۱۱۸٬۶۸۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ]]' به ']]') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''ثلاثة كتب في الحروف'''، حاوی سه رساله از خلیل بن احمد (100-175ق)، ابن سکیت (م 244ق) و رازی (م 630) درباره حروف در زبان عربی است. این کتاب، توسط رمضان عبدالتواب تحقیق شده است. | '''ثلاثة كتب في الحروف'''، حاوی سه رساله از [[خلیل بن احمد]] (100-175ق)، [[ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق|ابن سکیت]] (م 244ق) و [[رازی، احمد بن محمد|رازی]] (م 630) درباره حروف در زبان عربی است. این کتاب، توسط [[عبدالتواب، رمضان|رمضان عبدالتواب]] تحقیق شده است. | ||
==الحروف للخليل بن أحمد الفراهيدي== | ==الحروف للخليل بن أحمد الفراهيدي== | ||
به نظر می‌رسد این کتاب که هیچ‌یک از کتب تراجم آن را جزو آثار خلیل بن احمد ذکر نکردهاند، اثری ساختگی و جعلی و منسوب به نویسنده باشد. بااین‌وجود کتاب یادشده نزد برخی از علما مانند احمد بن محمد رازی شناخته‌شده بوده و دو روایت از آن را در کتاب حروف خود ذکر کرده است. همچنان‌که ذهبی ( | به نظر می‌رسد این کتاب که هیچ‌یک از کتب تراجم آن را جزو آثار [[خلیل بن احمد]] ذکر نکردهاند، اثری ساختگی و جعلی و منسوب به نویسنده باشد. بااین‌وجود کتاب یادشده نزد برخی از علما مانند [[مسکویه، احمد بن محمد|احمد بن محمد رازی]] شناخته‌شده بوده و دو روایت از آن را در کتاب حروف خود ذکر کرده است. همچنان‌که [[ذهبی، محمد بن احمد|ذهبی]] (متوفای 748ق) آن را مختصر کرده و به خط خود نوشته است. [[فیروزآبادی، محمد بن یعقوب|فیروزآبادی]] (متوفای 817ق) نیز از آن در کتاب خود، «[[بصائر ذوي التمييز في لطائف الكتاب العزيز]]» بهره برده است. همچنین [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|سیوطی]] در کتاب «[[المزهر في علوم اللغة و أنواعها]]» از آن اقتباس نموده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص12-13</ref>. | ||
نویسنده در این کتاب، به تشریح و بیان معانی هر حرف از حروف الفبا با تکیه بر شواهد شعری برجای‌مانده از عرب و به‌گونه‌ای منحصربه‌فرد که در هیچ‌یک از آثار لغت یافت نمی‌شود، جز اینکه منسوب به او باشد، پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص3</ref>. وی بعد از ذکر هر حرف از حروف الفبا با ترتیب آن، معنا یا معانی آن را یاد کرده و برای آن شواهدی شعری را ذکر نموده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص34</ref>. | نویسنده در این کتاب، به تشریح و بیان معانی هر حرف از حروف الفبا با تکیه بر شواهد شعری برجای‌مانده از عرب و به‌گونه‌ای منحصربه‌فرد که در هیچ‌یک از آثار لغت یافت نمی‌شود، جز اینکه منسوب به او باشد، پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص3</ref>. وی بعد از ذکر هر حرف از حروف الفبا با ترتیب آن، معنا یا معانی آن را یاد کرده و برای آن شواهدی شعری را ذکر نموده است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص34</ref>. | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
==كتاب الحروف== | ==كتاب الحروف== | ||
نوشته ابویوسف یعقوب بن اسحاق دورقی اهوازی ( | نوشته [[ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق|ابویوسف یعقوب بن اسحاق دورقی اهوازی]] (متوفای 244ق)، معروف به [[ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق|ابن سکیت]]، استاد ادب و لغت‌شناس، شاعر و عالم به علوم قرآنی است. | ||
کسانی که شرح حال ابن سکیت را نوشته‌اند، هیچ‌کدام، کتابی را با نامی که در تنها نسخه خطی آن آمده، یعنی «الحروف التي يتكلم بها في غير موضعها»، برای ابن سکیت ذکر نکردهاند و فقط کتاب دیگری را با نام «مجاز ما جاء في الشعر و حرف عن جهته»، ذکر نموده‌اند که به باور محقق کتاب، مقصود آنان همین کتاب مورد بحث بوده است<ref>ر.ک: همان، ص79</ref>. | |||
کسانی که شرح حال [[ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق|ابن سکیت]] را نوشته‌اند، هیچ‌کدام، کتابی را با نامی که در تنها نسخه خطی آن آمده، یعنی «الحروف التي يتكلم بها في غير موضعها»، برای ابن سکیت ذکر نکردهاند و فقط کتاب دیگری را با نام «مجاز ما جاء في الشعر و حرف عن جهته»، ذکر نموده‌اند که به باور محقق کتاب، مقصود آنان همین کتاب مورد بحث بوده است<ref>ر.ک: همان، ص79</ref>. | |||
نویسنده در این کتاب حرف را به معنی کلمه به‌کار برده و به توضیح بسیاری از قضایایی که به رابطه معنی و لفظ مربوط است، مانند: استعاره، مجاز و ضرورت شعری و مثنای لغوی تغلیبی و نیابت جمع از مثنی و... پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص3</ref>. | نویسنده در این کتاب حرف را به معنی کلمه به‌کار برده و به توضیح بسیاری از قضایایی که به رابطه معنی و لفظ مربوط است، مانند: استعاره، مجاز و ضرورت شعری و مثنای لغوی تغلیبی و نیابت جمع از مثنی و... پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص3</ref>. | ||
| خط ۴۹: | خط ۵۱: | ||
==الحروف للرازي== | ==الحروف للرازي== | ||
نوشته ابوالعباس احمد بن محمد رازی ( | نوشته [[رازی، احمد بن محمد|ابوالعباس احمد بن محمد رازی]] (متوفای قرن 7)، ملقب به فقیه حنفی صوفی مفسر است. این اثر کتابی مختصر پیرامون حروف الفبا، معانی و برخی از احکام آنهاست که نویسنده آن را در سال 638ق، به پایان رسانده است<ref>ر.ک: همان، ص117 و 119</ref>. | ||
مباحث این کتاب در پانزده فصل تنظیم شده است. نویسنده در این اثر به شرح حروف از جهات گوناگون نظیر جهر و همس، شدت و رخوت، استعلا و...، همچنین به کاربردهای حروف و ابدالی که در آنها صورت می‌گیرد، مخارج حروف، معانی حروف با تکیه بر کتاب «الحروف» خلیل بن احمد، ابیاتی که مشتمل بر برخی از حروف است، حروف عربی نقطه‌دار و بی‌نقطه، حروف مقطعه در اوایل سور و... پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص122-123</ref>. | مباحث این کتاب در پانزده فصل تنظیم شده است. نویسنده در این اثر به شرح حروف از جهات گوناگون نظیر جهر و همس، شدت و رخوت، استعلا و...، همچنین به کاربردهای حروف و ابدالی که در آنها صورت می‌گیرد، مخارج حروف، معانی حروف با تکیه بر کتاب «الحروف» خلیل بن احمد، ابیاتی که مشتمل بر برخی از حروف است، حروف عربی نقطه‌دار و بی‌نقطه، حروف مقطعه در اوایل سور و... پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص122-123</ref>. | ||