دیوان ازرقی هروی: تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ازرقی، ابوبکر بن اس‍م‍ع‍ی‍ل' به 'ازرقی، ابوبکر بن اسماعیل') |
||
| (۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| پدیدآورندگان | | پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ازرقی، ابوبکر بن | [[ازرقی، ابوبکر بن اسماعیل]] (نويسنده) | ||
[[نفیسی، سعید ]] (مصحح) | [[نفیسی، سعید]] (مصحح) | ||
[[نفیسی، سعید]] ( | [[نفیسی، سعید]] (مقدمه‌نويس) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = فارسی | | زبان = فارسی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =PIR۴۵۶۴/د۹ | ||
| موضوع =شعر فارسی - قرن 5ق. | | موضوع =شعر فارسی - قرن 5ق. | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''دیوان ازرقی هروی'''، مجموعه اشعار [[ازرقی، ابوبکر بن | '''دیوان ازرقی هروی'''، مجموعه اشعار [[ازرقی، ابوبکر بن اسماعیل|ابوبکر زین‌الدین (یا افضل‌الدین) بن اسماعیل وراق ازرقی هروی]]، از شعرای سده 5ق/11م، است که با تصحیح، مقابله و مقدمه [[نفیسی، سعید|سعید نفیسی]]، منتشر شده است. | ||
شعر [[ازرقی، ابوبکر بن | شعر [[ازرقی، ابوبکر بن اسماعیل|ازرقی]] برخودار از شاخصه‌های شایع در سبک خراسانی است، اما ازآنجاکه در عین پیروی از سبک خراسانی، ابتکاراتی نیز داشته است، او را به سبب آوردن تشبیهات فراوان خیالی و وهمی از کسانی می‌دانند که در تغییر سبک مذکور مؤثر بوده است<ref>ر.ک: امامی، نصرالله؛ خلوصی، محمدتقی، ص2</ref>. | ||
عمده‌ترین عناصر سبک خراسانی در شعر ازرقی، شامل آوردن جمع الجمع، اشباع حرکت، کاربرد کجا به معنی که، کاربرد «مر» قبل از مفعول و نیز استعمال باختر به‌جای خاور (در بعضی موارد) و تشدید مخفف است: | عمده‌ترین عناصر سبک خراسانی در شعر ازرقی، شامل آوردن جمع الجمع، اشباع حرکت، کاربرد کجا به معنی که، کاربرد «مر» قبل از مفعول و نیز استعمال باختر به‌جای خاور (در بعضی موارد) و تشدید مخفف است: | ||
{{شعر}} | |||
شعاع دیده آن کیمیای زر گردد | {{ب|''کجا خیال و کف تو ببیند اندر خواب''|2=''شعاع دیده آن کیمیای زر گردد''<ref>ر.ک: همان</ref>}} | ||
{{پایان شعر}} | |||
[[ازرقی، ابوبکر بن | [[ازرقی، ابوبکر بن اسماعیل|ازرقی]] در قصیده‌سرایی، پیرو عنصری است و شیوه کلی بیان وی در قصیده، برخوردار از لحنی حماسی و گاه تغزلی است؛ همچنان‌که در تشبیب قصاید و در قصاید کوتاه خود نیز به شیوه تغزلی فرخی توجه کرده است<ref>ر.ک: همان، ص3</ref>. | ||
یکی از تذکره‌نویسان متأخر در همین باره می‌نویسد که در مدیحه‌های او، هیبت و شجاعت ممدوح بر موضوعات دیگر مدحی غلبه دارد. دقت و باریک‌اندیشی او در مضمون، مقدمه خارج شدن شعر را از سبک خراسانی نشان می‌دهد و اگرچه ظاهر قصیده‌اش از حیث وزن و ردیف، تحولی را در اسلوب شعر فارسی نشان نمی‌دهد و حتی از معاصران خود در اینباره به شعر متقدمان نزدیک‌تر است، ولی به‌لحاظ فکر و دقت در مضمون و دورپروازی‌های تخیلی، زمینه سبک به اصطلاح عراقی در سخنش آشکار است<ref>ر.ک: همان</ref>. | یکی از تذکره‌نویسان متأخر در همین باره می‌نویسد که در مدیحه‌های او، هیبت و شجاعت ممدوح بر موضوعات دیگر مدحی غلبه دارد. دقت و باریک‌اندیشی او در مضمون، مقدمه خارج شدن شعر را از سبک خراسانی نشان می‌دهد و اگرچه ظاهر قصیده‌اش از حیث وزن و ردیف، تحولی را در اسلوب شعر فارسی نشان نمی‌دهد و حتی از معاصران خود در اینباره به شعر متقدمان نزدیک‌تر است، ولی به‌لحاظ فکر و دقت در مضمون و دورپروازی‌های تخیلی، زمینه سبک به اصطلاح عراقی در سخنش آشکار است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
مهم‌ترین امتیاز سبکی [[ازرقی، ابوبکر بن | مهم‌ترین امتیاز سبکی [[ازرقی، ابوبکر بن اسماعیل|ازرقی]]، آوردن تشبیهات تخیلی و اغراق در تشبیه است. در اینباره، گفته می‌شود که شاعران دوره سامانی و نیمه اول قرن پنجم، می‌کوشیدند تا در برابر هر پدیده حسی و طبیعی، تصویرهایی عینی و مشابه آن را بیاورند، اما او می‌کوشد تا هرچیز را از آنچه هست، حتی در تشبیه وسیع‌تر و نیرومند و پررنگ‌تر کند: | ||
