الأدوات النحویة في کتب التفسیر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'پژوهش های ' به 'پژوهش‌های ') |
||
| (۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''الادوات النحویة فی کتب التفسیر''' تألیف محمود احمد صغیر (معاصر)، تحقیقی در موضوع ادوات نحوی و دیدگاه مفسرین در رابطه با تبیین وجوه این ادوات است. اهمیت این کتاب به جهت ارتباط این ادوات با فهم قرآن کریم و نصوص آن است. | '''الادوات النحویة فی کتب التفسیر''' تألیف [[صغیر، محمود احمد|محمود احمد صغیر]] (معاصر)، تحقیقی در موضوع ادوات نحوی و دیدگاه مفسرین در رابطه با تبیین وجوه این ادوات است. اهمیت این کتاب به جهت ارتباط این ادوات با فهم قرآن کریم و نصوص آن است. | ||
کتاب مشتمل بر مقدمه، تمهید و چهار باب و هر باب مشتمل بر چند فصل است. در تمهید، از مفهوم ادات در لغت و اصطلاح، ارتباط تفسیر با علوم عربی و ادوات نحوی سخن رفته است.<ref>ر.ک: تمهید، ص37-21</ref> ادوات جمع «اداة» است و ادوات قرآن یعنی حروف و هرچه که به حروف شباهت دارد، هرچند اسم یا فعل باشد. این ادوات در قرآن فراوان است و چون بر معانی متفاوتی دلالت می‌کنند، اهمیت فراوانی در فهم قرآن نیز دارند؛ مانند: ادوات نهی، نفی، استفهام، عطف، تأکید، استثنا و... .<ref>ر.ک: صابری، علی؛ اسماعیلی، زهرا؛ ص 121</ref> | کتاب مشتمل بر مقدمه، تمهید و چهار باب و هر باب مشتمل بر چند فصل است. در تمهید، از مفهوم ادات در لغت و اصطلاح، ارتباط تفسیر با علوم عربی و ادوات نحوی سخن رفته است.<ref>ر.ک: تمهید، ص37-21</ref> ادوات جمع «اداة» است و ادوات قرآن یعنی حروف و هرچه که به حروف شباهت دارد، هرچند اسم یا فعل باشد. این ادوات در قرآن فراوان است و چون بر معانی متفاوتی دلالت می‌کنند، اهمیت فراوانی در فهم قرآن نیز دارند؛ مانند: ادوات نهی، نفی، استفهام، عطف، تأکید، استثنا و....<ref>ر.ک: صابری، علی؛ اسماعیلی، زهرا؛ ص 121</ref> | ||
در باب اول کتاب از مبانی ادوات بحث شده است. مفسرین در کتاب‌هایشان در کنار توجه به معانی و جنبه نحوی به جنبه لغوی ادوات اهتمام ویژه‌ای داشته‌اند.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص45</ref> به عنوان مثال مفسرین در اصل «کم» اختلاف نظر دارند: فراء آن را ترکیبی از «ما» استفهامیه و کاف دانسته و معتقد است با کثرت استعمال، الف در آخر آن حذف و میم ساکن شده است. یا ابوحیان کاف را کاف تشبیه و حذف الف از «ما» را به جهت دخول حرف جر بر آن دانسته است.<ref>ر.ک: همان، ص48</ref> عرب معمولاً به اقتصاد در اداء لغوی تمایل دارد و لذا از راه‌هایی چون حذف، ادغام، قلب، ابدال و مانند آن در این رابطه بهره گرفته است.<ref>ر.ک: همان، ص99</ref> | در باب اول کتاب از مبانی ادوات بحث شده است. مفسرین در کتاب‌هایشان در کنار توجه به معانی و جنبه نحوی به جنبه لغوی ادوات اهتمام ویژه‌ای داشته‌اند.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص45</ref> به عنوان مثال مفسرین در اصل «کم» اختلاف نظر دارند: فراء آن را ترکیبی از «ما» استفهامیه و کاف دانسته و معتقد است با کثرت استعمال، الف در آخر آن حذف و میم ساکن شده است. یا ابوحیان کاف را کاف تشبیه و حذف الف از «ما» را به جهت دخول حرف جر بر آن دانسته است.<ref>ر.ک: همان، ص48</ref> عرب معمولاً به اقتصاد در اداء لغوی تمایل دارد و لذا از راه‌هایی چون حذف، ادغام، قلب، ابدال و مانند آن در این رابطه بهره گرفته است.<ref>ر.ک: همان، ص99</ref> | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
