۱۱۸٬۷۱۶
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'هگ' به '') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
(۱۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
|- | |- | ||
|نام پدر | |نام پدر | ||
| data-type="authorfatherName" | | | data-type="authorfatherName" |محمد | ||
|- | |- | ||
|متولد | |متولد | ||
| data-type="authorbirthDate" | | | data-type="authorbirthDate" |22 شعبان 247ق | ||
|- | |- | ||
|محل تولد | |محل تولد | ||
| data-type="authorBirthPlace" | | | data-type="authorBirthPlace" |سامرا | ||
|- | |- | ||
|رحلت | |رحلت | ||
| data-type="authorDeathDate" | | | data-type="authorDeathDate" |2 ربيعالثانى 296ق | ||
|- | |- | ||
|اساتید | |اساتید | ||
| data-type="authorTeachers" | | | data-type="authorTeachers" |ابوالحسن احمد بن سعيد دمشقى | ||
محمد بن عمران بن زياد | |||
حسن بن عليل عنزى | |||
احمد بن صالحة بن ابىفنن | |||
|- | |- | ||
|برخی آثار | |برخی آثار | ||
| data-type="authorWritings" | | | data-type="authorWritings" |[[طبقات شعراء المحدثین]] | ||
|- class="articleCode" | |- class="articleCode" | ||
|کد مؤلف | |کد مؤلف | ||
خط ۳۵: | خط ۴۱: | ||
'''ابن معتز، ابوالعباس عبدالله بن محمد'''(22 شعبان 247 - 2 ربيعالثانى 296ق / 31 اكتبر 861 - 29 دسامبر 908م)، شاعر، اديب، راوى و نقاد بزرگ شعر و ادب عرب در عصر دوم عباسى بوده است. | '''ابن معتز، ابوالعباس عبدالله بن محمد'''(22 شعبان 247 - 2 ربيعالثانى 296ق / 31 اكتبر 861 - 29 دسامبر 908م)، شاعر، اديب، راوى و نقاد بزرگ شعر و ادب عرب در عصر دوم عباسى بوده است. | ||
== | ==ولادت== | ||
وى در سامرا كه در آن روزگار مركز حكومت عباسيان بود، از مادرى ظاهراً رومىنژاد به دنيا آمد. تقريباً 5 ساله بود كه پدرش با لقب المعتز بالله، بهعنوان سيزدهمین خليفه عباسى، زمام امور را به دست گرفت. معتز، شيفته شعر و موسيقى بود و در این دو فن دستى داشت و بيشتر اوقات خود را با شاعران و خوانندگان و نوازندگان سپرى مىساخت؛ ازاينرو، شگفت نمىنمايد كه طبع شعر ابن معتز از اوان كودكى و نوجوانى شكوفا شود و در همان روزگار اشعارى نيز بسرايد. | وى در سامرا كه در آن روزگار مركز حكومت عباسيان بود، از مادرى ظاهراً رومىنژاد به دنيا آمد. تقريباً 5 ساله بود كه پدرش با لقب المعتز بالله، بهعنوان سيزدهمین خليفه عباسى، زمام امور را به دست گرفت. معتز، شيفته شعر و موسيقى بود و در این دو فن دستى داشت و بيشتر اوقات خود را با شاعران و خوانندگان و نوازندگان سپرى مىساخت؛ ازاينرو، شگفت نمىنمايد كه طبع شعر ابن معتز از اوان كودكى و نوجوانى شكوفا شود و در همان روزگار اشعارى نيز بسرايد. | ||
خط ۴۱: | خط ۴۷: | ||
ابن معتز 8 سال بيشتر نداشت كه امیران ترك، پدرش را از مقام خلافت عزل كرده، به قتل رسانيدند و او را همراه مادربزرگش و چند تن ديگر از فرزندان خلفا به مكه تبعيد كردند. حدود یک سال بعد، المعتمد بالله (256 - 279ق / 870 - 892م) به خلافت رسيد و آنان را به سامرا بازگردانيد. از آن پس، جدهاش زير نظر معتمد، سرپرستى او را بر عهده گرفت | ابن معتز 8 سال بيشتر نداشت كه امیران ترك، پدرش را از مقام خلافت عزل كرده، به قتل رسانيدند و او را همراه مادربزرگش و چند تن ديگر از فرزندان خلفا به مكه تبعيد كردند. حدود یک سال بعد، المعتمد بالله (256 - 279ق / 870 - 892م) به خلافت رسيد و آنان را به سامرا بازگردانيد. از آن پس، جدهاش زير نظر معتمد، سرپرستى او را بر عهده گرفت | ||
== | ==تحصیلات== | ||
ابوالحسن احمد بن سعيد دمشقى كه به تعليم و تربيت فرزندان معتز گماشته شده بود، مربى و استاد اختصاصى او گرديد. رفته رفته، خانه وى مركز تجمع علما و ادبا گرديد و دانشمندان بنام آن سامان، از جمله محمد بن عمران بن زياد، حسن بن عليل عنزى، احمد بن صالحة بن ابىفنن، پيوسته به مجلس او آمد و شد داشتند و علوم و فنون مرسوم آن زمان را به امیرزاده عباسى تعليم مىدادند. [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]، نحوى بزرگ مكتب بصره، بسيار در مجلس او حاضر مىشد و گاه چندين روز نزد وى اقامت مىكرد. فصحاى عرب و علماى لغت نيز كه وارد سامرا مىشدند، نزد ابن معتز مىرفتند و او آنان را به گرمى میپذيرفت و از ايشان نكات بسيارى مىآموخت. | ابوالحسن احمد بن سعيد دمشقى كه به تعليم و تربيت فرزندان معتز گماشته شده بود، مربى و استاد اختصاصى او گرديد. رفته رفته، خانه وى مركز تجمع علما و ادبا گرديد و دانشمندان بنام آن سامان، از جمله محمد بن عمران بن زياد، حسن بن عليل عنزى، احمد بن صالحة بن ابىفنن، پيوسته به مجلس او آمد و شد داشتند و علوم و فنون مرسوم آن زمان را به امیرزاده عباسى تعليم مىدادند. [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]]، نحوى بزرگ مكتب بصره، بسيار در مجلس او حاضر مىشد و گاه چندين روز نزد وى اقامت مىكرد. فصحاى عرب و علماى لغت نيز كه وارد سامرا مىشدند، نزد ابن معتز مىرفتند و او آنان را به گرمى میپذيرفت و از ايشان نكات بسيارى مىآموخت. | ||
