أسرار البلاغة في علم البيان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'ايران' به 'ایران') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '= ' به '= ') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
| عنوان =أسرار البلاغة في علم البیان | | عنوان =أسرار البلاغة في علم البیان | ||
| عنوان‌های دیگر = | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[جرجانی، عبدالقاهر بن | [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان]] (نویسنده) | ||
[[هنداوی، عبدالحمید]] (محقق) | [[هنداوی، عبدالحمید]] (محقق) | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
زبان عربی - معانی و بیان | زبان عربی - معانی و بیان | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
دار الکتب | دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علي بيضون | ||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | | مکان نشر =بیروت - لبنان | ||
| سال نشر = 1422 ق یا 2001 م | | سال نشر = 1422 ق یا 2001 م | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE02915AUTOMATIONCODE | |||
| کد اتوماسیون = | |||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =02915 | ||
| کتابخوان همراه نور =02915 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''اسرار البلاغة''' در موضوع علم بیان، توسط [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|عبدالقاهر جرجانى]] (متوفاى 471ق) از ادیبان و نحویان ایرانى و از پایه‌گذاران دو علم از علوم بلاغى یعنى معانى و بیان نوشته شده است.او برای سروسامان بخشیدن به این علوم، قرآن کریم را کانون توجه و تحقیق خود قرار داد و کتاب دلائل الاعجاز را در علم معانى و اسرار البلاغة را در علم بیان تدوین کرد. کتاب اسرار البلاغه را باید به سبب دربرداشتن یک دورۀ کامل علم بیان با درون‌مایه‌اى غنى یکى از کتب زیرساز این دانش دانست. | |||
'''اسرار البلاغة''' در موضوع علم | |||
==ویژگى‌ها== | ==ویژگى‌ها== | ||
قبل از [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|جرجانى]] کسانى چون [[جاحظ]] و [[ابن دريد|ابن درید]] و غیره در علم بیان آثارى از خود بجاى گذاشته‌اند، اما بسیارى از اهل فن [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|عبدالقاهر جرجانى]] را مؤسس و واضع علم بلاغت مى‌دانند چرا که آثار نویسندگان قبل از وى مشتمل بر ابحاثى پراکنده بود که از گوشه و کنار گرد آمده بود اما [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|جرجانى]] اصول علم بلاغت را تدوین کرده، | |||
فروع این علم را به آن اصول بازگرداند و برای آن قواعد و اصولى مقرر نمود که از هرگونه نقص و تعقیدى خالى است و از تجرید و تعقیدهاى منطقى که در آثار افرادى چون سکاکى نمایان است، به دور مانده است. | |||
در کتاب [[جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان|جرجانى]] توجه ویژه‌اى به محسنات بدیعیه شده است، در حالیکه این محسنات از دیدگاه عالمان علوم بلاغت متأخر امرى خارج از مطابقت کلام با مقتضاى حال به شمار مى‌رفت و ایشان محسنات را صرفا آرایه‌اى لفظى برای کلامى که وجوه مطابقت را به دست آورده بود مى‌دانستند. | |||
