تورانیان

تورانیان
پدیدآوران	جمشیدی، فاطمه سادات (نویسنده)
ناشر	هیرمبا
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۷ش
موضوع	ترکا‌ن‌ - آسیا‌ی مرکزی,تورانیا‌ن‌
کد کنگره	‏DS۲۶/ب9ت9

تورانیان، تألیف فاطمه سادات جمشیدی؛ کتابی است که روشی دقیق و موشکافانه و بر مبنای توالی دقیق و مشخص به بررسی شخصیت‌های تورانی پرداخته است. این شخصیت‌ها به طور مشخص شامل شاهان، شاهزادگان، پهلوانان و زنان تورانی است. این نگرش به شخصیت‌ها با استفاده از منابع کاملی از اوستا تا متون دوران اسلامی صورت گرفته است.

گزارش محتوا

تورانیان در اساطیر و افسانه‌های کهن ایرانی، همسایگان شرقی ایران بوده‌اند که در برابر ایرانیان طریق دشمنی پیموده‌اند. چنان که در متون اساطیری نشان داده شده، تبار تورانیان و ایرانیان مشترک بوده و آنها از یک نیا ریشه گرفته‌اند. صورت اساطیری این تبار به این شک است که فریدون شاه پیشدادی ایران پدر ایرج و تور بوده و ایرج نیای شخصیت‌های ایرانی و برادرش تور، نیای شخصیت‌های تورانی بوده‌اند. تور و برادرش سلم که به برادرشان ایرج حسد می‌بردند او را کشتند و از اینجا دشمنی میان ایران که ایرج نماد آن است آغاز می‌شود.

کتاب به روشی دقیق و موشکافانه و بر مبنای توالی دقیق و مشخص به بررسی شخصیت‌های تورانی پرداخته است. این شخصیت‌ها به طور مشخص شامل شاهان، شاهزادگان، پهلوانان و زنان تورانی است. این نگرش به شخصیت‌ها با استفاده از منابع کاملی از اوستا تا متون دوران اسلامی صورت گرفته است.

ماجراهای مربوط به شخصیت‌های تورانی و روابط آنها با شخصیت‌های ایرانی به طور مفصل ذکر شده است. ضمن اشاره به گفته‌های اسطوره‌ای، گفته‌های تاریخی نیز در تکمیل اسطوره‌ها مورد استفاده قرار گرفته‌اند و ریشه علمی و تاریخی وقایع تبیین شده است، به طوری که در جغرافیای شهرهای توران علاوه بر شهرها سایر پدیده‌های جغرافیایی نیز مورد بحث قرار گرفته‌اند و صورت‌های اساطیری نام‌ها با شکل جغرافیایی واقعی تطبیق داده شده‌اند و در مبحث تبار و نژاد تورانیان، مباحث تاریخی در زمینه اقوامی که به نام تورانی شناخته می‌شوند ذکر شده و شکل تاریخی این اقوام مشخص گردیده و در کنار این مباحث به گفته‌های داستانی و اساطیری در باب تورانیان اشاره شده است.

در مبحث دین توارنیان، نویسنده به نکات مشترک میان اعتقادات مذهبی ایرانیان و تورانیان پرداخته و ضمن آن، مشابهت‌ها و تفاوت‌های اعتقادی این دو گروه را بررسی کرده است.

در مبحث زبان تورانیان نویسنده به رجوع به منابع زبان‌شناختی و تقسیمات زبان‌های آسیای میانه کوشیده است صورت اصلی زبان تورانیان را پیدا کند. در این خصوص به زبان‌های اورال، آلتایی و زبان‌های سکایی اشاره کرده و از این طریق به مشابهت‌های زبان تورانی پرداخته و به این نکته اشاره کرده که در شاهنامه گفت و گوهای میان ایرانیان و تورانیان بدون مترجم صورت می‌گرفته است و این نشان می‌دهد که آنها زبان یکدیگر را می‌فهمیده‌اند، ولی خاقان چین به یاری مترجم با رستم سخن می‌گفته است که این نشان دهنده فاصله زبانی میان آنهاست.

در بحث علل مهاجرت تورانیان، نویسنده ابتدا به مهاجرت اساطیری شخصیت‌ها و اقوام منتسب به هر یک پرداخته و از این طریق وارد مهاجرت‌های تاریخی اقوام شرقی شده و به بررسی علمی این مهاجرت‌ها پرداخته است.

در مبحث جنگ‌های ایران و توارن نویسنده علاوه بر شرح جنگ‌ها به بررسی علت بروز این جنگ‌ها نیز پرداخته است.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران