منتخب رونق المجالس و بستان العارفين و تحفة المريدين

منتخب رونق المجالس و بستان العارفین و تحفة المریدین
پدیدآوران	س‍م‍رق‍ن‍دی‌، ع‍م‍رب‍ن‌ ح‍س‍ن‌ (نويسنده) رجایی، احمد علی (مصحح) نامشخص (خلاصه کننده)
عنوان‌های دیگر	بستان ‌العارفین و تحفة المریدین. برگزیده ** رونق المجالس. فارسی. برگزیده
ناشر	دانشگاه تهران
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1354ش
چاپ	1
موضوع	تصوف - اخلاق
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	BP۲۸۲/۶/س۸م۸
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

منتخب رونق المجالس و بستان العارفين و تحفة المريدين، مشتمل بر دو کتاب از دو نویسنده گمنام، حاوی حکایات عارفانه و موعظه‌ها و پندهای سودمند به زبان فارسی روان و دلنشین است. احمدعلی رجایی بخارایی (1295-1357ش)، مقدمه تحقیقی ارزشمندی قریب به یک‌صد صفحه بر کتاب نوشته است.

منتخب رونق المجالس

اصل رونق المجالس کتابی است به عربی به قلم ابوحفص عمر بن حسن سمرقندی، دارای بیست‌ودو باب و هر باب مشتمل بر ده حکایت، یعنی 220 حکایت در مجموع. تعداد حکایات منتخب رونق المجالس، 107 حکایت راجع به مسائل مختلف چون توحید، معجزات پیغامبر، توبه، توکل و فضل صلوات و مطالبی دینی ازاین‌دست است. نویسنده جابه‌جا از صوفیانی چون ابراهیم ادهم و ذوالنون مصری و سفیان ثوری و مالک دینار و ابراهیم خواص و یحیی بن معاذ رازی و نظائر آن حکایاتی آورده است و چند حکایت هم از اولیا و صوفیه سمرقند بی‌ذکر نام آنان دیده می‌شود. در هشت مورد حکایات مستقیماً از قول ابوحفص عمر بن حسن سمرقندی نقل شده است؛ گاه با ذکر کنیه و نام پدر و گاه با اشاراتی چون: عالم سمرقندی، دانشمند سمرقندی و دو بار با نام مؤلف و صاحب کتاب.

منتخب رونق المجالس، به فارسی روان و رسا و ساده و استوار است و از این رهگذر به دیگر متون صوفیه بسیار شبیه است و بدون هیچ آرایش و پیرایش قلمی آن‌گونه که بر زبان آمده، ثبت شده است؛ ازاین‌رو شیرین و دلنشین است، چنان‌که گویی مردی از آن روزگاران با ما سخن می‌گوید.

چه کسی این انتخاب را از اصل کتاب انجام داده است، با همه پی‌جویی‌ها مشخص نیست، اما تاریخ تحریر آن در دست است که آخر ربیع‌الاول 543ق است‏.

بستان العارفين و تحفة المريدين

کتاب دوم از مجموعه حاضر، «بستان العارفين و تحفة المريدين» است که مؤلف آن نیز همانند کتاب اول، یعنی «منتخب رونق المجالس»، به‌درستی شناخته‌شده نیست؛ چراکه در هر دو نسخه توبینگن و ترکیه یادی و نامی از مؤلف آن به میان نیامده است. محقق، کتاب «بستان العارفين» ابواللیث سمرقندی (متوفی 373/375ق) را با کتاب حاضر مقایسه کرده و آن را تألیفی فقهی و این را مشتمل بر مباحث صوفیانه دانسته است. کتاب سمرقندی، مشتمل بر حدود 150 باب به زبان عربی است و حال آنکه این کتاب، دارای 25 باب به زبان فارسی است و البته نمی‌توان آن را حتی ترجمه‌گونه‌ای از کتاب مذکور دانست. محتمل است که این کتاب آن‌گونه که در «الوافي بالوفيات» آمده، نوشته محمد بن احمد بن جعفر طبسی نیشابوری (متوفی 482ق) بوده باشد. اما با قراین متعددی که محقق کتاب می‌آورد این کتاب نمی‌تواند همان بوده باشد؛ تنها می‌توان گمان برد که این کتاب را مردی طبسی به تازی تألیف کرده و ادیبی صوفی آن را از تازی به فارسی شیرین و روان محاوره‌ای برگردانده باشد‏.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.