{{شعر}} | |||
شنگرف سوده گردد مغز اندر استخوان | {{ب|''آن می که گر ز دور بداری ز عکس آن''|2=''شنگرف سوده گردد مغز اندر استخوان''<ref>ر.ک: همان</ref>}} | ||
{{پایان شعر}} | |||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
| خط ۴۶: | خط ۴۷: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
امامی، نصرالله؛ خلوصی، محمدتقی، «بررسی عناصر سبکی در شعر ازرقی هروی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، پاییز 1389- شماره | [[:noormags:1395228|امامی، نصرالله؛ خلوصی، محمدتقی، «بررسی عناصر سبکی در شعر ازرقی هروی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، پاییز 1389- شماره 9]]. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۷: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات فارسی]] | |||
[[رده:زبانها و ادبیات ایرانی]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 دی 1402]] | ||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ آذر 1402 توسط عباس مکرمی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ آذر 1402 توسط عباس مکرمی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ آذر 1402 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ آذر 1402 توسط محسن عزیزی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۵۴
| دیوان ازرقی هروی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ازرقی، ابوبکر بن اسماعیل (نويسنده)
نفیسی، سعید (مصحح) نفیسی، سعید (مقدمه‌نويس) |
| سال نشر | 1336ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | شعر فارسی - قرن 5ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR۴۵۶۴/د۹ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
دیوان ازرقی هروی، مجموعه اشعار ابوبکر زین‌الدین (یا افضل‌الدین) بن اسماعیل وراق ازرقی هروی، از شعرای سده 5ق/11م، است که با تصحیح، مقابله و مقدمه سعید نفیسی، منتشر شده است.
شعر ازرقی برخودار از شاخصه‌های شایع در سبک خراسانی است، اما ازآنجاکه در عین پیروی از سبک خراسانی، ابتکاراتی نیز داشته است، او را به سبب آوردن تشبیهات فراوان خیالی و وهمی از کسانی می‌دانند که در تغییر سبک مذکور مؤثر بوده است[۱].
عمده‌ترین عناصر سبک خراسانی در شعر ازرقی، شامل آوردن جمع الجمع، اشباع حرکت، کاربرد کجا به معنی که، کاربرد «مر» قبل از مفعول و نیز استعمال باختر به‌جای خاور (در بعضی موارد) و تشدید مخفف است:
| کجا خیال و کف تو ببیند اندر خواب | شعاع دیده آن کیمیای زر گردد[۲] |
ازرقی در قصیده‌سرایی، پیرو عنصری است و شیوه کلی بیان وی در قصیده، برخوردار از لحنی حماسی و گاه تغزلی است؛ همچنان‌که در تشبیب قصاید و در قصاید کوتاه خود نیز به شیوه تغزلی فرخی توجه کرده است[۳].
یکی از تذکره‌نویسان متأخر در همین باره می‌نویسد که در مدیحه‌های او، هیبت و شجاعت ممدوح بر موضوعات دیگر مدحی غلبه دارد. دقت و باریک‌اندیشی او در مضمون، مقدمه خارج شدن شعر را از سبک خراسانی نشان می‌دهد و اگرچه ظاهر قصیده‌اش از حیث وزن و ردیف، تحولی را در اسلوب شعر فارسی نشان نمی‌دهد و حتی از معاصران خود در اینباره به شعر متقدمان نزدیک‌تر است، ولی به‌لحاظ فکر و دقت در مضمون و دورپروازی‌های تخیلی، زمینه سبک به اصطلاح عراقی در سخنش آشکار است[۴].
مهم‌ترین امتیاز سبکی ازرقی، آوردن تشبیهات تخیلی و اغراق در تشبیه است. در اینباره، گفته می‌شود که شاعران دوره سامانی و نیمه اول قرن پنجم، می‌کوشیدند تا در برابر هر پدیده حسی و طبیعی، تصویرهایی عینی و مشابه آن را بیاورند، اما او می‌کوشد تا هرچیز را از آنچه هست، حتی در تشبیه وسیع‌تر و نیرومند و پررنگ‌تر کند:
| آن می که گر ز دور بداری ز عکس آن | شنگرف سوده گردد مغز اندر استخوان[۵] |
پانویس
منابع مقاله