الديباج (معمر بن مثنی): تفاوت میان نسخه‌ها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = عربی | | زبان = عربی | ||
| کد کنگره = / | | کد کنگره = PJA۳۳۹۶/د۹ ۱۳۷۰ | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''كتاب الديباج'''، نوشته ابوعبیده معمر بن مثنی (210- | '''كتاب الديباج'''، نوشته [[ابوعبیده، معمر بن مثنی|ابوعبیده معمر بن مثنی]] (210-114ق)، راوی و لغت‌شناس بزرگ اوایل عصر عباسی است. الديباج، نخستین اثری است که درباره برجسته‌ترین شاعران، سوارکاران دلاور، بخشندگان و وفاداران قبایل عرب در جاهلیت و اسلام نوشته شده است. | ||
ابوعبیده در تدوین این رساله، با عنایت به روش معمول در عکاظ، 3 تن از مشهورترین افراد هر گروه را برگزیده و اخبار و روایات مربوط به آنان را گردآوری کرده است. این اثر مورد توجه بسیار نویسندگان کهن بوده و از نخستین کتاب‌هایی است که در اندلس شهرت یافته است. ابوعبیده کتاب دیگری نیز به نام «الديباجة» نوشته بوده است. برخی به‌اشتباه این دو اثر را یکی پنداشته‌اند، حال آنکه الديباجة مانند «الخيل» اثر دیگری درباره اسب بوده است. الديباج به کوشش عبدالله بن سلیمان جربوع و عبدالرحمن بن سلیمان عثیمین در قاهره به چاپ رسیده است. | [[ابوعبیده، معمر بن مثنی|ابوعبیده]] در تدوین این رساله، با عنایت به روش معمول در عکاظ، 3 تن از مشهورترین افراد هر گروه را برگزیده و اخبار و روایات مربوط به آنان را گردآوری کرده است. این اثر مورد توجه بسیار نویسندگان کهن بوده و از نخستین کتاب‌هایی است که در اندلس شهرت یافته است. [[ابوعبیده، معمر بن مثنی|ابوعبیده]] کتاب دیگری نیز به نام «الديباجة» نوشته بوده است. برخی به‌اشتباه این دو اثر را یکی پنداشته‌اند، حال آنکه الديباجة مانند «الخيل» اثر دیگری درباره اسب بوده است. الديباج به کوشش عبدالله بن سلیمان جربوع و عبدالرحمن بن سلیمان عثیمین در قاهره به چاپ رسیده است. [[ابوعبیده، معمر بن مثنی|ابوعبیده]] را باید به‌حق از پیش‌گامان نهضت گردآورى تدوین اشعار و اخبار عرب دانست که از نیمه دوم سده دوم هجری آغاز شد و تا اواخر سده سوم هجری در شهرهاى بصره، کوفه و بغداد ادامه داشت. با ظهور او و اصمعى که هر دو از شاگردان ابوعمرو بن علا و از استادان مکتب بصره بودند، روایت شعر و اخبار و نوادر عرب به دوران تازه‌اى گام نهاد<ref>ر.ک: فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، ج5، ص716</ref>. | ||
برخی از عنوان‌هایی که ابوعبیده در «دیباج» در ویژگی‌های کسان و قبایل جاهلی و دوره اسلامی فهرست کرده است، عبارتند از: شاعرترینها (امرؤالقیس، نابغه و زهیر)<ref>ر.ک: متن کتاب، ص3</ref>؛ نخستین رجزخوان‌ها (نمونه آن این رجز است: إنّي أنا الأغلبُ أضحی قد نشر)<ref>ر.ک: همان، ص13-14</ref>؛ اسب‌سواران جنگجو (مانند درید بن صمه جشمی)<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>؛ دست‌و‌دل‌بازترین‌ها (مانند حاتم طایی)<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>؛ یغماگران (مانند منتشر بن وهب باهلی)<ref>ر.ک: همان، ص31</ref>؛ وفادارترین‌ها (مانند سموئل بن عادیا)<ref>ر.ک: همان، ص46</ref> و.... | برخی از عنوان‌هایی که [[ابوعبیده، معمر بن مثنی|ابوعبیده]] در «دیباج» در ویژگی‌های کسان و قبایل جاهلی و دوره اسلامی فهرست کرده است، عبارتند از: شاعرترینها (امرؤالقیس، نابغه و زهیر)<ref>ر.ک: متن کتاب، ص3</ref>؛ نخستین رجزخوان‌ها (نمونه آن این رجز است: إنّي أنا الأغلبُ أضحی قد نشر)<ref>ر.ک: همان، ص13-14</ref>؛ اسب‌سواران جنگجو (مانند درید بن صمه جشمی)<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>؛ دست‌و‌دل‌بازترین‌ها (مانند حاتم طایی)<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>؛ یغماگران (مانند منتشر بن وهب باهلی)<ref>ر.ک: همان، ص31</ref>؛ وفادارترین‌ها (مانند سموئل بن عادیا)<ref>ر.ک: همان، ص46</ref> و.... | ||