خط ۵۲: | خط ۵۸: | ||
گویند ابن معتز، حنفى يا حنبلىمذهب بوده است، اما ظاهراً وى برای خود آراء بهخصوص و مذهب ویژهاى داشته و نه تنها با فرقههاى شيعى در ستيز بوده، بلكه با مذاهب عامه نيز كاملاً همعقيده نبوده، هرچند نسبت به همه صحابه پيامبر اكرم(ص) ابراز احترام و از مقام آنان دفاع مىكرده است. | گویند ابن معتز، حنفى يا حنبلىمذهب بوده است، اما ظاهراً وى برای خود آراء بهخصوص و مذهب ویژهاى داشته و نه تنها با فرقههاى شيعى در ستيز بوده، بلكه با مذاهب عامه نيز كاملاً همعقيده نبوده، هرچند نسبت به همه صحابه پيامبر اكرم(ص) ابراز احترام و از مقام آنان دفاع مىكرده است. | ||
ابن معتز را «شاعر بنى هاشم» و «شاعر بزرگ زمان» گفتهاند، زيرا هيچیک از شاعران معاصرش در تنوع شعر به پاى او نمىرسيدهاند. وى در هریک از زمینههاى | ابن معتز را «شاعر بنى هاشم» و «شاعر بزرگ زمان» گفتهاند، زيرا هيچیک از شاعران معاصرش در تنوع شعر به پاى او نمىرسيدهاند. وى در هریک از زمینههاى دهگانه فخر، غزل، مدح، معاتبات، طرديات، وصف، خمريات، رثاء، زهد و هجا قطعات و قصايدى سروده است. | ||
ابن معتز به چيرهدستى در فن تشبيه شهرت يافته است و قدما تشبيهات وى را مانند مدايح بحترى و هجاهاى ابن رومى ضربالمثل كردهاند. وى سوگند ياد كرده بود كه هرگاه واژه «كأنَّ» بر ذهن يا زبانش بگذرد، از آوردن تشبيه و استعارهاى وافى به مقصود فروگذار نكند. ابن معتز چندان در وادى تشبيه درافتاد و آنچنان قريحه شاعرىاش با تشبيه درآمیخت كه در هر زمینه كه شعرى مىسرود، با یک يا چند تشبيه همراه بود؛ به عبارتى بايد گفت كه شعر عربى با سرودههاى ابن معتز به مرحله نوینى گام نهاد و مىتوان وى را بنيانگذار مكتب نقاشى با شعر دانست. | ابن معتز به چيرهدستى در فن تشبيه شهرت يافته است و قدما تشبيهات وى را مانند مدايح بحترى و هجاهاى ابن رومى ضربالمثل كردهاند. وى سوگند ياد كرده بود كه هرگاه واژه «كأنَّ» بر ذهن يا زبانش بگذرد، از آوردن تشبيه و استعارهاى وافى به مقصود فروگذار نكند. ابن معتز چندان در وادى تشبيه درافتاد و آنچنان قريحه شاعرىاش با تشبيه درآمیخت كه در هر زمینه كه شعرى مىسرود، با یک يا چند تشبيه همراه بود؛ به عبارتى بايد گفت كه شعر عربى با سرودههاى ابن معتز به مرحله نوینى گام نهاد و مىتوان وى را بنيانگذار مكتب نقاشى با شعر دانست. | ||
خط ۶۹: | خط ۷۵: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
# الآداب؛ | |||
# ارجوزة في تاريخ المعتضد بالله؛ | |||
# البديع؛ | |||
# ديوان؛ | |||
# رسائل ابن المعتز؛ | |||
# طبقات الشعراء المحدثين؛ | |||
# فصول التماثيل في تباشير السرور؛ | |||
# محاسن شعر ابىتمام و مساویه؛ | |||
# اخبار شارية؛ | |||
# اشعار الملوك؛ | |||
# الفصول القصار؛ | |||
# قصيدهاى در بحر متقارب. | |||
برخى آثار ديگر به وى نسبت داده شده كه هيچكدام يافت نشده است، همچون الجامع في الغناء؛ کتاب الجوارح و الصيد؛ حلى الاخبار (الاخيار)؛ رسالة في مدح الدنيا؛ کتاب الزهر و الرياض؛ سرقات الشعراء<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/2881 لسانی فشارکی، محمدعلی، ج4، ص621-641]</ref>. | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references/> | <references/> | ||
خط ۹۹: | خط ۹۵: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
لسانی فشارکی، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377 | [https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/2881 لسانی فشارکی، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرهالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377] | ||
==وابستهها== | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
[[البديع (ابن المعتز)]] | |||
[[طبقات شعراء المحدثین]] | [[طبقات شعراء المحدثین]] | ||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||
[[رده:ادیبان]] | |||
[[رده:شاعران]] |