۸۲٬۷۷۵
ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
|||
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
</div> | </div> | ||
'''نعمان بن ثابت بن زوطی''' | '''نعمان بن ثابت بن زوطی''' مشهور به '''ابوحنيفه''' (80- 150ق) متکلم و فقیه مشهور كوفه در قرن دوم هجری قمری و پایهگذار مذهب حنفى از مذاهب فقهی اهل تسنن است. او یکى از چهار امام بزرگ مکتب خلفا است، حنفيان به او "امام اعظم" و "سراج الائمه" لقب دادهاند. '''«لولا السَّنَتان لهلک النعمان.»''' از سخنان اوست. | ||
== ولادت == | == ولادت == | ||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
== تحصیلات == | == تحصیلات == | ||
از بسيارى از فقهاى كوفه علم آموخت؛ ولى استاد اختصاصىاش "حماد بن سليمان" بود كه هجده سال در مجلس درسش شركت كرد و تا موقع فوت او، با او بود. روش او در فقه بر مبناى قياس بود. در زمان تحصيل؛ يعنى قبل از سال 114ق. چند سفر به حجاز رفت. در مدينه مدتى در مجلس درس ربيعة بن ابى عبدالرحمن ابن شهاب زهرى، محمد بن متكدر و ديگر افراد بود و از امام باقر عليهالسلام هم مدتها بهره برد و مدت دو سال هم در محضر [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]، امام ششم شیعیان، شاگردى كرد و سپس از امام جدا شد. بارها مىگفت: اگر دو سال شاگردى [[امام صادق]] نبود، هلاك مىشدم. | از بسيارى از فقهاى كوفه علم آموخت؛ ولى استاد اختصاصىاش "حماد بن سليمان" بود كه هجده سال در مجلس درسش شركت كرد و تا موقع فوت او، با او بود. روش او در فقه بر مبناى قياس بود. در زمان تحصيل؛ يعنى قبل از سال 114ق. چند سفر به حجاز رفت. در مدينه مدتى در مجلس درس ربيعة بن ابى عبدالرحمن ابن شهاب زهرى، محمد بن متكدر و ديگر افراد بود و از امام باقر عليهالسلام هم مدتها بهره برد و مدت دو سال هم در محضر [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]]، امام ششم شیعیان، شاگردى كرد و سپس از امام جدا شد. بارها مىگفت:'''لولا السَّنَتان لهلک النعمان.''' اگر دو سال شاگردى [[امام صادق]] نبود، هلاك مىشدم. | ||
او در مكه مدتى ملازم مجلس "عطاء بن ابى رباح" فقيه بزرگ شهر و ديگران بود و در حديث و فقه تبحر زيادى پيدا كرد. او رفت و آمدهایى هم به بصره داشت. بعد از فوت "حماد بن سليمان" استادش، به عنوان برجستهترين شاگرد او، تدريس فقه مىكرد و فتوا مىداد و از این رو، مردم استقبال خوبى از او میكردند. در سالهاى آخر حكومت بنىامیه، او با مخالفت شديدى كه نسبت به آنها نشان مىداد، مورد توجه جناحهاى مخالف حكومت (غير از خوارج) قرار گرفت و از این رو، در زمانى كه خوارج صفرى، كوفه را تصرف كردند، ابوحنيفه با آنها مناظراتى داشت. سال 129ق. فرمانرواى عراق از طرف مروان حمار، به او پيشنهاد كرد تا سمت قضاوت را بپذيرد؛ ولى او قبول نكرد و بعد به خاطر فشارى كه از طرف حكومت بنىامیه به او مىآمد، كوفه را ترك كرد و به مكه رفت. | او در مكه مدتى ملازم مجلس "عطاء بن ابى رباح" فقيه بزرگ شهر و ديگران بود و در حديث و فقه تبحر زيادى پيدا كرد. او رفت و آمدهایى هم به بصره داشت. بعد از فوت "حماد بن سليمان" استادش، به عنوان برجستهترين شاگرد او، تدريس فقه مىكرد و فتوا مىداد و از این رو، مردم استقبال خوبى از او میكردند. در سالهاى آخر حكومت بنىامیه، او با مخالفت شديدى كه نسبت به آنها نشان مىداد، مورد توجه جناحهاى مخالف حكومت (غير از خوارج) قرار گرفت و از این رو، در زمانى كه خوارج صفرى، كوفه را تصرف كردند، ابوحنيفه با آنها مناظراتى داشت. سال 129ق. فرمانرواى عراق از طرف مروان حمار، به او پيشنهاد كرد تا سمت قضاوت را بپذيرد؛ ولى او قبول نكرد و بعد به خاطر فشارى كه از طرف حكومت بنىامیه به او مىآمد، كوفه را ترك كرد و به مكه رفت. | ||
خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
