۸۳٬۲۷۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '= ' به '= ') |
||
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۷: | خط ۷: | ||
[[شاشی، نظامالدين]] (نویسنده) | [[شاشی، نظامالدين]] (نویسنده) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره =ن6الف6 / 155/5 BP | | کد کنگره =ن6الف6 / 155/5 BP | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| ناشر =دار الکتاب العربي | | ناشر =دار الکتاب العربي | ||
| مکان نشر =لبنان - بيروت | | مکان نشر =لبنان - بيروت | ||
| سال نشر =1402ق. | | سال نشر =1402ق. = 1982م. | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE56806AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE56806AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =چاپ | | چاپ =چاپ اول | ||
| شابک = | | شابک = | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =56806 | ||
| کتابخوان همراه نور = | | کتابخوان همراه نور = | ||
| کد پدیدآور =13832 | | کد پدیدآور =13832 | ||
خط ۳۵: | خط ۳۴: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه، ضمن ارائه شرح حال مختصری از مؤلف، به تعریف اصول فقه و توضیح روش تألیف متکلمین، احناف، متأخرین و متکلمین پرداخته شده است<ref>ر.ک: مقدمه، ص5-11</ref>. | در مقدمه، ضمن ارائه شرح حال مختصری از مؤلف، به تعریف اصول فقه و توضیح روش تألیف متکلمین، احناف، متأخرین و متکلمین پرداخته شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=5&viewType=pdf ر.ک: مقدمه، ص5-11]</ref>. | ||
نویسنده در ابتدای کتاب، اصول و ریشههای فقه را قرآن، سنت پیامبر(ص)، اجماع امت و قیاس معرفی نموده و سپس، به توضیح هریک پرداخته است: | نویسنده در ابتدای کتاب، اصول و ریشههای فقه را قرآن، سنت پیامبر(ص)، اجماع امت و قیاس معرفی نموده و سپس، به توضیح هریک پرداخته است: | ||
الف)- کتاب الله: در این بخش، ابتدا به موضوع خاص و عام و مباحث مربوط به آن، از جمله تقسیمات عام<ref>ر.ک: متن کتاب، ص20</ref> و عام مخصص<ref>ر.ک: همان، ص26</ref> پرداخته شده و سپس، مباحثی همچون مطلق و مقید<ref>ر.ک: همان، ص29</ref>، مشترک و مؤول<ref>ر.ک: همان، ص36</ref>، حقیقت و مجاز<ref>ر.ک: همان، ص42</ref>، صریح و کنایه<ref>ر.ک: همان، ص64</ref>، وجوب عمل به حکم ظاهر و نص<ref>ر.ک: همان، ص72</ref>، ترجیح مفسر بر نص<ref>ر.ک: همان، ص76</ref>، خفی و مشکل و مجمل و متشابه<ref>ر.ک: همان، ص80</ref> مطرح شده است. | الف)- کتاب الله: در این بخش، ابتدا به موضوع خاص و عام و مباحث مربوط به آن، از جمله تقسیمات عام<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=20&viewType=pdf ر.ک: متن کتاب، ص20]</ref> و عام مخصص<ref>ر.ک: همان، ص26</ref> پرداخته شده و سپس، مباحثی همچون مطلق و مقید<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=29&viewType=pdf ر.ک: همان، ص29]</ref>، مشترک و مؤول<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=36&viewType=pdf ر.ک: همان، ص36]</ref>، حقیقت و مجاز<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=42&viewType=pdf ر.ک: همان، ص42]</ref>، صریح و کنایه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=64&viewType=pdf ر.ک: همان، ص64]</ref>، وجوب عمل به حکم ظاهر و نص<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=72&viewType=pdf ر.ک: همان، ص72]</ref>، ترجیح مفسر بر نص<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=76&viewType=pdf ر.ک: همان، ص76]</ref>، خفی و مشکل و مجمل و متشابه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=80&viewType=pdf ر.ک: همان، ص80]</ref> مطرح شده است. | ||
نویسنده در مبحث مجمل و متشابه، بحث مفصلی پیرامون مواضعی که حقایق الفاظ ترک میشود، مطرح کرده است<ref>ر.ک: همان، ص85</ref>. | نویسنده در مبحث مجمل و متشابه، بحث مفصلی پیرامون مواضعی که حقایق الفاظ ترک میشود، مطرح کرده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=85&viewType=pdf ر.ک: همان، ص85]</ref>. | ||
