تذكرة المؤتسي في من حدث و نسي: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '= ' به '=') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۵: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''تذكرة المؤتسي في من حدث و نسي'''، اثر جلال‌الدین سیوطی (متوفی 911ق)، رساله‌ای است کوچک و مختصر پیرامون فراموشی و نسیان در روایت که با تحقیق صبحی بدری | '''تذكرة المؤتسي في من حدث و نسي'''، اثر [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر|جلال‌الدین سیوطی]] (متوفی 911ق)، رساله‌ای است کوچک و مختصر پیرامون فراموشی و نسیان در روایت که با تحقیق [[سامرائی، صبحی|صبحی بدری سامرایی]]، منتشر شده است. | ||
سیوطی در این رساله، به موضوع نسیان و فراموشی در روایت، پرداخته است، بدین صورت که در مواردی، یک راوی ثقه، روایتی را از شیخ ثقه خویش، روایت می‌کند، اما شیخ روایت کردن خویش برای او را نفی می‌کند که این نفی خود دو صورت دارد: | [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر|سیوطی]] در این رساله، به موضوع نسیان و فراموشی در روایت، پرداخته است، بدین صورت که در مواردی، یک راوی ثقه، روایتی را از شیخ ثقه خویش، روایت می‌کند، اما شیخ روایت کردن خویش برای او را نفی می‌کند که این نفی خود دو صورت دارد: | ||
# شیخ، ناسی باشد؛ مثل اینکه بگوید: «لا أذكر» (به یاد نمی‌آورم)، یا «لا أعرف أني حدثته به» (نمی‌دانم که این حدیث را برای او روایت کرده‌ام) و یا الفاظی امثال اینها که دال بر فراموشی اوست؛ مانند: «يغلب ظني أنني ما حدثته» (گمان غالبم آن است که آن را روایت نکرده‌ام) یا «لا أعرف أنه من حديثي» (نمی‌دانم که آن از قبیل حدیث من باشد)؛ اما راوی مطمئن بوده و جزم داشته باشد که خود او برای وی روایت کرده است. این صورت، موجب رد روایت راوی از شیخ نخواهد شد. | # شیخ، ناسی باشد؛ مثل اینکه بگوید: «لا أذكر» (به یاد نمی‌آورم)، یا «لا أعرف أني حدثته به» (نمی‌دانم که این حدیث را برای او روایت کرده‌ام) و یا الفاظی امثال اینها که دال بر فراموشی اوست؛ مانند: «يغلب ظني أنني ما حدثته» (گمان غالبم آن است که آن را روایت نکرده‌ام) یا «لا أعرف أنه من حديثي» (نمی‌دانم که آن از قبیل حدیث من باشد)؛ اما راوی مطمئن بوده و جزم داشته باشد که خود او برای وی روایت کرده است. این صورت، موجب رد روایت راوی از شیخ نخواهد شد. | ||
# شیخ، جازمانه و قاطعانه، روایت مزبور را نفی می‌کند. این صورت، موجب رد روایت راوی از شیخ می‌گردد <ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص3-5</ref>. | # شیخ، جازمانه و قاطعانه، روایت مزبور را نفی می‌کند. این صورت، موجب رد روایت راوی از شیخ می‌گردد <ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص3-5</ref>. | ||
سیوطی در این رساله، به جمع‌آوری مجموعا 37 حدیث از کتاب خطیب بغدادی پرداخته که در آنها، کسی حدیثی را برای دیگری گفته، سپس آن را فراموش کرده است؛ از جمله خطیب بغدادی روایتی ذکر کرده از طریق ایوب از حسن از صخر بن قدامه، از پیامبر(ص) که فرمودند: «لا يولد في الإسلام بعد مائة سنة مولود لله تعالی فيه حاجة». ایوب گوید: بعد از ملاقات صخر بن قدامه، از او درباره این حدیث پرسیدم و او با عبارت «لا أعرفه» از آن یاد کرد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص17-18</ref>. | [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر|سیوطی]] در این رساله، به جمع‌آوری مجموعا 37 حدیث از کتاب [[خطیب بغدادی، احمد بن علی|خطیب بغدادی]] پرداخته که در آنها، کسی حدیثی را برای دیگری گفته، سپس آن را فراموش کرده است؛ از جمله [[خطیب بغدادی، احمد بن علی|خطیب بغدادی]] روایتی ذکر کرده از طریق ایوب از حسن از صخر بن قدامه، از پیامبر(ص) که فرمودند: «لا يولد في الإسلام بعد مائة سنة مولود لله تعالی فيه حاجة». ایوب گوید: بعد از ملاقات صخر بن قدامه، از او درباره این حدیث پرسیدم و او با عبارت «لا أعرفه» از آن یاد کرد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص17-18</ref>. | ||