ویژگى دیگر این کتاب اینست که علاوه بر طرح مسائل مربوط، نشان از اجتهاد نویسندۀ آن دارد، چه در موارد بسیارى همزمان با توضیح یک اصطلاح بیانى چندان از آن لایه برمى‌گیرد که دریافت خواننده از آن با آنچه پیشتر در ذهن داشته کاملا متفاوت مى‌گردد و اندیشه پیوسته در معرض مفاهیم ظریف و نازکى قرار مى‌گیرد که به هرروى دریافت کامل آن را بر پژوهشگر دشوار مى‌سازد و ره‌آورد این دشوارى به دست آوردن مفهومى است ظریف که وجه امتیاز این کتاب نسبت به سایر کتاب‌هاى مشابه است.استعاره، مجاز، تشبیه، تمثیل و دیگر اصطلاحات بیانى در کتاب اسرار البلاغه از مفهومى به مراتب پربارتر برخوردار است. | |||
ویژگى | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب مشتمل بر مقدمه مؤلف، فصلى دربارۀ اقسام و انواع | کتاب مشتمل بر مقدمه مؤلف، فصلى دربارۀ اقسام و انواع تجنیس، استعاره، اقسام تشبیه، فرق تشبیه با تمثیل، شبه عقلى، تفاوت تشبیه متعدد و تشبیه مرکب، فرق استعاره با تمثیل، سرقت شعرى و اقسام آن، فرق تشبیه و استعارة، تعریف حقیقت و مجاز، مجاز عقلى و مجاز لغوى و تفاوت بین این دو و تقسیمات هریک، حذف و زیادت و غیره مى‌باشد. | ||
==نسخه‌شناسى== | ==نسخه‌شناسى== | ||
این کتاب با تحقیق و پژوهش دکتر [[هنداوی، عبدالحمید|عبدالحمید هنداوى]]، استاد دانشکده دار العلوم دانشگاه قاهره در قطع وزیرى با جلد گالینگور در 326 صفحه از سوى دار الکتب العلمیه، بیروت برای اولین‌بار در سال 1422 ه-2001م منتشر شده است. | |||
محقق در ابتداى این نسخه مقدمه سید [[محمد رشید رضا]] دربارۀ این کتاب را قبل از مقدمه‌اى که خود بر این اثر نگاشته است آورده است.محقق متن کتاب را طبق نسخه‌هاى رایج به‌ویژه نسخه رشید رضا که در سال 1981م از سوى دار المعرفة به چاپ رسیده است و نیز نسخه محمود شاکر، ضبط نموده و تمام شواهد کتاب و آیات قرآنى و احادیث و اشعار موجود را از مصادر اصلى تخریج نموده و نسبت به شرح واژگان غریب آن اهتمام ورزیده است. | |||
مهمترین حواشى رشید رضا و شیخ [[محمد عبده]] و نیز شیخ [[شاکر، محمود محمد|محمود شاکر]] را در پاورقى کتاب به همراه تعلیقات و حواشى خود آورده است. | |||
در پایان این نسخه فهرست آیات قرآنى، احادیث نبوى، اقوال و أمثال، ابیات شعرى، رجز و فهرست موضوعات کتاب در اختیار خواننده قرار گرفته است. | |||
در پایان | |||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
#مقدمه رشید رضا و محقق کتاب دکتر هنداوى | |||
#دانشنامه قرآن کریم، ج اول ص840 و 211 [[خرمشاهی، بهاءالدین|بهاءالدین خرمشاهى]] | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:زبان‌شناسی، علم زبان]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (آسیایی)]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات عربی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۵۵
| أسرار البلاغة في علم البیان | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جرجانی، عبدالقاهر بن عبدالرحمان (نویسنده) هنداوی، عبدالحمید (محقق) |
| ناشر | دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1422 ق یا 2001 م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | زبان عربی - فن شعر زبان عربی - معانی و بیان |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJA 2028 /ج4الف5 1380 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اسرار البلاغة در موضوع علم بیان، توسط عبدالقاهر جرجانى (متوفاى 471ق) از ادیبان و نحویان ایرانى و از پایه‌گذاران دو علم از علوم بلاغى یعنى معانى و بیان نوشته شده است.او برای سروسامان بخشیدن به این علوم، قرآن کریم را کانون توجه و تحقیق خود قرار داد و کتاب دلائل الاعجاز را در علم معانى و اسرار البلاغة را در علم بیان تدوین کرد. کتاب اسرار البلاغه را باید به سبب دربرداشتن یک دورۀ کامل علم بیان با درون‌مایه‌اى غنى یکى از کتب زیرساز این دانش دانست.
