سوی ساختن آینده را به آدمی می آموزد. از این رو مکاتب گوناگون بشری می کوشند با ارائه ی دیدگاه های خود در زمینه ی فلسفه ی نظری تاریخ، ذهن انسان ها را در راستای اهداف خاص خود سوق دهند. نظریه ی آخر الزمان فوکویاما، دیدگاه دهکده ی جهانی مک لوهان، تئوری برترین های تافلر و نظریه ی برخورد تمدن ها از ساموئل هانتینگتون، نمونه هایی از تلاش اردوگاه غرب در حوزه ی فلسفه ی نظری تاریخ به شمار می آیند که برای تبیین و توجیه نفوذ و سیطره ی لیبرال - دموکراسی در جهان به کار گرفته می شوند. علم فلسفه ی نظری تاریخ با نگاهی کلی، به تاریخ زندگانی بشر پرتو افکنده، و سراسر تاریخ جوامع بشری را به صورت یک پارچه موضوع بررسی خود قرار داده است. ولی دانشمندان اسلامی هنوز توجه شایانی به این مقوله نکرده اند، به طوری که شاید بتوان گفت مجموع کتاب های مستقل و مهمی که از سوی علمای دینی در این مقوله نوشته شده است از عدد انگشتان دست تجاوز نمی کند و تنها ناظر به برخی مباحث فلسفه ی نظری تاریخ آن هم به صورت پراکنده، غیر منسجم و بیشتر دفاعی است؛ در حالی که قرآن مجید و روایات اهل بیت علیهم السلام مملو از دیدگاه های فلسفه ی تاریخی است؛ چنان که علامه طباطبایی در جای جای تفسیر المیزان با الهام از آیات شریفه ی قرآن دیدگاه های قرآن در فلسفه ی تاریخ را بیان کرده است.

در این پژوهش، دیدگاه قرآن مجید درباره ی برخی از مسائل مهم فلسفه ی نظری تاریخ بررسی شده است؛ مسائلی همچون دلایل قرآنی قانونمندی تاریخ، نقش قوانین الهی در حرکت تاریخ، فرضیه تکامل در تاریخ، تفسیر غلبه حق بر باطل در تاریخ، و سیمای جامعه بشری در فرجام تاریخ.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران