رسالة الهارونية

رساله الهارونیة

نام کتاب	رساله الهارونیة
نام های دیگر کتاب
پدیدآورندگان	دمشقی، مسیح بن حکم (نويسنده) اصفهانی، محمدمهدی (مقدمه نويس)
زبان	عربی انگلیسی
کد کنگره	‏R‎‏ ‎‏128‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏د‎‏8‎‏ر‎‏5
موضوع	پزشکی
ناشر	دانشگاه علوم پزشكی ايران، موسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1388 هـ.ش
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE12491AUTOMATIONCODE

معرفى اجمالى

«الرسالة الهارونية»، نگاشته مسيح بن حكم دمشقى، معاصر هارون الرشيد عباسى، دربرگيرنده مباحث مختلف پزشكى به زبان عربى است. كتاب، در قرن دوم هجرى نوشته شده است. مؤلف، چون ميل شديد هارون الرشيد را در احياى علوم دين و علم طب مشاهده نموده و در حديث معروفى كه علم را منحصر در علم اديان و علم ابدان مى‌داند، تأمل كرده و به اهميت علم طب واقف گرديده، اين رساله را به نام هارون الرشيد تدوين كرده است.

كتاب «الرسالة الهارونية»، از قديمى‌ترين نگاشته‌هاى طبى است كه پس از اسلام نگاشته شده و به دست ما رسيده و از اين جهت حائز اهميت است.

ساختار

كتاب، در دو جلد تنظيم گرديده است. مطالب جلد اول، در ذيل 14 و مطالب جلد دوم در ذيل 10 عنوان كلى كه هركدام خود مشتمل بر چندين عنوان جزيى‌تر هستند، عرضه شده است.

بنا بر اظهار مؤلف، اين كتاب گنجينه‌اى است از آراء طبى بقراط، جالينوس و فلطيس هندى.

گزارش محتوا

محتواى كتاب، مشتمل است بر شناخت طبايع و اقسام آنها، جايگاه آنها در بدن، داروهاى مختلف گياهى، معدنى و حيوانى، عوامل مولد فراموشى و داروهاى افزايش‌دهنده عقل و حافظه، ايارجات، لوغاديات و داروى معروف به مغيث هارونى، فصد و حجامت، ساختمان بدن انسان، پوشاك و مسكن و حمام، تأثير كواكب و بادها بر بدن‌ها، شناخت زمان و نكته‌هاى ديگر.

ويژگى بارز كتاب، در جمع‌آورى نظريات سه پزشك معروف و نقل قول‌هايى از آنها - كه چه‌بسا بعضى از آنها به دست ما نرسيده - است و اين بسيار قابل توجه است؛ به‌ويژه نسبت به پزشك هندى، فلطيس كه اطلاع چندانى از او نداريم و كتابى هم از او به دست ما نرسيده، بيشتر و مهم‌تر است.

البته از آنجا كه ترتيب اين اثر با ترتيب و تدوين بسيارى از كتب مرسوم متفاوت است، مراجعه به اين كتاب - خصوصاً براى مبتديان - آسان و بالطبع چندان سودمند نيست.

وضعيت كتاب

اين اثر كه به زبان عربى است، همراه با ترجمه فرانسوى آن، توسط انستيتوى فرانسوى مطالعات عربى در دمشق، در 512 صفحه، تصحيح و چاپ و منتشر شده است.

تصحيح اين اثر بر اساس چند نسخه خطى صورت گرفته است. پاورقى‌هاى اين اثر به بررسى اختلاف نسخ اختصاص دارد.