حازمی، محمد بن موسی

حازمی، محمد بن موسی

نام	حازمی، محمد بن موسی
نام‎های دیگر	ح‍ازم‍ی‌، زی‍ن‌ال‍دی‍ن‌ م‍ح‍م‍د ح‍ازم‍ی‌ ه‍م‍دان‍ی‌، اب‍وب‍ک‍ر م‍ح‍م‍د م‍ح‍م‍د ال‍ح‍ازم‍ی‌
نام پدر	موسی
متولد	548ق
محل تولد	راه همدان
رحلت	584 ق
اساتید	ابوالوقت عبدالاول بن عيسى سجزى شهردار بن شيرويه ديلمى ابوزرعه طاهر بن محمد مقدسى
برخی آثار	الأماکن أو ما اتفق لفظه و افترق مسماه من الأمکنة
کد مؤلف	AUTHORCODE06299AUTHORCODE

حازمى همَدانى، ابوبكر محمد بن موسى بن عثمان بن حازم (548-584ق)، ملقب به زين‌الدين، محدث و حافظ و نسب‌شناس ايرانى، در قرن ششم مى‌زيسته است. او به جدش حازم و نيز به شهر همدان منسوب است.

ولادت

حازمى در 548 به دنيا آمد.

تحصیلات

در همدان نزد ابوالوقت عبدالاول بن عيسى سجزى و شهردار بن شيرويه ديلمى و ابوزرعه طاهر بن محمد مقدسى، در اصفهان نزد ابوموسى محمد بن عمر مدينى و در بغداد، موصل، بصره و آذربايجان از مشايخ و استادان مختلف، حديث و فقه آموخت و از ابوعبدالله رستمى، ابوسعد سمعانى و ابوطاهر سلفى اجازه روايت گرفت. ابوعبدالله سعيد بن يحيى بن دبيثى و تقى‌الدين بن باسويه، مقرى واسطى، از شاگردان او بودند.

حازمى را زاهد و متعبد، داراى محفوظات بسيار و شناخت بسيار از احاديث احكام، و خوش‌بيان دانسته‌اند. او در فقه پيرو شافعى بود و در مجلس درس خويش طرق احاديث «المهذب في فقه الإمام الشافعي» ابواسحاق شيرازى را املا مى‌كرد.

وفات

حازمى، در 584 در محل سكونت خود، بغداد از دنيا رفت و او را در قبرستان شونيزيه به خاک سپردند.

آثار

1. الاعتبار في بيان الناسخ و المنسوخ من الآثار (يا في الحديث)؛
2. عجالة المبتدي و فضالة المنتهي (در علم انساب)؛
3. كتاب الأماكن يا «ما اتفق لفظه و افترق مسماه من الأمكنة» (اين كتاب، فرهنگى الفبايى از غزوه‌ها و سريه‌هاى پيامبر، شهرها، روستاها، كوه‌ها و ديگر مكان‌هايى است كه اشتراك لفظى دارند)؛
4. شروط الأئمة الخمسة (بررسى شروط بخارى، مسلم، ابوداود سجستانى، ترمذى و نسائى براى ذكر احاديث در صحاح خود)؛
5. الفيصل في مشتبه النسبة (كتابى ناتمام درباره نسبت‌هاى راويانى كه ممكن است شباهت يا تعدد مكان‌ها موجب تحريف يا تصحيف نامشان شود، مانند تيمى كه گاه منسوب به تيم قريش و گاه منسوب به تيم الرباب است يا طبرى كه گاه منسوب به طبرستان و گاه منسوب به طبريه واسط است)؛
6. كتابٌ اُسْنِدَ فيه أحاديث «المهذب» ابواسحاق شيرازى (ابن صلاح، اين كتاب را ديده و آن را «تخريج أحاديث المهذب في فقه الإمام الشافعي» ناميده است)؛
7. المؤتلف و المختلف (تتمه «الإكمال» ابن ماكولاست)؛
8. سلسلة الذهب في ما روى الإمام أحمد بن حنبل عن الإمام الشافعي؛
9. تحفة السفينة؛
10. الضعفاء و المجهولون.

منابع مقاله

برگرفته از دانشنامه جهان اسلام، ج 12، ص365، به قلم محسن معينى.

وابسته‌ها

الأماکن أو ما اتفق لفظه و افترق مسماه من الأمکنة

الاعتبار فی الناسخ و المنسوخ فی الحدیث

شروط الأئمة الستة

ثلاث رسائل في علم مصطلح الحديث