۱۰۶٬۳۳۳
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'موثر' به 'مؤثر'
جز (جایگزینی متن - 'مير سيد شريف جرجانى' به 'مير سيد شريف جرجانى') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'موثر' به 'مؤثر') |
||
| (۳۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR03311J1.jpg | |||
| عنوان =جامع المقدمات | |||
| عنوان‌های دیگر = | |||
| | | پدیدآوران = | ||
[[مدرس افغانی، محمدعلی]] (مصحح و معلق) | |||
| | | زبان =عربی | ||
| کد کنگره =PJ 6141 /ج2028 1367* | |||
| | | موضوع = | ||
زبان عربی - صرف و نحو | |||
|زبان | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
منطق - متون قدیمی تا قرن 14 | منطق - متون قدیمی تا قرن 14 | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | مؤسسه انتشارات هجرت | ||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
| سال نشر = 1372 ش | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
== | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE03311AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =0 | |||
| تعداد جلد =2 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =03311 | |||
| کتابخوان همراه نور =03311 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''جامع المقدمات''' مجموعه‌اى از كتاب‌هاى صرف، نحو، منطق و اخلاق اسلامى، به زبان فارسى و عربى است كه توسط [[مدرس افغانی، | '''جامع المقدمات''' مجموعه‌اى از كتاب‌هاى صرف، نحو، منطق و اخلاق اسلامى، به زبان فارسى و عربى است كه توسط [[مدرس افغانی، محمدعلی |استاد مدرس افغانى]]، در سال 1365ش، گردآورى، تصحيح و حاشيه‌نويسى شده است. | ||
كتاب به منظور ايجاد تحول كمى و كيفى در كتب درسى سطح حوزه‌هاى علميه، تدوين گرديده است. | كتاب به منظور ايجاد تحول كمى و كيفى در كتب درسى سطح حوزه‌هاى علميه، تدوين گرديده است. | ||
== ساختار== | == ساختار== | ||
كتاب با مقدمه ناشر در اشاره به انگيزه چاپ، آغاز و مطالب كه دربردارنده مجموعا پانزده كتاب مى‌باشد، در دو جلد، تنظيم شده است. | كتاب با مقدمه ناشر در اشاره به انگيزه چاپ، آغاز و مطالب كه دربردارنده مجموعا پانزده كتاب مى‌باشد، در دو جلد، تنظيم شده است. | ||
== گزارش محتوا== | == گزارش محتوا== | ||
جلد اول، نه كتاب زير را در خود جاى داده است: | جلد اول، نه كتاب زير را در خود جاى داده است: | ||
| خط ۶۳: | خط ۴۳: | ||
در اين اثر، افعال ماضى، مستقبل، اسم فاعل، اسم مفعول، امر، نهى، جحد، نفى و استفهام، صرف گرديده است. | در اين اثر، افعال ماضى، مستقبل، اسم فاعل، اسم مفعول، امر، نهى، جحد، نفى و استفهام، صرف گرديده است. | ||
«شرح امثله»: اثر فارسى سيد شريف جرجانى، شرح مختصرى بر كتاب امثله است. | «شرح امثله»: اثر فارسى سيد شريف جرجانى، شرح مختصرى بر كتاب امثله است. نویسنده در اين اثر، پس از تعريف واژه‌هاى كتاب، براى آن‌ها مثال زده و سپس، قاعده ساختن هر كدام از افعال را به صورت كامل و همراه با ترجمه، بيان نموده است. | ||
