أخبار ولاة خراسان

اخبار ولاة خراسان
پدیدآوران	سلامی، حسین بن احمد (نويسنده) کاظم‌بیکی، محمدعلی (مصحح)
ناشر	مرکز پژوهشی ميراث مکتوب
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1390ش
چاپ	1
شابک	‎978-600-203-017-7
موضوع	خراسان - تاریخ - خراسان ‏-‏ سرگذشت‌نامه - شاهان و فرمان روایان
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/‎‏ر‎‏35‎‏ ‎‏س‎‏8 2017 ‏DSR‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

أخبار ولاة خراسان، تألیف اندیشوران قرن سوم و چهارم قمری، ابوالحسین على بن احمد سلّامى و ابوعلى حسین بن احمد سلّامى به زبان عربی است که حاکمان شهرهای خراسان آن روزگاران و حوادث آن را می‌شناساند. پژوهشگر معاصر، محمدعلی کاظم‌بیکی با نظر به فقدان اصل کتاب و نقل مطالبی از آن در دگر کتاب‌ها، به تحقیق پرداخته و با استفاده از آن منابع، اقدام به بازسازی آن به‌صورت دوزبانه (فارسی و عربی) کرده و برای آن مقدمه‌ای علمی و روشمند نوشته است.

اختلاف در مورد نویسنده

• محمدعلی کاظم‌بیکی بعد از تحقیق مفصل درباره نویسنده، به نتیجه قطعی نرسیده و پرونده این بحث را همچنان گشوده نگه داشته و نوشته است: نظر و. بارتولد و م. قزوینی در مورد اینکه کتاب حاضر را یک نفر به نام ابوعلی حسین بن احمد سلامی نوشته، تاکنون پذیرفته بوده است، ولی به نظر می‌رسد با رویکرد دیگری به این مسئله باید نگریست: بر اساس آگاهى‌هاى موجود، «أخبار ولاة» را باید حاصل کار دو نسل از خاندان سلّامى دانست که خاستگاهش خوار از توابع بیهق بود. کار تألیف این کتاب به‌وسیله ادیبى موسوم به ابوالحسین على بن احمد سلّامى آغاز شد که زمان فوتش 300ق ذکر شده است. اثر وى رویدادهاى خراسان را تا حدود 289 ق پوشش مى‌داد. کار او را برادرش ابوعلى حسین بن احمد سلّامى ادامه داد که او نیز از ادباى عصر خویش بود.

هدف و روش

محمدعلی کاظم‌بیکی با نظر به فقدان اصل کتاب «أخبار ولاة خراسان» نوشته است: هدف نهایى دفتر حاضر، استخراج و گردآورى منقولات به‌منظور بازسازى «أخبار ولاة خراسان» است تا ضمن فراهم آوردن امکان استفاده نقادانه از بقایاى «أخبار ولاة خراسان»، دست‌مایه‌اى براى مطالعه تاریخ‌نگارى ایران در دوران اسلامى نیز مهیا شود. با توجه به آنچه پیش‌تر در مورد بهره‌گیرى گردیزى و ابن اثیر از این کتاب ذکر شد، به دنبال هر بند از «أخبار ولاة»، مطالب مرتبط از این دو مورخ - البته در صورت وجود - خواهد آمد تا ضمن ارائه اطلاعات تکمیلى، دو هدف برآورده شود: نخست آنکه دامنه استفاده این دو مورخ از «أخبار ولاة خراسان» روشن گردد؛ دیگر آنکه امکان مقایسه سهل‌تر مستخرجات موجود با مطالب ابن اثیر که تا سده سوم هجرى عمدتاً مأخوذ از منابع عراقى، به‌ویژه تاریخ طبرى است، فراهم آید.

ساختار و محتوا

این اثر، از مقدمه و 3 بخش به‌ترتیب ذیل تشکیل شده است:

1. مؤلف «أخبار ولاة خراسان»؛
2. تواریخ محلی خراسان؛
3. بازسازی «أخبار ولاة خراسان».

نمونه مباحث

• «ذكر السلامي: أنّ رسول‌اللّه [عليه السلّام] بعث يوم الاثنين العاشر من ربيع‌الأول و ليلة اليوم السابع و العشرين [من ربيع‌الأول]، أسري برسول‌اللّه من المسجدالحرام إلى مسجد الأقصى» [گردیزى]: «چون [رسول‌اللّه(صلى‌اللّه‌علیه‌وسلّم)] چهل‌ساله شد، وحى آمد سوى ‌او از آسمان و قرآن بر وى فرود آمد روز دوشنبه ماه ربیع‌الاول».

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.