الموسوعة العلمية الشاملة عن الإمام الحافظ يعقوب بن شيبة السدوسي

الموسوعة العلمیة الشاملة عن الإمام الحافظ یعقوب بن شیبة السدوسي 182 ه - 262 ه
پدیدآوران	سدوسی، يعقوب بن شيبه (نويسنده) براک، عبدالرحمن بن ناصر (مقدمه‌نويس) سعد، عبدالله (مقدمه‌نويس) صیاح، علی بن عبدالله (مقدمه‌نويس)
ناشر	أضواء السلف
مکان نشر	عربستان - ریاض
سال نشر	1426ق - 2005م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	2
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

الموسوعة العلمية الشاملة عن الإمام الحافظ يعقوب بن شيبة السدوسي، مشتمل بر آثار و کلمات محدث و رجالی اهل سنت یعقوب بن شیبه سدوسی (182-262ق) است. گردآوری کتاب توسط علی بن عبدالله صیاح و مقدمه آن به قلم عبدالرحمن براک و عبدالله سعد است.

جلد اول این موسوعه، پس از مقدمه عبدالله بن عبدالرحمن سعد و مقدمه محقق (در اهمیت و علت انتخاب موضوع و شیوه بحث)، مشتمل بر شرح حال کامل زندگانی و اقوال و دیدگاه‌های یعقوب بن شیبه در علوم حدیث و شیوه او در جرح و تعدیل روات است که در سه باب ارائه شده است.

جلد دوم نیز مشتمل است بر تحقیق و بررسی قطعه موجود از مسند یعقوب که جزء دهم از مسند عمر بن خطاب است. همچنین ملحق حدیثی و فوائد و ملحق رجالی که یعقوب بن شیبه در تکمیل مباحث آورده است.

یعقوب بن شیبه از معتدلین است؛ چون از جمله قواعد جرح و تعدیلی که وی در هنگام اختلاف حفاظ در موردی یکی از روات به آنها رجوع می‌کند، شناخت شیوه‌های حفاظ در احکامشان بر روات از جهت اعتدال یا تشدید یا تساهل است؛ چراکه در میان حفاظ، کسانی هستند که مشی معتدلانه دارند و یعقوب از این دسته است‏.

از جمله شیوه‌های یعقوب بن شیبه به هنگام حکم درباره روات، تفصیل در بیان حال راوی است؛ چنان‌که درباره حفص بن غیاث و بقیة بن ولید و سماک بن حرب و حماد بن سلمه و... حکم کرده است. این شیوه او را شخص متتبع آشکارا می‌تواند در کلام وی ببیند. التزام به شیوه تفصیل در بیان احوال روات و اقسام حدیث ایشان به هنگام حکم بر آنها از قواعد جرح و تعدیل مهمی است که عمل به آن به هنگام حکم بر روات شایسته است؛ چراکه در بسیاری موارد در حدیث راوی تفصیل وجود دارد، ولذا حکم بر آن به یک حکم مجمل خطاست.

همچنین شیوه یعقوب بن شیبه این است ‏که حکم بر روای به ثقه و صدوق بودن می‌کند و منظورش حدیث او نیست، بلکه منظورش ذات و نفس اوست؛ چراکه تضعیف راوی با این حکم مقرون می‌شود؛ مانند نظر او درباره لیث بن ابی‌سلیم: «هو صدوق ضعيف الحديث».

تعداد رواتی که یعقوب بن شیبه درباره آنها به جرح و تعدیل سخن گفته بالغ بر 43 راوی است. محقق اثر معتقد است که تفصیلات دقیقی که یعقوب درباره روات نوشته در دیگر کتب جرح و تعدیل و تواریخ و سؤالات مطبوعه نیامده است.

منابع مقاله

مقدمه عبدالله بن سعد و مقدمه موسوعه.