نویسنده، «جنگ‌های طولانی عرب در جاهلیت» را چنین برشمرده است: | نویسنده، «جنگ‌های طولانی عرب در جاهلیت» را چنین برشمرده است: | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:زبان‌شناسی، زبان و ادبیات]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات شرقی (مصری، قبطی، سامی، آشوری، سومری، عبری، آرامی، سریانی، عربی، حبشی)]] | |||
[[رده:زبان و ادبیات عربی]] | |||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 بهمن 1402]] | ||
[[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ بهمن 1402 توسط سید حمید رضا حسینی هاشمی]] | [[رده:مقاله نوشته شده در تاریخ بهمن 1402 توسط سید حمید رضا حسینی هاشمی]] | ||
[[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ بهمن 1402 توسط محسن عزیزی]] | [[رده:مقاله بازبینی شده در تاریخ بهمن 1402 توسط محسن عزیزی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۴ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۵۵
| الديباج(ابوعبیده، معمر بن مثنی) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابوعبیده، معمر بن مثنی (نويسنده) |
| ناشر | [بی نا] |
| مکان نشر | [بی جا] - [بی جا] |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PJA۳۳۹۶/د۹ ۱۳۷۰ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
كتاب الديباج، نوشته ابوعبیده معمر بن مثنی (210-114ق)، راوی و لغت‌شناس بزرگ اوایل عصر عباسی است. الديباج، نخستین اثری است که درباره برجسته‌ترین شاعران، سوارکاران دلاور، بخشندگان و وفاداران قبایل عرب در جاهلیت و اسلام نوشته شده است.
ابوعبیده در تدوین این رساله، با عنایت به روش معمول در عکاظ، 3 تن از مشهورترین افراد هر گروه را برگزیده و اخبار و روایات مربوط به آنان را گردآوری کرده است. این اثر مورد توجه بسیار نویسندگان کهن بوده و از نخستین کتاب‌هایی است که در اندلس شهرت یافته است. ابوعبیده کتاب دیگری نیز به نام «الديباجة» نوشته بوده است. برخی به‌اشتباه این دو اثر را یکی پنداشته‌اند، حال آنکه الديباجة مانند «الخيل» اثر دیگری درباره اسب بوده است. الديباج به کوشش عبدالله بن سلیمان جربوع و عبدالرحمن بن سلیمان عثیمین در قاهره به چاپ رسیده است. ابوعبیده را باید به‌حق از پیش‌گامان نهضت گردآورى تدوین اشعار و اخبار عرب دانست که از نیمه دوم سده دوم هجری آغاز شد و تا اواخر سده سوم هجری در شهرهاى بصره، کوفه و بغداد ادامه داشت. با ظهور او و اصمعى که هر دو از شاگردان ابوعمرو بن علا و از استادان مکتب بصره بودند، روایت شعر و اخبار و نوادر عرب به دوران تازه‌اى گام نهاد[۱].
برخی از عنوان‌هایی که ابوعبیده در «دیباج» در ویژگی‌های کسان و قبایل جاهلی و دوره اسلامی فهرست کرده است، عبارتند از: شاعرترینها (امرؤالقیس، نابغه و زهیر)[۲]؛ نخستین رجزخوان‌ها (نمونه آن این رجز است: إنّي أنا الأغلبُ أضحی قد نشر)[۳]؛ اسب‌سواران جنگجو (مانند درید بن صمه جشمی)[۴]؛ دست‌و‌دل‌بازترین‌ها (مانند حاتم طایی)[۵]؛ یغماگران (مانند منتشر بن وهب باهلی)[۶]؛ وفادارترین‌ها (مانند سموئل بن عادیا)[۷] و....
نویسنده، «جنگ‌های طولانی عرب در جاهلیت» را چنین برشمرده است:
- جنگ اوس و خزرج که تا زمان بعثت پیامبر(ص) ادامه داشت و با اسلام آوردن آنها به صلح انجامید؛
- جنگ بکر و تغلب که چهل سال طول کشید؛
- جنگ عبس و ذبیان که حدود چهل سال ادامه داشت[۸].
پانویس
منابع مقاله
- متن کتاب.
- فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، 1392.