۱۰۶٬۳۳۳
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' به'''' به ' به ''''
جز (جایگزینی متن - 'صلى الله عليه و آله' به 'صلى‌الله‌عليه‌وآله') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' به'''' به ' به '''') برچسب: واگردانی دستی |
||
| (۲۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR10012J1.jpg | |||
| عنوان =الرجال | |||
| | | عنوان‌های دیگر =کتاب الضعفاء | ||
| پدیدآوران = | |||
[[ابن غضائری، احمد بن حسین]] (نويسنده) | |||
| | |||
[[حسینی جلالی، محمدرضا]] (محقق) | [[حسینی جلالی، محمدرضا]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 115 /الف2ر3 | ||
| موضوع =حديث - علم الرجال | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
محدثان | محدثان | ||
= | | ناشر =مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث. سازمان چاپ و نشر | ||
| مکان نشر =ايران - قم | |||
| سال نشر =مجلد1: 1380ش , 1422ق, | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE10012AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ = | |||
| شابک =964-7489-09-9 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =10012 | |||
| کتابخوان همراه نور =10012 | |||
| کد پدیدآور =02340 | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''الرجال''' که به '''کتاب الضعفاء''' مشهور است تألیف [[ابن غضائری، احمد بن حسین| احمد بن حسین بن غضائری]] از بزرگان شیعه در قرن پنجم هجری است. | |||
وى هم شاگردى و هم‌درس [[شیخ طوسی]] و [[نجاشى]] بوده و در اساتید و شاگردان اشتراکات فراوانى با آنها دارد. | |||
مؤلف در این کتاب به ذکر رجال مذموم و جمع‌آورى تضعیف‌هایی که نسبت به هر یک از رجال شیعه وجود دارد، توجه داشته است. | |||
==اهمیت موضوع== | |||
یکى از مهم‌ترین علوم اسلامى که به‌عنوان کلیدى در دستیابى به تمام شاخه‌هاى علوم اسلامى، روایى اهمیت ویژه‌اى نزد علماى دین داشته و دارد علم رجال است. | |||
عمده علوم اسلامى از فقه و اصول گرفته تا تفسیر و کلام و ادعیه و... از راه نقل روایات معصومین علیهم‌السلام به دست ما رسیده است، و براى دستیابى به روایات صحیح و تشخیص روایات معتبر و انتخاب آنها مهم‌ترین اصل، تشخیص وثاقت و اعتبار سلسله راویان هر حدیث است و این مهم تنها به‌وسیله علم رجال دست‌یافتنی است. | |||
بنابراین از مهم‌ترین علوم اسلامى که براى رسیدن به سنت نبوى صلى‌الله‌علیه‌وآله و سخنان معصومین علیهم‌السلام نقش کلیدى دارد علم رجال است. | |||
فقیه و محدث و هر عالم دینى با تمسک به اطلاعات موجود در کتب رجال و نقد و تحلیل آنها، پیرامون صحت و اعتبار تک‌تک روایات نظر مى‌دهد. | |||
به خاطر اهمیت فراوان علم رجال، علماى شیعه از صدر اسلام تاکنون توجهى خاص به این علم داشته‌اند به‌طوری‌که تنها [[شیخ آقابزرگ تهرانی]] در کتاب «[[مصفی المقال]]» بیش از 500 عنوان کتاب در این موضوع نام برده است. | |||
از | اولین کسانى که در معرفى و شرح‌حال راویان حدیث کتاب نوشتند اصحاب ائمه علیهم‌السلام بودند، کسانى مانند «عبیدالله بن أبى رافع» کاتب امیرالمؤمنین علیه‌السلام و «عبدالله بن جبله کنانى» و «ابوفضال». | ||
==اصول ثمانیه رجال== | |||
از میان کتاب‌هاى فراوانى که در علم رجال تألیف شده 8 کتاب به‌عنوان «اصول ثمانیه رجال» معروف شده‌اند که بیشترین اعتبار را بین کتب علم رجال کسب نموده‌اند که عبارتند از: | |||
# [[رجال کشی]] | # [[رجال کشی]] | ||
| خط ۷۵: | خط ۶۳: | ||