ویژگى‌ها
قبل از جرجانى کسانى چون جاحظ و ابن درید و غیره در علم بیان آثارى از خود بجاى گذاشته‌اند، اما بسیارى از اهل فن عبدالقاهر جرجانى را مؤسس و واضع علم بلاغت مى‌دانند چرا که آثار نویسندگان قبل از وى مشتمل بر ابحاثى پراکنده بود که از گوشه و کنار گرد آمده بود اما جرجانى اصول علم بلاغت را تدوین کرده، فروع این علم را به آن اصول بازگرداند و برای آن قواعد و اصولى مقرر نمود که از هرگونه نقص و تعقیدى خالى است و از تجرید و تعقیدهاى منطقى که در آثار افرادى چون سکاکى نمایان است، به دور مانده است.
در کتاب جرجانى توجه ویژه‌اى به محسنات بدیعیه شده است، در حالیکه این محسنات از دیدگاه عالمان علوم بلاغت متأخر امرى خارج از مطابقت کلام با مقتضاى حال به شمار مى‌رفت و ایشان محسنات را صرفا آرایه‌اى لفظى برای کلامى که وجوه مطابقت را به دست آورده بود مى‌دانستند.
ویژگى دیگر این کتاب اینست که علاوه بر طرح مسائل مربوط، نشان از اجتهاد نویسندۀ آن دارد، چه در موارد بسیارى همزمان با توضیح یک اصطلاح بیانى چندان از آن لایه برمى‌گیرد که دریافت خواننده از آن با آنچه پیشتر در ذهن داشته کاملا متفاوت مى‌گردد و اندیشه پیوسته در معرض مفاهیم ظریف و نازکى قرار مى‌گیرد که به هرروى دریافت کامل آن را بر پژوهشگر دشوار مى‌سازد و ره‌آورد این دشوارى به دست آوردن مفهومى است ظریف که وجه امتیاز این کتاب نسبت به سایر کتاب‌هاى مشابه است.استعاره، مجاز، تشبیه، تمثیل و دیگر اصطلاحات بیانى در کتاب اسرار البلاغه از مفهومى به مراتب پربارتر برخوردار است.
ساختار
کتاب مشتمل بر مقدمه مؤلف، فصلى دربارۀ اقسام و انواع تجنیس، استعاره، اقسام تشبیه، فرق تشبیه با تمثیل، شبه عقلى، تفاوت تشبیه متعدد و تشبیه مرکب، فرق استعاره با تمثیل، سرقت شعرى و اقسام آن، فرق تشبیه و استعارة، تعریف حقیقت و مجاز، مجاز عقلى و مجاز لغوى و تفاوت بین این دو و تقسیمات هریک، حذف و زیادت و غیره مى‌باشد.
نسخه‌شناسى
این کتاب با تحقیق و پژوهش دکتر عبدالحمید هنداوى، استاد دانشکده دار العلوم دانشگاه قاهره در قطع وزیرى با جلد گالینگور در 326 صفحه از سوى دار الکتب العلمیه، بیروت برای اولین‌بار در سال 1422 ه-2001م منتشر شده است.
محقق در ابتداى این نسخه مقدمه سید محمد رشید رضا دربارۀ این کتاب را قبل از مقدمه‌اى که خود بر این اثر نگاشته است آورده است.محقق متن کتاب را طبق نسخه‌هاى رایج به‌ویژه نسخه رشید رضا که در سال 1981م از سوى دار المعرفة به چاپ رسیده است و نیز نسخه محمود شاکر، ضبط نموده و تمام شواهد کتاب و آیات قرآنى و احادیث و اشعار موجود را از مصادر اصلى تخریج نموده و نسبت به شرح واژگان غریب آن اهتمام ورزیده است.
مهمترین حواشى رشید رضا و شیخ محمد عبده و نیز شیخ محمود شاکر را در پاورقى کتاب به همراه تعلیقات و حواشى خود آورده است. در پایان این نسخه فهرست آیات قرآنى، احادیث نبوى، اقوال و أمثال، ابیات شعرى، رجز و فهرست موضوعات کتاب در اختیار خواننده قرار گرفته است.
منابع مقاله
- مقدمه رشید رضا و محقق کتاب دکتر هنداوى
- دانشنامه قرآن کریم، ج اول ص840 و 211 بهاءالدین خرمشاهى