دیگر مباحث این بخش، عبارتند از: امر و مباحث مربوط به آن از جمله موجب امر مطلق<ref>ر.ک: همان، ص120</ref> و مأموربه مطلق و مقید<ref>ر.ک: همان، ص131</ref>، نهی و مباحث آن مانند تقسیمات نهی<ref>ر.ک: همان، ص165</ref>، نهی از افعال حسی و شرعی<ref>ر.ک: همان، ص168</ref>، طرق شناخت مراد شارع از نصوص<ref>ر.ک: همان، ص175</ref>، تقریر معانی حروف<ref>ر.ک: همان، ص189</ref>. | دیگر مباحث این بخش، عبارتند از: امر و مباحث مربوط به آن از جمله موجب امر مطلق<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=120&viewType=pdf ر.ک: همان، ص120]</ref> و مأموربه مطلق و مقید<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=131&viewType=pdf ر.ک: همان، ص131]</ref>، نهی و مباحث آن مانند تقسیمات نهی<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=165&viewType=pdf ر.ک: همان، ص165]</ref>، نهی از افعال حسی و شرعی<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=168&viewType=pdf ر.ک: همان، ص168]</ref>، طرق شناخت مراد شارع از نصوص<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=175&viewType=pdf ر.ک: همان، ص175]</ref>، تقریر معانی حروف<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=189&viewType=pdf ر.ک: همان، ص189]</ref>. | ||
ب)- سنت پیامبر(ص): نویسنده روایات پیامبر(ص) را در لزوم علم و عمل به آن، بهمنزله کتاب خدا دانسته<ref>ر.ک: همان، ص269</ref> و سپس به بررسی اقسام خبر، شامل خبر متواتر و مشهور<ref>ر.ک: همان، ص272</ref> و اقسام راوی پرداخته است. وی راویان را به دو دسته تقسیم کرده است: معروف به علم و اجتهاد مانند خلفای اربعه، عبدالله بن مسعود، عبدالله بن عباس، عبدالله بن عمر، زید بن ثابت، معاذ بن جبل و... سپس چنین سفارش کرده است: «اگر روایت ایشان از رسولالله(ص) نزد تو صحیح بود، عمل به آن روایت اولی از عمل به قیاس میباشد»<ref>ر.ک: همان، ص275</ref>. | ب)- سنت پیامبر(ص): نویسنده روایات پیامبر(ص) را در لزوم علم و عمل به آن، بهمنزله کتاب خدا دانسته<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=269&viewType=pdf ر.ک: همان، ص269]</ref> و سپس به بررسی اقسام خبر، شامل خبر متواتر و مشهور<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=272&viewType=pdf ر.ک: همان، ص272]</ref> و اقسام راوی پرداخته است. وی راویان را به دو دسته تقسیم کرده است: معروف به علم و اجتهاد مانند خلفای اربعه، عبدالله بن مسعود، عبدالله بن عباس، عبدالله بن عمر، زید بن ثابت، معاذ بن جبل و... سپس چنین سفارش کرده است: «اگر روایت ایشان از رسولالله(ص) نزد تو صحیح بود، عمل به آن روایت اولی از عمل به قیاس میباشد»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=275&viewType=pdf ر.ک: همان، ص275]</ref>. | ||
از دیگر مطالب این بخش، عبارت است از: شرط عمل به خبر واحد<ref>ر.ک: همان، ص280</ref>، ترک عمل به خبر واحد در صورت مخالفت با ظاهر<ref>ر.ک: همان، ص284</ref> و موارد حجیت خبر واحد<ref>ر.ک: همان، ص287</ref>. | از دیگر مطالب این بخش، عبارت است از: شرط عمل به خبر واحد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=280&viewType=pdf ر.ک: همان، ص280]</ref>، ترک عمل به خبر واحد در صورت مخالفت با ظاهر<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=284&viewType=pdf ر.ک: همان، ص284]</ref> و موارد حجیت خبر واحد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=287&viewType=pdf ر.ک: همان، ص287]</ref>. | ||
ج)- اجماع: نویسنده اجماع امت پس از پیامبر(ص) را در فروعات حجت شرعی دانسته<ref>ر.ک: همان، ص287-288</ref> و آن را به چهار قسم: «اجماع تمامی صحابه بهصورت نص»، «اجماع آنان بهصورت نص بعضی و سکوت باقی از رد»، «اجماع امت پس از صحابه در مواردی که قول سلف یافت نشود» و «اجماع بر یکی از اقوال سلف» تقسیم کرده و به توضیح هریک پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص291</ref>. | ج)- اجماع: نویسنده اجماع امت پس از پیامبر(ص) را در فروعات حجت شرعی دانسته<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=287&viewType=pdf ر.ک: همان، ص287-288]</ref> و آن را به چهار قسم: «اجماع تمامی صحابه بهصورت نص»، «اجماع آنان بهصورت نص بعضی و سکوت باقی از رد»، «اجماع امت پس از صحابه در مواردی که قول سلف یافت نشود» و «اجماع بر یکی از اقوال سلف» تقسیم کرده و به توضیح هریک پرداخته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=291&viewType=pdf ر.ک: همان، ص291]</ref>. | ||
