ن‍وع‍ی‌ خ‍ب‍وش‍ان‍ی‌، م‍ح‍م‍درض‍ا

ن‍وع‍ی‌ خ‍ب‍وش‍ان‍ی‌، م‍ح‍م‍درض‍ا
نام پدر	محمود
ولادت	970ق
محل تولد	خراسان
رحلت	1081ق یا 1019ق
طول عمر	چهل سال
اطلاعات علمی
اساتید	محتشم کاشانی
برخی آثار	دیوان مولانا نوعی خبوشانی

مولانا محمدرضا نوعی خبوشانی، (961- 1019ق)، از شعرای مثنوی‌گوی و غزل‌سرای ایران و از شاگردان محتشم کاشانی است.

ولادت

مولانا محمدرضا نوعی خبوشانی، فرزند محمود بوده و از نوادگان حاجی محمد خبوشانی، عارف نامی نیز به‌شمار می‌رفته، وی اصولاً پرورش یافته خراسان بوده است. در تاریخ تولد وی، اختلاف‌هایی وجود دارد. در تذکره میخانه، سال فوت او 1081ق ذکر گردیده و نوشته شده است که وی در چهل سالگی درگذشته که با این احتساب، سال تولد او، به سال 970ق صورت گرفته است و با توجه به ماده تاریخی که مولا در یکی از رباعیاتش دارد، می‌توان تاریخ تولد او را به سال‌های 961 یا 963ق، استخراج نمود.

ادوار زندگی

محمدرضا دوران جوانی را در مولد خود، اقامت کرد تا آنکه در همین ایام، با پدر خود، به کاشان رفته و همین سفر بود که وی را تحولی فکری بخشید، باعث جاودانگی فکر و ذوق وی شد.

اساتید

در کاشان با شاعر پرآوازه، محتشم کاشانی آشنا گشت و متعاقب آن، به مریدی و شاگردی وی درآمده، محتشم نیز پس از غور در وجود محمدرضا، وی را شاگردی مستعد و صاحب ذوق و کمال یافت و تا آنجا که در توان داشت، از تعلیم و پرورش او، کوتاهی نکرد. هم‌چنین خود محمدرضا نیز با جدیت فرامی‌گرفت و تعالیم پیر خود را به گوش می‌بست تا آنجا که در مدت کوتاهی، با علم و انواع صنایع شعری، آشنا شد و خود در این امر، استادی مسلم گردید.

مذهب

وی شیعه‌ای معتقد بوده است و دلیل بارز آن، اشعار خود وی می‌باشد که زبان به نعت حضرت رسول(ص)، امام علی(ع) و امام حسین(ع) گشوده است.

محمد صیقل مرآت بینش		نظر پیمای چشم آفرینش
شفاعت بخش جرم آباد هستی		قناعت گنج ملک تنگدستی

وفات

در مورد تاریخ وفات وی نیز دو نظر وجود دارد. یکی فوت وی را در 1081ق و دیگری در 1019ق می‌داند؛ البته اکثر قدما و تذکره‌نویسان، بر 1019ق اتفاق دارند و به نظر محیی نیز 1019ق صحیح‌تر است.

آثار

وی صاحب دیوان اشعار بوده و در انواع گوناگون شعر، دستی چیره داشته است که از آن جمله، می‌توان از غزل‌های دلنشین وی، یاد کرد که سراسر پر است از تعریف و توصیف مواردی چون گل و بلبل و گلزار و چمنزار و به‌طور کلی وی دلبستگی و علاقه فراوانی به مظاهر زیبایی پروردگار و طبیعت داشته است. در جایی گفته است:

بلبل سواد خوان شد و قمری الف شناس

بس کز بیان من گل و سرو و سمن شکفت

منابع مقاله

نوعی خبوشانی، محمدرضا، «دیوان مولانا نوعی خبوشانی»، گردآوری و تصحیح امیرحسین ذاکرزاده، تهران، انتشارات ما، 1374ش.

وابسته‌ها

دیوان مولانا نوعی خبوشانی

سوز و گداز