دراسات في المكاسب المحرمة

دراسات في المکاسب المحرمة

نام کتاب	دراسات في المکاسب المحرمة
نام های دیگر کتاب	المکاسب. برگزیده. شرح
پدیدآورندگان	انصاری، مرتضی بن محمدامین (نويسنده) منتظری، حسینعلی (شارح)
زبان	عربی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏190‎‏/‎‏1‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏8‎‏ ‎‏م‎‏70238
موضوع	انصاری، مرتضی بن محمد امین، 1214 - 1281ق. المکاسب - نقد و تفسیر معاملات (فقه) کسب و کار حرام
ناشر	نشر تفکر
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1415 هـ.ق
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE638AUTOMATIONCODE

معرفى اجمالى

«دراسات في المكاسب المحرمة» تأليف آیت‌الله حسينعلى منتظرى، كه جلد اول آن به بحث درباره موضوع فقه معاملات و كسب‌هاى حرام پرداخته است.

اين كتاب در واقع شرحى مفصل بر مبحث مكاسب محرمه از كتاب "المكاسب" نوشته آیت‌الله انصاری، مرتضی بن محمدامین است.

ناشر كتاب نشر تفكر قم مى‌باشد كه براى نخستين بار آن را در 1415 ق چاپ نموده است. تعداد صفحات كتاب 605 صفحه و زبان آن عربى مى‌باشد.

منابع مورد استفاده مؤلف در پاورقى معرفى شده و در پايان كتاب نيز فهرستى تفصيلى از موضوعات و عناوين مندرج در كتاب ارائه گرديده است.

انگيزه تأليف

شرح مستدل و مستوفى مباحث مكاسب محرمهجهت استفاده طلاب و فقه‌پژوهان.

ساختار

به روش فقه استدلالى و با استفاده از ادله كتاب و سنت و عقل به نگارش درآمده و اقوال فقهاى بزرگ شيعه به ويژه انصاری، مرتضی بن محمدامین كه اين كتاب شرح مكاسب اوست را مورد نقد و تحليل قرار داده است.

گزارش محتوا

در اين كتاب نخست آيات و رواياتى كه در آن ضوابط كلى معاملات مطرح شده است مورد بحث و بررسى قرار گرفته و وجوه معاملات و ضابطه حرام و حلال بودن و حرمت وضعى و تكليفى برخى از معاملات و لزوم پاى‌بندى به عقود و ايقاعات در آنها مشخص شده است.

در همين راستا نگارنده به آيات قرآنى در موضوع حليت تجارت، وفاى به عهد در عقود، حليت بيع و حرمت ربا استناد كرده و با توجه به روايات كليدى در باب معاملات به اقسام معامله برحسب منشأ اعتبار ملكيت اشاره كرده و برخى از قواعد فقهى مورد استفاده از روايات را تبيين نموده و سند و دلالت اين قبيل از روايات را بررسى كرده است. سپس به انواع كسب‌هاى حرام و حكم شرعى معامله كردن بر اعمال حرام اشاره نموده و حرمت كسب و معامله كردن كالاهاى نجس را بيان كرده و ادله مخالفين بيع اشياى نجس را مورد ارزيابى قرار داده است.

در اولين قسم از مكاسب حرام، نگارنده به خريد و فروش بول حيوانات حرام گوشت و انسان پرداخته و جواز چنين بيعى در جايى كه براى آن منفعت قابل توجه عقلايى مفروض است را بررسى نموده و ادله جواز آن را مطرح مى‌كند. آنگاه به بحث درباره بيع عذره انسان و حيوان پرداخته و روايات مربوط به آن را نقل و شرح مى‌نمايد و جواز خريد و فروش ارواث طاهره و همچنين خريد و فروش خون و منى و نطفه را در صور مختلف آن مورد تجزيه و تحليل فقهى قرار مى‌دهد.

در ادامه نگارنده به خريد و فروش اجزاى مردار در صورتى كه منفعت قابل توجه عقلايى براى آن متصور شود پرداخته و روايات دال بر جواز بيع جنين را مطرح و مورد ارزيابى دلالتى و سندى قرار داده است.

در همين زمينه به خريد و فروش مردار و اشياء نجس ديگر، به كافر كه خريد و فروش آن را جايز و حلال مى‌داند اشاره نموده و مباحثى درباره تزكيه حيوان و ذبح شرعى آن ارائه مى‌نمايد. مطالب و فروعات فقهى در خصوص خريد و فروش سگ و خوك غيرآبى (سنگ و خوكى كه در خشكى زندگى مى‌كنند)، خريد و فروش شراب، خريد و فروش اشياى نجسى كه قابليت طهارت ندارد و استثنائات بيع كالاهاى نجس و موارد جواز و عدم جواز بيع آنها، از ديگر امورى است كه در ادامه مباحث كتاب به آنها اشاره شده و فروعات و قواعد فقهى مربوط به آنها با توجه به ديدگاه‌هاى انصاری، مرتضی بن محمدامین مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.