آنچه بر مجتهد واجب است<ref>ر.ک: همان، ص300</ref> و تعارض دو دلیل<ref>ر.ک: همان، ص304</ref>، از جمله مباحث این بخش از کتاب میباشد. | آنچه بر مجتهد واجب است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=300&viewType=pdf ر.ک: همان، ص300]</ref> و تعارض دو دلیل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=304&viewType=pdf ر.ک: همان، ص304]</ref>، از جمله مباحث این بخش از کتاب میباشد. | ||
د)- قیاس: نویسنده قیاس را در صورت فقدان موارد فوق، حجت شرعی دانسته و در ادامه، به توضیح چگونگی حجیت آن، پرداخته است<ref>ر.ک: همان، ص308</ref>. از جمله مباحث این بخش، میتوان به اخبار حجیت قیاس<ref>ر.ک: همان، ص312</ref>، شروط پنجگانه قیاس (شامل مقابل نص نبودن آن، متضمن تغییر حکمی از احکام نص نبودن، منجر به حکمی نامعقول نشدن، تعلیل برای حکمی شرعی باشد نه برای امری لغوی و نصی بر فرع مورد نظر موجود نباشد)<ref>ر.ک: همان، ص314</ref>، تعریف قیاس شرعی<ref>ر.ک: همان، ص325</ref>، سؤالات مربوط به مبحث قیاس<ref>ر.ک: همان، ص341</ref>، فرق میان سبب و علت<ref>ر.ک: همان، ص356</ref>، تعلق احکام شرعی به اسباب آن<ref>ر.ک: همان، ص364</ref> و احتجاج بلادلیل<ref>ر.ک: همان، ص388</ref> اشاره کرد. | د)- قیاس: نویسنده قیاس را در صورت فقدان موارد فوق، حجت شرعی دانسته و در ادامه، به توضیح چگونگی حجیت آن، پرداخته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=308&viewType=pdf ر.ک: همان، ص308]</ref>. از جمله مباحث این بخش، میتوان به اخبار حجیت قیاس<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=312&viewType=pdf ر.ک: همان، ص312]</ref>، شروط پنجگانه قیاس (شامل مقابل نص نبودن آن، متضمن تغییر حکمی از احکام نص نبودن، منجر به حکمی نامعقول نشدن، تعلیل برای حکمی شرعی باشد نه برای امری لغوی و نصی بر فرع مورد نظر موجود نباشد)<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=314&viewType=pdf ر.ک: همان، ص314]</ref>، تعریف قیاس شرعی<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=325&viewType=pdf ر.ک: همان، ص325]</ref>، سؤالات مربوط به مبحث قیاس<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=341&viewType=pdf ر.ک: همان، ص341]</ref>، فرق میان سبب و علت<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=356&viewType=pdf ر.ک: همان، ص356]</ref>، تعلق احکام شرعی به اسباب آن<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=364&viewType=pdf ر.ک: همان، ص364]</ref> و احتجاج بلادلیل<ref>[https://noorlib.ir/book/view/56806/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B4%D9%8A?pageNumber=388&viewType=pdf ر.ک: همان، ص388]</ref> اشاره کرد. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
خط ۶۷: | خط ۶۶: | ||
{{وابستهها}} | {{وابستهها}} | ||
[[نفائس الأصول في شرح المحصول]] | |||
[[أصول السرخسي]] | |||
[[شرح تنقيح الفصول في اختصار المحصول من الأصول]] | |||
[[اصول فقه مقارن]] | |||
[[التمهيد في أصول الفقه]] | |||
[[نهاية السول شرح منهاج الوصول في علم الأصول]] | |||
[[التبصرة في أصول الفقه]] | |||
[[اصول فقه نوین]] | |||
[[مصادر التشريع عند الإمامية و السنة]] | |||
[[مصادر اجتهاد از منظر فقیهان]] | |||
[[المنخول من تعليقات الأصول]] | |||
[[الكافية في الجدل]] | |||
[[درآمدی بر علم اصول، رجال و درایه]] | |||
[[المعالم في علم أصول الفقه]] | |||
[[الکاشف عن أصول الدلائل و فصول العلل]] | |||
[[تحفة المسؤول في شرح مختصر منتهی السول]] | |||
[[أصول الفقه المقارن فيما لانصّ فيه]] | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده: | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده: فقه و اصول]] | |||
[[رده:اصول فقه (آثارکلی)]] | |||
[[رده:اصول فقه اهل سنت]] | |||
[[رده:اسفند(1400)]] |