آص‍ف‌خ‍ان‌ ق‍زوی‍ن‍ی‌، ج‍ع‍ف‍ر: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - '↵↵' به ' ')
    جز (جایگزینی متن - ' به'''' به ' به '''')
    برچسب: واگردانی دستی
     
    (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۳۱: خط ۳۱:
    </div>
    </div>
    '''میرزا جعفر بن بديع الزّمان بن آقاملاى (دولت‌دار) قزوینى''' (985–1021ق)، ملقب به '''قوام‌الدين'''، و سپس به «آصف خان»، شاعر فارسی‌زبان متخلص به جعفر یا جعفری و مقام‌دار دربار مغولی هند
    '''میرزا جعفر بن بديع الزّمان بن آقاملاى (دولت‌دار) قزوینى''' (985–1021ق)، ملقب به '''قوام‌الدين'''، و سپس به «آصف خان»، شاعر فارسی‌زبان متخلص به جعفر یا جعفری و مقام‌دار دربار مغولی هند
    == ولادت ==
    ==ولادت ==
    او در سال 985ق در قزوین متولد شد. جد او از منشيان دربار صفوى و پدرش میرزا بديع‌الزمان در زمان شاه طهماسب صفوى، حاكم و به اصطلاح آن زمان، وزيرِ كاشان بود و میرزا جعفر در آغاز عمر، به همراهى جد و پدر خود، به دربار آمد و شد مى‌كرد.  
    او در سال 985ق در قزوین متولد شد. جد او از منشيان دربار صفوى و پدرش میرزا بديع‌الزمان در زمان شاه طهماسب صفوى، حاكم و به اصطلاح آن زمان، وزيرِ كاشان بود و میرزا جعفر در آغاز عمر، به همراهى جد و پدر خود، به دربار آمد و شد مى‌كرد.  
    وى در این هنگام با شاعران و اديبان مصاحبت داشت و میرحيدر معمايى، شاعر معروف آن روزگار، از دوستان و نزدیک ان او بود.  
    وى در این هنگام با شاعران و اديبان مصاحبت داشت و میرحيدر معمايى، شاعر معروف آن روزگار، از دوستان و نزدیک ان او بود.  
    خط ۳۸: خط ۳۸:
    در دوران سلطنت اكبرشاه چند بار در مأموريت‌هاى نظامى لياقت و كاردانى بسيار نشان داد و نخست حكومت كشمیر به او داده شد، سپس به مقام «ديوان كل» يعنى وزارت رسيد ‎و پس از آن‌كه جهانگیر، بِهار والله آباد را رها كرد، حكومت بِهار بر عهده او قرار گرفت. ابوالفضل علّامى در آيين اكبرى نام او را در شمار پيروان دين الهى اكبرشاه ذكر مى‌كند. در دوران سلطنت جهانگیر به دربار احضار شد و اتابیکى شاهزاده پرویز به او محول گرديد.  
    در دوران سلطنت اكبرشاه چند بار در مأموريت‌هاى نظامى لياقت و كاردانى بسيار نشان داد و نخست حكومت كشمیر به او داده شد، سپس به مقام «ديوان كل» يعنى وزارت رسيد ‎و پس از آن‌كه جهانگیر، بِهار والله آباد را رها كرد، حكومت بِهار بر عهده او قرار گرفت. ابوالفضل علّامى در آيين اكبرى نام او را در شمار پيروان دين الهى اكبرشاه ذكر مى‌كند. در دوران سلطنت جهانگیر به دربار احضار شد و اتابیکى شاهزاده پرویز به او محول گرديد.  
    در 1015ق به منصب پنج هزارى منصوب شد و قلمدان مرصّع كه علامت وزارت بود، گرفت. در 1018ق برای رفع اغتشاش دكن، همراه شاهزاده پرویز به عنوان اتاليق او عازم آن ناحيه شد، ولى به سبب عشرت‌طلبى شاهزاده و اختلافات امرا، كارى از پيش نرفت.
    در 1015ق به منصب پنج هزارى منصوب شد و قلمدان مرصّع كه علامت وزارت بود، گرفت. در 1018ق برای رفع اغتشاش دكن، همراه شاهزاده پرویز به عنوان اتاليق او عازم آن ناحيه شد، ولى به سبب عشرت‌طلبى شاهزاده و اختلافات امرا، كارى از پيش نرفت.
    == وفات ==
     