ابوحنيفه به اهلبيت عصمت و طهارت و مخصوصاً به [[امام على(ع)|حضرت امیر]](ع) ارادت داشت و مخالفان آن حضرت را ضد حق مىدانست. امام باقر(ع) از جمله مشايخ و اساتيد او بود و شرح ملاقات او با آن حضرت در مدينه در كتب تاريخى هست كه چگونه در جواب ايشان در اعتراض به روش قياس در كمال ادب زانو مىزند و خود را از تهمت قياس فاسد، دور مىكند. البته حضرت [[امام صادق]] عليهالسلام با روش قياس او مخالف بودند؛ ولى این مخالفت، بىشك صرفا جنبه علمى و بحثى داشته و با احترامى كه ابوحنيفه نسبت به [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] داشته و ارادت او كه در كتب حنفى ذكر شده، بعيد به نظر مىآيد كه حضرت صادق با او رفتار تندى کرده باشد. ابوحنيفه گفته: كسى را فقيهتر از [[امام جعفر صادق(ع)|حضرت صادق(ع)]] نديدهام. | ابوحنيفه به اهلبيت عصمت و طهارت و مخصوصاً به [[امام على(ع)|حضرت امیر]](ع) ارادت داشت و مخالفان آن حضرت را ضد حق مىدانست. امام باقر(ع) از جمله مشايخ و اساتيد او بود و شرح ملاقات او با آن حضرت در مدينه در كتب تاريخى هست كه چگونه در جواب ايشان در اعتراض به روش قياس در كمال ادب زانو مىزند و خود را از تهمت قياس فاسد، دور مىكند. البته حضرت [[امام صادق]] عليهالسلام با روش قياس او مخالف بودند؛ ولى این مخالفت، بىشك صرفا جنبه علمى و بحثى داشته و با احترامى كه ابوحنيفه نسبت به [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] داشته و ارادت او كه در كتب حنفى ذكر شده، بعيد به نظر مىآيد كه حضرت صادق با او رفتار تندى کرده باشد. ابوحنيفه گفته: كسى را فقيهتر از [[امام جعفر صادق(ع)|حضرت صادق(ع)]] نديدهام. | ||
با نگاهى تحليلى به مجموع آنچه به عنوان عقايد ابوحنيفه مطرح است، به نظر مىرسد كه وى از گروههاى افراطى اجتناب داشته و به دنبال | با نگاهى تحليلى به مجموع آنچه به عنوان عقايد ابوحنيفه مطرح است، به نظر مىرسد كه وى از گروههاى افراطى اجتناب داشته و به دنبال پيشگیرى از گسيختگىهاى اجتماعى دينى بوده است. او در عين اينكه بر ارزش عمل صالح در زندگى فردى و ارزش عدالت در زندگى اجتماعى تأكيد دارد، برخلاف خوارج دو راه متمايز را در این مورد پيشنهاد مىكند: در زندگى فردى عمل را با همه ارزش آن، جدا از حقيقتى به نام ايمان مىشمرد و بدون اينكه به مسلمان عاصى وعده بهشت داده باشد، او را مؤمن و برادر دينى ديگر افراد جامعه مىشمرد و بدين ترتيب ولايت را جايگزين برائت خوارج مىسازد. با این ديدگاه، مىتوان گفت كه نظريه ارجاع ابوحنيفه، مىتوانست در آن روزگار پرآشوبى كه با ضعف خلافت مركزى و ظهور حركتهاى مختلف نظامى با انگیزههاى گوناگون مذهبى و سياسى همراه بود، بدون آنكه مسلمانان را در بعد فردى بر عصيان جرى سازد، در بعد اجتماعى آنان را گرد محور «برادرى ايمانى» و «ولايت» گرد هم آورد. | ||
== وفات == | == وفات == | ||
ابوحنیفه در سال 150ق درگذشت، بنابر نقلی او در زندان بر اثر تازیانههای منصور عباسی کشته شده است و در مقبره خیزران بغداد مدفون گردید. هم اکنون محلهای که مقبره | ابوحنیفه در سال 150ق درگذشت، بنابر نقلی او در زندان بر اثر تازیانههای منصور عباسی کشته شده است و در مقبره خیزران بغداد مدفون گردید. هم اکنون محلهای که مقبره ابوحنیفه در آن واقع است، به نام «حی الاعظمیه» خوانده میشود. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
العالم و المتعلم، رساله الى عثمان البتّى، الفقه الاكبر، عنوان مشترك متونى است، در اعتقادات كه همگى به ابوحنيفه منسوبند، | العالم و المتعلم، رساله الى عثمان البتّى، الفقه الاكبر، عنوان مشترك متونى است، در اعتقادات كه همگى به ابوحنيفه منسوبند، الوصية، وصية الى تلمیذه القاضى ابى يوسف، وصية الى ابنه حماد، وصية الى يوسف بن خالد السمتى، رساله في الايمان و تكفير من قال بخلق القرآن و.... | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
# سايت طهور، 89/8/15. | # سايت طهور، 89/8/15. | ||
{{امام صادق علیهالسلام}} | |||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
خط ۷۴: | خط ۷۵: | ||
[[شرح العالم و المتعلم]] | [[شرح العالم و المتعلم]] | ||
[[العالم و المتعلم؛ روایة أبيمقاتل عن أبيحنیفة]] | |||
[[شرح کتاب الفقه الاکبر]] | [[شرح کتاب الفقه الاکبر]] | ||
[[الفقه الأكبر]] | |||
[[الفتاوی الهندیة فی مذهب الامام الاعظم ابیحنیفه النعمان]] | [[الفتاوی الهندیة فی مذهب الامام الاعظم ابیحنیفه النعمان]] | ||
خط ۸۱: | خط ۸۶: | ||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||
[[رده:متکلمان]] |