سدوسی، يعقوب بن شيبه

ابويوسف, يعقوب بن شيبه

ابویوسف یعقوب بن شیبه سدوسی (188-262ق)، محدث و راوی قرن دوم هجری و از شاگردان احمد بن حنبل بوده است. آثار و کلماتش در «الموسوعة العلمية الشاملة...» گردآوری شده است.

زادروز و زادگاه

در تاریخ ولادت وی اختلاف است؛ بدین صورت: 188 (که خطیب در تاریخش آورده است)، 184 و 182، اما قول اول ارجح است. در رابطه با وطنش خطیب بغدادی می‌نویسد: «او از اهل بصره است که در بغداد سکونت یافت و حدیث گفت». سمعانی در انساب نیز همین اعتقاد را دارد‏.

خانواده

در رابطه با خانواده او مطالب زیادی وجود ندارد؛ غیر از اینکه خانواده‌اش و از جمله برادرش علی بن شیبه اهل علم بوده‌اند‏.

تحصیل، مشایخ و اساتید

آنچه دلالت بر اشتیاق یعقوب بن شیبه بر طلب علم دارد، کثرت اساتید او که بالغ بر دویست‌وپنجاه تن می‌شود،‏ همچنین سؤالات دقیقی است که در حدیث و علوم حدیث از اساتیدش می‌پرسیده است‏.

ظاهراً از هجده‌سالگی به طلب حدیث پرداخت و از علی بن عاصم و یوسف بن یعقوب حدیث شنید.‏ از مهم‌ترین اساتید او هستند:

• علی بن عبدالله بن جعفر، معروف به ابن مدینی (متوفی 234ق)؛
• احمد بن محمد بن حنبل (متوفی 241ق)؛
• احمد بن معذل بن غیلان عبدی بصری؛
• حسن بن عثمان بغدادی، معروف به زیادی (متوفی 242ق)‏.

شاگردان

عجیب آنکه شاگردان یعقوب بن شیبه اندکند؛ از آن جمله‌اند:

• محمد بن احمد بن یعقوب بن شیبه (متوفی 331ق)؛
• یوسف بن یعقوب بن اسحاق ازرق انباری (متوفی 329ق)؛
• ابراهیم بن عبدالله بن مسلم کجی بصری (متوفی 292ق).

وفات

همه مصادری که شرح ‌حال ابن شیبه را آورده‌اند، تاریخ وفاتش را 13 ربیع‌الاول 262 ذکر کرده‌اند.

آثار

احمد بن کامل قاضی، یعقوب بن شیبه را «كثير الرواية و التصنيف» دانسته است؛ لکن هیچ یک از کسانی که شرح حال او را نوشته‌‌اند، از آثارش نام نبرده‌اند.

علی بن عبدالله صیاح آثار و کلمات سدوسی را در «الموسوعة العلمية الشاملة عن الإمام الحافظ يعقوب بن شيبة السدوسي» گرد آورده است.

منابع مقاله

صیاح، علی بن عبدالله صیاح، «الموسوعة العلمية الشاملة عن الإمام الحافظ يعقوب بن شيبة السدوسي»، ریاض، دار أضواء السلف، الطبعة الأولی، 1425ق/2005م.

وابسته‌ها

مسند عمر بن الخطاب رضی الله عنه