روایت دیگری را خطیب ذکر کرده از طریق یحیی بن ایوب از یحیی بن سعید از عمره بنت عبدالرحمن از عایشه که: پیامبر(ص) در رکعت اول نماز وتر، «سبح اسم ربك الأعلی» و در رکعت دوم، «قل يا أيها الكافرون» و در رکعت سوم «قل هو الله أحد» و «قل أعوذ برب الفلق» و «قل أعوذ برب الناس» را قرائت می‌فرمود. این در حالی است که خطیب از عثمان بن حکم جذامی نقل کرده است که از یحیی بن سعید، درباره حدیث عمره از عایشه پیرامون قرائت سوره‌های فوق توسط پیامبر(ص) در نماز وتر پرسیده و او آن را نشناخته (اظهار بی‌اطلاعی کرد) یا آن را انکار نموده است<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>. | روایت دیگری را [[خطیب بغدادی، احمد بن علی|خطیب]] ذکر کرده از طریق یحیی بن ایوب از یحیی بن سعید از عمره بنت عبدالرحمن از عایشه که: پیامبر(ص) در رکعت اول نماز وتر، «سبح اسم ربك الأعلی» و در رکعت دوم، «قل يا أيها الكافرون» و در رکعت سوم «قل هو الله أحد» و «قل أعوذ برب الفلق» و «قل أعوذ برب الناس» را قرائت می‌فرمود. این در حالی است که خطیب از عثمان بن حکم جذامی نقل کرده است که از یحیی بن سعید، درباره حدیث عمره از عایشه پیرامون قرائت سوره‌های فوق توسط پیامبر(ص) در نماز وتر پرسیده و او آن را نشناخته (اظهار بی‌اطلاعی کرد) یا آن را انکار نموده است<ref>ر.ک: همان، ص20</ref>. | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 اسفند 1402]] | ||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ دی 1402 توسط عباس مکرمی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ دی 1402 توسط عباس مکرمی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ دی 1402 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ دی 1402 توسط محسن عزیزی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۳۱
| تذكرة المؤتسي فيمن حدث و نسي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر (نويسنده) سامرائی، صبحی (محقق) |
| ناشر | الدار السلفیة |
| مکان نشر | کویت - حولی |
| سال نشر | 1404ق - 1984م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
تذكرة المؤتسي في من حدث و نسي، اثر جلال‌الدین سیوطی (متوفی 911ق)، رساله‌ای است کوچک و مختصر پیرامون فراموشی و نسیان در روایت که با تحقیق صبحی بدری سامرایی، منتشر شده است.
سیوطی در این رساله، به موضوع نسیان و فراموشی در روایت، پرداخته است، بدین صورت که در مواردی، یک راوی ثقه، روایتی را از شیخ ثقه خویش، روایت می‌کند، اما شیخ روایت کردن خویش برای او را نفی می‌کند که این نفی خود دو صورت دارد:
- شیخ، ناسی باشد؛ مثل اینکه بگوید: «لا أذكر» (به یاد نمی‌آورم)، یا «لا أعرف أني حدثته به» (نمی‌دانم که این حدیث را برای او روایت کرده‌ام) و یا الفاظی امثال اینها که دال بر فراموشی اوست؛ مانند: «يغلب ظني أنني ما حدثته» (گمان غالبم آن است که آن را روایت نکرده‌ام) یا «لا أعرف أنه من حديثي» (نمی‌دانم که آن از قبیل حدیث من باشد)؛ اما راوی مطمئن بوده و جزم داشته باشد که خود او برای وی روایت کرده است. این صورت، موجب رد روایت راوی از شیخ نخواهد شد.
- شیخ، جازمانه و قاطعانه، روایت مزبور را نفی می‌کند. این صورت، موجب رد روایت راوی از شیخ می‌گردد [۱].
سیوطی در این رساله، به جمع‌آوری مجموعا 37 حدیث از کتاب خطیب بغدادی پرداخته که در آنها، کسی حدیثی را برای دیگری گفته، سپس آن را فراموش کرده است؛ از جمله خطیب بغدادی روایتی ذکر کرده از طریق ایوب از حسن از صخر بن قدامه، از پیامبر(ص) که فرمودند: «لا يولد في الإسلام بعد مائة سنة مولود لله تعالی فيه حاجة». ایوب گوید: بعد از ملاقات صخر بن قدامه، از او درباره این حدیث پرسیدم و او با عبارت «لا أعرفه» از آن یاد کرد[۲].
روایت دیگری را خطیب ذکر کرده از طریق یحیی بن ایوب از یحیی بن سعید از عمره بنت عبدالرحمن از عایشه که: پیامبر(ص) در رکعت اول نماز وتر، «سبح اسم ربك الأعلی» و در رکعت دوم، «قل يا أيها الكافرون» و در رکعت سوم «قل هو الله أحد» و «قل أعوذ برب الفلق» و «قل أعوذ برب الناس» را قرائت می‌فرمود. این در حالی است که خطیب از عثمان بن حکم جذامی نقل کرده است که از یحیی بن سعید، درباره حدیث عمره از عایشه پیرامون قرائت سوره‌های فوق توسط پیامبر(ص) در نماز وتر پرسیده و او آن را نشناخته (اظهار بی‌اطلاعی کرد) یا آن را انکار نموده است[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.