    ==وفات ==
    سرانجام وى در 1021ق در 63 سالگى در بُرهان‌پور وفات يافت.  
    سرانجام وى در 1021ق در 63 سالگى در بُرهان‌پور وفات يافت.  
    وى مردى كاردان و تيزفهم بود، و جهانگیر كه از دوران شاهزادگى خود از او رنجش‌هایى در دل داشت، درباره او مى‌گوید: «فهم و استعدادش به غايت خوب بود، غايتاً خست و سبکی بر طبعش غالب بود».
    وى مردى كاردان و تيزفهم بود، و جهانگیر كه از دوران شاهزادگى خود از او رنجش‌هایى در دل داشت، درباره او مى‌گوید: «فهم و استعدادش به غايت خوب بود، غايتاً خست و سبکی بر طبعش غالب بود».
    ==آثار==
    ==آثار==
    آصف خان در شعر «جعفر» و «جعفرى» تخلص مى‌نمود و مجموعه اشعار او به نام نورنامه نزدیک به 3000 بيت از غزل، قصيده و مثنوى بوده است. نمونه‌هایى از غزليات او در تذكره‌ها و کتاب‌هاى تاريخى آن زمان ديده مى‌شود. قصايدى در مدح نبىّ اكرم(ص) و [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]] از او در تذكره‌ها ثبت است و نيز مدايحى در ستايش اكبرشاه و جهانگیر دارد. غزليات او غالباً ً رنگ عاشقانه داشته و به شيوه معروف به سبک هندى نزدیک است، ولى در مثنوى خسرو و شيرين از لحاظ مضمون‌سازى و طرح‌ريزى، از طرز سخن نظامى گنجوى پيروى كرده و به گفته نصرآبادى «بعد از شيخ نظامى، خسرو و شيرين را كسى به از او نگفته». از توصيف نسخه‌هاى این منظومه در فهرست‌ها چنين برمى‌آيد كه وى نخست پيش از 995ق آن را به نام فرهاد و شيرين نظم كرده بود و سپس در اواخر عمر دوباره بدان پرداخته و آن را به صورتى كامل‌تر و با تجديد نظر كلّى به نام خسرو و شيرين به پایان رسانيده و به جهانگیر تقديم كرده است.
    آصف خان در شعر «جعفر» و «جعفرى» تخلص مى‌نمود و مجموعه اشعار او به نام نورنامه نزدیک به 3000 بيت از غزل، قصيده و مثنوى بوده است. نمونه‌هایى از غزليات او در تذكره‌ها و کتاب‌هاى تاريخى آن زمان ديده مى‌شود. قصايدى در مدح نبىّ اكرم(ص) و [[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب(ع)]] از او در تذكره‌ها ثبت است و نيز مدايحى در ستايش اكبرشاه و جهانگیر دارد. غزليات او غالباً ً رنگ عاشقانه داشته و به شيوه معروف به سبک هندى نزدیک است، ولى در مثنوى خسرو و شيرين از لحاظ مضمون‌سازى و طرح‌ريزى، از طرز سخن نظامى گنجوى پيروى كرده و به گفته نصرآبادى «بعد از شيخ نظامى، خسرو و شيرين را كسى به از او نگفته». از توصيف نسخه‌هاى این منظومه در فهرست‌ها چنين برمى‌آيد كه وى نخست پيش از 995ق آن را به نام فرهاد و شيرين نظم كرده بود و سپس در اواخر عمر دوباره بدان پرداخته و آن را به صورتى كامل‌تر و با تجديد نظر كلّى به نام خسرو و شيرين به پایان رسانيده و به جهانگیر تقديم كرده است.
    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==
    برگرفته از دايرة المعارف بزرگ اسلامى، ج1، 420، فتح‌الله مجتبايى.
    برگرفته از دايرة المعارف بزرگ اسلامى، ج1، 420، فتح‌الله مجتبايى.
    ==وابسته‌ها==
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}
    {{وابسته‌ها}}
    [[تاریخ اَلفی (تاریخ هزار ساله اسلام)]]  
    [[تاریخ اَلفی (تاریخ هزار ساله اسلام)]]
     
     
    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:زندگی‌نامه]]
    [[رده:شاعران]]
    [[رده:شاعران]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۲۹

    آص‍ف‌خ‍ان ق‍زوی‍ن‍ی‌، ج‍ع‍ف‍ر ب‍ن ب‍دی‍ع‌ال‍زم‍ان‌
    نام آص‍ف‌خ‍ان ق‍زوی‍ن‍ی‌، ج‍ع‍ف‍ر ب‍ن ب‍دی‍ع‌ال‍زم‍ان‌
    نام‌های دیگر ق‍زوی‍ن‍ی‌، ج‍ع‍ف‍ر ب‍ن ب‍دی‍ع‌ال‍زم‍ان
    نام پدر میرزا بديع‌الزمان
    متولد 985ق
    محل تولد قزوین
    رحلت 1021ق
    اساتید
    برخی آثار تاریخ اَلفی (تاریخ هزار ساله اسلام)
    کد مؤلف AUTHORCODE06827AUTHORCODE