# [[رجال علامه حلی]] | # [[رجال علامه حلی]] | ||
از | از این کتب 5 کتاب اول اصول اولیه رجال و سه کتاب بعد از اصول ثانویه قلمداد مى‌شوند؛ اما به خاطر اهمیتى که داشته‌اند در ردیف اصول اولیه آمده و به «اصول ثمانیة» معروف گشته‌اند. | ||
==از مؤلف== | ==از مؤلف== | ||
اگر این کتاب را نیز از احمد بن حسین بدانیم، وى داراى سه تألیف در رجال است: | |||
یک کتاب به‌عنوان فهرست مصنفات، کتاب دیگرى به‌عنوان فهرست اصول که بنا بر نقل شیخ در فهرست، هر دو کتاب‌هایى کامل بوده‌اند و بسیار جامع تدوین شده‌اند. | |||
متأسفانه | متأسفانه این دو کتاب پس از فوت مؤلف آنها - که قبل از چهل‌سالگی از دنیا رفته - توسط بعضى از ورثه ابن غضائرى از بین رفته و همراه با دیگر کتب او نابود شده‌اند. | ||
شاید علت این عمل ورثه ابن غضائرى این بوده که آنها داغدار پدر بوده‌اند و با این کار مى‌خواسته‌اند بقایاى آثار و خاطرات او را از بین ببرند تا با دیدن آنها داغ فراق پدر تازه نشود. | |||
==اعتبار و ارزش== | ==اعتبار و ارزش== | ||
کتاب ابن غضائرى معمولاً در ردیف کتب ثمانیه رجال ذکر مى‌شود، اما باید توجه داشت که این کتاب برخلاف دیگر اصول رجال مورد مناقشه و بحث فراوان واقع شده است. | |||
نجاشى | نجاشى که هم‌عصر او بوده و احتمالاً جزء شاگردان او یا هم شاگردى او بوده، در فهرست خویش اسامى مؤلفین و کتب شیعه را جمع‌آورى نموده و حتى کتبى که خود ندیده و از دیگران شنیده را هم فهرست کرده است اما هیچ اشاره‌اى به کتاب ضعفاء یا کتاب [[رجال ابن غضائرى]] نکرده است. | ||
[[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] | [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] نیز که در «خلاصه» طریق خودش به اصول خمسه رجال را ذکر کرده هیچ اشاره‌اى به طریقش به ابن غضائرى نکرده و شاید در این کار تعمدى داشته است. | ||
علاوه بر | علاوه بر این‌ها سیره بزرگان و مشهور بین آنان عدم توجه و اعتنا به تضعیفات ابن غضائرى است درصورتی‌که او در تضعیفش تنها باشد. | ||
==اعتبار نسخه== | ==اعتبار نسخه== | ||
از | از نکات قابل‌توجه پیرامون این کتاب سرگذشت نسخه‌هاى آن است. | ||
ابن غضائرى از بزرگان | ابن غضائرى از بزرگان شیعه در قرن پنجم هجرى و هم‌عصر نجاشى و شیخ طوسی است و در جلالت و عظمت مقام او هیچ شبهه‌اى وجود ندارد. | ||
نکته اساسى در سرگذشت نسخه کتاب اوست چرا که از قرن پنجم تا قرن هفتم هیچ نام و اثرى از «کتاب الضعفاء» ابن غضائرى نیست. | |||
اولین کسى که از این کتاب سخن گفته سید ابوالفضائل، احمد بن طاووس (متوفاى 673 هجرى) است.سید نسخه‌اى را که منسوب به ابن غضائرى بوده، یافته و با تصریح بر اینکه هیچ سماع و روایت و اجازه‌اى بر آن نسخه ندارد آن را در کتاب رجال خویش، «حل الإشکال فی تراجم الرجال»، آورده است. | |||
[[ابن طاووس، علی بن موسی|ابن طاووس]] در | [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابن طاووس]] در میان منابع نقل خویش کتاب ابن غضائرى را استثناء کرده و صحت مطالب آن را عهده‌دار نشده است. او تذکر مى‌دهد که تنها به خاطر جمع نمودن همه سخنان پیرامون هر شخصیت مطالب این کتاب را آورده نه به خاطر حجت بودن مطالب این کتاب در نظر او. | ||
پس از | پس از سید [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابن طاووس]] شاگردانش [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] و ابن داود در کتاب‌هاى خلاصه و رجال مطالب نقل شده در کتاب استاد را آوردند. | ||