نثر اين كتاب نيز قديمى بوده و چندان سليس نيست، اما با اين حال، از نثر كتاب قبلى، كمى روان‌تر است. به عنوان مثال، | نثر اين كتاب نيز قديمى بوده و چندان سليس نيست، اما با اين حال، از نثر كتاب قبلى، كمى روان‌تر است. به عنوان مثال، نویسنده در مورد اولين صيغه ماضى، اين‌گونه توضيح داده است: | ||
«ضرب: يعنى زد او يك مرد غايب در زمان گذشته. صيغه مفرد مذكر غايب است و از فعل ماضى صحيح و ثلاثى مجرد و معلوم. ضربَ در اصل الضرب بود، مصدر بود خواستيم كه فعل بنا كنيم الف و لام مصدرى از اولش انداختيم و راء و باء را فتحه داديم ضَرَبَ شد بر وزن فعل...». وى ساير افعال و صيغه‌ها را نيز به همين روش شرح و توضيح داده است. | «ضرب: يعنى زد او يك مرد غايب در زمان گذشته. صيغه مفرد مذكر غايب است و از فعل ماضى صحيح و ثلاثى مجرد و معلوم. ضربَ در اصل الضرب بود، مصدر بود خواستيم كه فعل بنا كنيم الف و لام مصدرى از اولش انداختيم و راء و باء را فتحه داديم ضَرَبَ شد بر وزن فعل...». وى ساير افعال و صيغه‌ها را نيز به همين روش شرح و توضيح داده است. | ||
| خط ۷۷: | خط ۵۷: | ||
برخى از موضوعات فصول ديگر، عبارتند از: تقسيمات اسم؛ صيغه‌هاى اسم ثلاثى مجرد؛ ابواب ثلاثى مزيد؛ مصدر و غير مصدر؛ صيغه مبالغه؛ اسم مفعول؛ افعال معتل و... | برخى از موضوعات فصول ديگر، عبارتند از: تقسيمات اسم؛ صيغه‌هاى اسم ثلاثى مجرد؛ ابواب ثلاثى مزيد؛ مصدر و غير مصدر؛ صيغه مبالغه؛ اسم مفعول؛ افعال معتل و... | ||
«كتاب تصريف»: اثر عربى | «كتاب تصريف»: اثر عربى عبدالوهاب بن عباد‌الدين زنجانى، كتابى است در مورد صرف افعال عربى. مؤلف در اين كتاب، پس از تعريف تصريف، مطالب را پيرامون فعل آغاز مى‌نمايد. | ||
كتاب در پنج فصل تنظيم شده كه هر فصل به بحث و بررسى موارد زير، اختصاص يافته است: | كتاب در پنج فصل تنظيم شده كه هر فصل به بحث و بررسى موارد زير، اختصاص يافته است: | ||
| خط ۸۷: | خط ۶۷: | ||
#اسم زمان و مكان. | #اسم زمان و مكان. | ||
«شرح التصريف»: تأليف مسعود بن عمر قاضى | «شرح التصريف»: تأليف [[تفتازانی، مسعود بن عمر|مسعود بن عمر قاضى تفتازانى]]، شرح و توضيح بسيار مفصلى به زبان عربى بر كتاب تصريف مى‌باشد. | ||
نویسنده در اين شرح، سعى نموده است تا دشوارى‌هاى الفاظ مختصر كتاب تصريف را آسان نموده و ضمن برداشتن نقاب از معانى مختصر آن، الفاظ غامض و پوشيده آن را ظاهر نموده و اسرار و نكته‌هاى شيرين آن را آشكار نمايد. | |||
«عوامل جرجانى»: اثر عربى | «عوامل جرجانى»: اثر عربى عبدالقاهر جرجانى، كتابى است مختصر، ولى جامع و مفيد در بيان عوامل اِعراب زبان عربى. | ||
نویسنده به نحوى بسيار زيبا و سودمند، اين عوامل را تقسيم‌بندى نموده، ضمن نام بردن از آن‌ها، به عمل هر يك، اشاره كرده است. | |||
اين عوامل، در مجموع، صد عدد مى‌باشند كه يا لفظى هستند يا معنوى؛ لفظيه به سماعى و قياسى تقسيم مى‌شود. عوامل سماعى نود و يك عامل، قياسى هفت عامل و معنوى، دو عامل. | اين عوامل، در مجموع، صد عدد مى‌باشند كه يا لفظى هستند يا معنوى؛ لفظيه به سماعى و قياسى تقسيم مى‌شود. عوامل سماعى نود و يك عامل، قياسى هفت عامل و معنوى، دو عامل. | ||