    میرزا جعفر بن بديع الزّمان بن آقاملاى (دولت‌دار) قزوینى (985–1021ق)، ملقب به قوام‌الدين، و سپس به «آصف خان»، شاعر فارسی‌زبان متخلص به جعفر یا جعفری و مقام‌دار دربار مغولی هند

    ولادت

    او در سال 985ق در قزوین متولد شد. جد او از منشيان دربار صفوى و پدرش میرزا بديع‌الزمان در زمان شاه طهماسب صفوى، حاكم و به اصطلاح آن زمان، وزيرِ كاشان بود و میرزا جعفر در آغاز عمر، به همراهى جد و پدر خود، به دربار آمد و شد مى‌كرد. وى در این هنگام با شاعران و اديبان مصاحبت داشت و میرحيدر معمايى، شاعر معروف آن روزگار، از دوستان و نزدیک ان او بود.

    مهاجرت به هندوستان

    وى در جوانى از ایران به هند رفت و به وسيله عموى خود میرزا غياث‌الدين على آصف خان، كه از امیران دربار اكبرشاه بود، به دربار راه يافت و به منصب دویستى (از مناصب دربارى بابُريان /فرمانده دویست نفر) منصوب شد. ولى چون این مقام را دون شأن خود مى‌دانست، آن را رها كرد و از دربار كناره گرفت. پس از چندى به فرمان اكبرشاه به بنگاله فرستاده شد، ولى به سبب آشفتگى اوضاع در آن‌جا، به فتحْ‌پورسیکْرى بازگشت و ملازم دربار شاهى شد. پس از وفات عمویش، به مقام میربخشى (از مناصب دربارى بابريان /وزير خزانه دربار) و منصب دوهزارى منصوب شد و لقب «آصف خان» گرفت. در دوران سلطنت اكبرشاه چند بار در مأموريت‌هاى نظامى لياقت و كاردانى بسيار نشان داد و نخست حكومت كشمیر به او داده شد، سپس به مقام «ديوان كل» يعنى وزارت رسيد ‎و پس از آن‌كه جهانگیر، بِهار والله آباد را رها كرد، حكومت بِهار بر عهده او قرار گرفت. ابوالفضل علّامى در آيين اكبرى نام او را در شمار پيروان دين الهى اكبرشاه ذكر مى‌كند. در دوران سلطنت جهانگیر به دربار احضار شد و اتابیکى شاهزاده پرویز به او محول گرديد. در 1015ق به منصب پنج هزارى منصوب شد و قلمدان مرصّع كه علامت وزارت بود، گرفت. در 1018ق برای رفع اغتشاش دكن، همراه شاهزاده پرویز به عنوان اتاليق او عازم آن ناحيه شد، ولى به سبب عشرت‌طلبى شاهزاده و اختلافات امرا، كارى از پيش نرفت.

    وفات

    سرانجام وى در 1021ق در 63 سالگى در بُرهان‌پور وفات يافت. وى مردى كاردان و تيزفهم بود، و جهانگیر كه از دوران شاهزادگى خود از او رنجش‌هایى در دل داشت، درباره او مى‌گوید: «فهم و استعدادش به غايت خوب بود، غايتاً خست و سبکی بر طبعش غالب بود».

    آثار

    آصف خان در شعر «جعفر» و «جعفرى» تخلص مى‌نمود و مجموعه اشعار او به نام نورنامه نزدیک به 3000 بيت از غزل، قصيده و مثنوى بوده است. نمونه‌هایى از غزليات او در تذكره‌ها و کتاب‌هاى تاريخى آن زمان ديده مى‌شود. قصايدى در مدح نبىّ اكرم(ص) و على بن ابى‌طالب(ع) از او در تذكره‌ها ثبت است و نيز مدايحى در ستايش اكبرشاه و جهانگیر دارد. غزليات او غالباً ً رنگ عاشقانه داشته و به شيوه معروف به سبک هندى نزدیک است، ولى در مثنوى خسرو و شيرين از لحاظ مضمون‌سازى و طرح‌ريزى، از طرز سخن نظامى گنجوى پيروى كرده و به گفته نصرآبادى «بعد از شيخ نظامى، خسرو و شيرين را كسى به از او نگفته». از توصيف نسخه‌هاى این منظومه در فهرست‌ها چنين برمى‌آيد كه وى نخست پيش از 995ق آن را به نام فرهاد و شيرين نظم كرده بود و سپس در اواخر عمر دوباره بدان پرداخته و آن را به صورتى كامل‌تر و با تجديد نظر كلّى به نام خسرو و شيرين به پایان رسانيده و به جهانگیر تقديم كرده است.

    منابع مقاله

    برگرفته از دايرة المعارف بزرگ اسلامى، ج1، 420، فتح‌الله مجتبايى.

    وابسته‌ها