نسخه‌هاى | نسخه‌هاى کتاب ابن غضائرى بعد از عصر [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابن طاووس]] براى دومین بار به فراموشى سپرده شد و هیچ خبرى از آن کتاب یافت نشده است. | ||
پس از 4 قرن مولى عبدالله شوشترى (متوفاى 1021 هجرى) مطالب | پس از 4 قرن مولى عبدالله شوشترى (متوفاى 1021 هجرى) مطالب کتاب [[رجال ابن غضائرى]] را از لابه‌لای کتاب «حل الإشکال» [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابن طاووس]] بیرون آورد و شاگرد او، مولى عنایةالله قهپایى متن استاد را در کتاب رجالى خویش آورد و بدین‌سان نسخه کتاب ابن غضائرى به دست ما رسیده است. | ||
==مجمع الرجال== | ==مجمع الرجال== | ||
چنان‌که بیان شد تنها منبع و مدرک ما براى اطلاع از مضمون «کتاب الضعفاء» در این زمان مطالبى است که در «مجمع الرجال» آمده است. | |||
کتاب مجمع الرجال از جمله جوامع رجالى شیعه است که در قرن 11 هجرى توسط مولى عنایةالله قهپایى تألیف شده است. | |||
تاریخ اتمام کتاب، سال 1061 هجرى است و متن آن شامل کتاب‌هاى: | |||
# | #اختیار الرجال کشى | ||
# | #کتاب رجال احمد بن حسین بن غضائرى | ||
#رجال | #رجال شیخ طوسی | ||
#فهرست | #فهرست شیخ طوسی | ||
#[[رجال | #[[رجال النجاشی|رجال نجاشى]] مى‌باشد. | ||
قهپایى براى کامل شدن فایده کتاب خویش متن اصول پنج‌گانه رجال را به‌طور کامل آورده و حتى مقدمه آنها را نیز در ابتداى کتاب ذکر کرده است. | |||
==انتساب به ابن غضائرى== | ==انتساب به ابن غضائرى== | ||
با توجه به آنچه گذشت روشن شد | با توجه به آنچه گذشت روشن شد که اصل انتساب این کتاب به ابن غضائرى مدرک محکمى ندارد.گرچه ابن غضائرى از بزرگان علماى امامیه بوده و کتبى در این زمینه داشته، اما هیچ‌یک از آنها به دست ما نرسیده است. | ||
بسیارى از بزرگان و علماى تراجم این کتاب را از ابن غضائرى نمى‌دانند و بعضى چون علامه، شیخ [[آقا بزرگ تهرانى]] شدیداً مخالف انتساب این کتاب به ابوالحسین احمد بن ابی‌عبدالله غضائرى هستند و این کتاب را نوشته دشمنان شیعه مى‌دانند که با آمیختن مطالب دروغ و انحرافى به بعضى از مطالب کتاب ابن غضائرى، سعى در مخدوش نمودن چهره بزرگان شیعه داشته‌اند. | |||
چطور مى‌توان این کتاب را از بزرگ‌مردی چون ابن غضائرى دانست و چگونه مى‌توان قبول کرد که او تمام همت خویش را صرف مخدوش کردن چهره بزرگان دین کرده و به راست یا دروغ به اکثر بزرگان شیعه نسبت ضعف و غلو و کذب داده است. | |||
سید احمد بن طاووس - اولین راوى این کتاب پس از دو قرن - قاعده‌اى در ابتداى کتاب خویش گفته که: در مورد جرح اگر معارضى باشد ساقط مى‌شود و اگر معارض نداشته باشد بازهم اطمینان پیدا کردن به آن مرجوح است، اما در مورد مدح چنین نیست و اطمینان به آن راجح است. | |||
بنابراین، درصورتی‌که انتساب کتاب به ابن غضائرى صحیح باشد، بازهم به تضعیفات او باید با دیده احتیاط و تردید نگریست. | |||
==ترتیب کتاب== | |||
کتاب [[رجال ابن غضائرى]] به‌تنهایی چاپ نشده و تنها نسخه موجود آن نسخه‌اى است که در ضمن مجمع الرجال قهپایى آمده است.متن ابن غضائرى هم نسبت به حجم کتاب قهپایى بسیار ناچیز است که مرکز تحقیقات کامپیوترى علوم اسلامى متن ابن غضائرى را از لابه‌لای مطالب بیرون آورده و به‌صورت مستقل ارائه نموده است. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:حدیث]] | [[رده:حدیث]] | ||
[[رده:طبقات و تراجم محدثین و حفاظ (جمعی)]] | [[رده:طبقات و تراجم محدثین و حفاظ (جمعی)]] | ||