«عوامل منظومه»: تأليف | «عوامل منظومه»: تأليف كمال‌الدين بن حسام، رساله‌اى است پيرامون عوامل اِعراب در علم نحو كه در آن، اين عوامل، به شكلى بسيار زيبا و كاربردى، در قالب اشعارى موزون و آهنگين، به زبان فارسى، به نظم كشيده شده است. اين رساله، در يادگيرى و حفظ عوامل مؤثر در نحو، بسيار مفيد و سودمند مى‌باشد. | ||
«عوامل ملا محسن»:اثر عربى ملا محسن قزوينى، كتابى است پيرامون عوامل اِعراب در زبان عربى. | «عوامل ملا محسن»:اثر عربى ملا محسن قزوينى، كتابى است پيرامون عوامل اِعراب در زبان عربى. | ||
شيوه تنظيم اين رساله، همان شيوه كتاب عوامل جرجانى است؛ با اين تفاوت كه مطالب | شيوه تنظيم اين رساله، همان شيوه كتاب عوامل جرجانى است؛ با اين تفاوت كه مطالب آن، گسترده و جامع‌تر بوده و شواهدى كه مؤلف بكار برده، در بسيارى از موارد، با آن، متمايز است. | ||
مؤلف، اين عوامل را با مثال و شواهدى از آيات قرآنى بيان نموده است. | مؤلف، اين عوامل را با مثال و شواهدى از آيات قرآنى بيان نموده است. | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۰۶: | ||
فصل پايانى، در مورد چهار شكل قياس مى‌باشد. | فصل پايانى، در مورد چهار شكل قياس مى‌باشد. | ||
«آداب المتعلمين»: اثر خواجه | «آداب المتعلمين»: اثر [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير‌الدين طوسى]] (672-579ق)، كتابى است در موضوع اخلاق كه به زبان عربى نوشته شده است. | ||
اين رساله، در زمينه تعليم و تربيت، چگونگى رفتار دانش‌آموز، چگونه درس خواندن و احترام به استاد مى‌باشد. | اين رساله، در زمينه تعليم و تربيت، چگونگى رفتار دانش‌آموز، چگونه درس خواندن و احترام به استاد مى‌باشد. | ||
كتاب مشتمل بر دوازده فصل بوده و موضوع فصول، | كتاب مشتمل بر دوازده فصل بوده و موضوع فصول، عبارتند از: | ||
ماهيت علم و برترى آن نسبت به ساير مشاغل؛ نيت دانش‌آموز مبنى بر تلاش براى رضاى خدا و نابودى جهل؛ انتخاب درس، استاد، هم‌شاگردى و رشته تحصيلى؛ جديت و همت تحصيلِ دانش‌آموز در راه كسب علم؛ اولين درس، ترتيب و مدت زمان اختصاص به آن؛ توكل دانش‌آموز؛ زمان تحصيل علم؛ فايده نصيحت و مهربانى معلم بر دانش‌آموز؛ شيوه بهره‌مندى از وقت و تلمذ نزد استاد؛پرهيزگارى؛ عوامل تقويت حافظه دانش‌آموز و موجبات فراهم آمدن و نابودى رزق و روزى. | ماهيت علم و برترى آن نسبت به ساير مشاغل؛ نيت دانش‌آموز مبنى بر تلاش براى رضاى خدا و نابودى جهل؛ انتخاب درس، استاد، هم‌شاگردى و رشته تحصيلى؛ جديت و همت تحصيلِ دانش‌آموز در راه كسب علم؛ اولين درس، ترتيب و مدت زمان اختصاص به آن؛ توكل دانش‌آموز؛ زمان تحصيل علم؛ فايده نصيحت و مهربانى معلم بر دانش‌آموز؛ شيوه بهره‌مندى از وقت و تلمذ نزد استاد؛پرهيزگارى؛ عوامل تقويت حافظه دانش‌آموز و موجبات فراهم آمدن و نابودى رزق و روزى. | ||
مؤلف، اين موضوعات را بسيار زيبا شرح داده و در بيان مطالب و | مؤلف، اين موضوعات را بسيار زيبا شرح داده و در بيان مطالب و مباحث، به خوبى از آيات و روايات استفاده نموده است. | ||
«الهداية فى النحو»: | «الهداية فى النحو»: تألیف ابوعبدالله زيبر بن احمد، كتابى است پيرامون علم نحو كه به زبان عربى نوشته شده است. | ||
كتاب، مشتمل بر يك مقدمه، سه مقصد و يك خاتمه مى‌باشد. | كتاب، مشتمل بر يك مقدمه، سه مقصد و يك خاتمه مى‌باشد. | ||
| خط ۱۴۸: | خط ۱۲۸: | ||
صيغ مشكله: رساله‌اى مختصر مى‌باشد كه مؤلف آن ناشناخته است. | صيغ مشكله: رساله‌اى مختصر مى‌باشد كه مؤلف آن ناشناخته است. | ||
اين كتاب، در شرح برخى از صيغه‌هاى افعال خلاف قاعده مى‌باشد. | اين كتاب، در شرح برخى از صيغه‌هاى افعال خلاف قاعده مى‌باشد. مؤلف اين رساله، چگونگى تحول اين صيغه‌ها را بيان كرده و دليل صرفى آن را گفته است. | ||
در اين رساله، بيست و پنج صيغه فعل عربى بيان شده كه چهار مورد آن، از قرآن كريم مى‌باشد. | در اين رساله، بيست و پنج صيغه فعل عربى بيان شده كه چهار مورد آن، از قرآن كريم مى‌باشد. | ||
به عنوان مثال، | به عنوان مثال، نویسنده در مورد فعل «تقف»، چنين نوشته است: «تقف» در قرآن مجيد، سوره بنى اسراييل: و لا تقفُ ما ليس لكَ به علم، مفرد مذكر مخاطب است از فعل مضارع، در اصل «تقفو» بود مثل تدعو، لاء ناهيه بر سرش داخل شد و آخرش را مجزوم كرد. واو حرف عله به عوض حركت از آخرش افتاد و لا تقفُ شد مثل و لا تدع كه...». | ||
«شرح الانموذج»: اثر عربى | «شرح الانموذج»: اثر عربى جمال‌الدين محمد بن عبدالغنى اردبيلى، شرح و متن كتاب نحوى [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] است كه جملات متن با «قال» و جملات شارح، با «اقول» آغاز مى‌شود. | ||
كتاب، حجم نسبتا زيادى داشته و داراى مطالب مفيد و سودمندى در علم نحو است. | كتاب، حجم نسبتا زيادى داشته و داراى مطالب مفيد و سودمندى در علم نحو است. | ||
«كتاب الصمدية»:تأليف شيخ | «كتاب الصمدية»: تأليف [[شیخ بهایی، محمد بن حسین|شيخ بهايى]]، اثرى جامع و مفيد، پيرامون علم نحو مى‌باشد كه به زبان عربى نوشته شده است. نویسنده اين كتاب را براى برادرش، عبدالصمد نوشته و از همين رو به اين نام، نام‌گذارى شده است. | ||
كتاب كه بسيار موجز و فشرده ولى در عين حال، داراى مطالب با ارزش و سودمندى مى‌باشد، در پنج حديقه تنظيم شده است. | كتاب كه بسيار موجز و فشرده ولى در عين حال، داراى مطالب با ارزش و سودمندى مى‌باشد، در پنج حديقه تنظيم شده است. | ||
موضوع اين حدائق، عبارت است از: | موضوع اين حدائق، عبارت است از: مقدمات؛ اسماء؛ افعال؛ جمله و توابع آن؛ مفردات. | ||
== وضعيت كتاب== | == وضعيت كتاب== | ||
فهرست نام كتب هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است. | فهرست نام كتب هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است. | ||
اكثر كتب، داراى پاورقى بوده كه در آن‌ها، توضيحات مورد نياز، به صورت مفصل و كامل، توسط مصحح، ذكر گرديده است. | اكثر كتب، داراى پاورقى بوده كه در آن‌ها، توضيحات مورد نياز، به صورت مفصل و كامل، توسط مصحح، ذكر گرديده است. | ||
== منابع== | ==منابع مقاله== | ||
1.مقدمه و متن كتاب. | 1.مقدمه و متن كتاب. | ||
== وابسته‌ها == | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[فراید حجتیه شرح فواید صمدیه]] | [[فراید حجتیه شرح فواید صمدیه]] | ||
| خط ۱۸۴: | خط ۱۶۱: | ||
[[انيس الطالبين]] | [[انيس الطالبين]] | ||
[[جامع المقدمات (جمعی از علما)]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]] | |||