نویسنده در آخرین باب کتاب به این نکته اشاره کرده که مفسرین در تبیین وجوه ادوات بر دو مصدر اصلی اعتماد کرده‌اند: نصوص لغوی و آراء علماء. نصوص لغوی عبارت از قرآن و قرائات آن، شعر، حدیث نبوی، اخبار صحابه، کلام عرب، امثال و امثله ساختگی.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص810-774</ref> | نویسنده در آخرین باب کتاب به این نکته اشاره کرده که مفسرین در تبیین وجوه ادوات بر دو مصدر اصلی اعتماد کرده‌اند: نصوص لغوی و آراء علماء. نصوص لغوی عبارت از قرآن و قرائات آن، شعر، حدیث نبوی، اخبار صحابه، کلام عرب، امثال و امثله ساختگی.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص810-774</ref> | ||
در نگارش این اثر علاوه بر منابع تفسیری از کتبی چون | در نگارش این اثر علاوه بر منابع تفسیری از کتبی چون «[[الازهیة فی علم الحروف]]» هروی، «[[رصف المبانی في شرح حروف المعاني|رصف المبانی]]» [[مالقی، احمد بن عبد النور|مالقی]]، «[[مغني اللبيب عن كتب الأعاريب|مغنی اللبیب]]» [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام]]، در معانی ادوات، و منابع فراوان دیگر در قرائات قرآنی، کتب تراجم، دیوان‌های شعر و مانند آن استفاده شده است.<ref>ر.ک: مقدمه، ص19-18</ref> | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
# صابری، علی؛ اسماعیلی، زهرا؛ «چالش‌ها و راهکارهای برگردان «کم» خبری در ترجمه‌های فارسی قرآن کریم»، | #[[:noormags:1462119| صابری، علی؛ اسماعیلی، زهرا؛ «چالش‌ها و راهکارهای برگردان «کم» خبری در ترجمه‌های فارسی قرآن کریم»، پژوهش‌های زبانشناختی قرآن، پاییز و زمستان 1397، شماره 14، ص 119 تا 136]]. | ||
==وابسته‌ها== | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | {{وابسته‌ها}} | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | |||
[[رده:قرآن و علوم قرآنی]] | |||
[[رده:علوم قرآنی]] | |||
[[رده:مباحث ادبی و بلاغی قرآن]] | |||
[[رده:مسائل لغوی و صرفی و نحوی]] | |||
[[رده:مقالات شهریور 01 موسوی]] | [[رده:مقالات شهریور 01 موسوی]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی شده1]] | [[رده:مقالات بازبینی شده1]] | ||
[[رده:مقالات بازبینی | [[رده:مقالات بازبینی شده2 دی 1401]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۳:۵۵
| الأدوات النحویة في کتب التفسیر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صغیر، محمود احمد (نويسنده) |
| ناشر | دار الفکر ** دار الفکر المعاصر |
| مکان نشر | سوریه - دمشق ** لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1422ق - 2001م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 1-57547-973-7 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | ص7الف4 82/7 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
الادوات النحویة فی کتب التفسیر تألیف محمود احمد صغیر (معاصر)، تحقیقی در موضوع ادوات نحوی و دیدگاه مفسرین در رابطه با تبیین وجوه این ادوات است. اهمیت این کتاب به جهت ارتباط این ادوات با فهم قرآن کریم و نصوص آن است.
کتاب مشتمل بر مقدمه، تمهید و چهار باب و هر باب مشتمل بر چند فصل است. در تمهید، از مفهوم ادات در لغت و اصطلاح، ارتباط تفسیر با علوم عربی و ادوات نحوی سخن رفته است.[۱] ادوات جمع «اداة» است و ادوات قرآن یعنی حروف و هرچه که به حروف شباهت دارد، هرچند اسم یا فعل باشد. این ادوات در قرآن فراوان است و چون بر معانی متفاوتی دلالت می‌کنند، اهمیت فراوانی در فهم قرآن نیز دارند؛ مانند: ادوات نهی، نفی، استفهام، عطف، تأکید، استثنا و....[۲]
در باب اول کتاب از مبانی ادوات بحث شده است. مفسرین در کتاب‌هایشان در کنار توجه به معانی و جنبه نحوی به جنبه لغوی ادوات اهتمام ویژه‌ای داشته‌اند.[۳] به عنوان مثال مفسرین در اصل «کم» اختلاف نظر دارند: فراء آن را ترکیبی از «ما» استفهامیه و کاف دانسته و معتقد است با کثرت استعمال، الف در آخر آن حذف و میم ساکن شده است. یا ابوحیان کاف را کاف تشبیه و حذف الف از «ما» را به جهت دخول حرف جر بر آن دانسته است.[۴] عرب معمولاً به اقتصاد در اداء لغوی تمایل دارد و لذا از راه‌هایی چون حذف، ادغام، قلب، ابدال و مانند آن در این رابطه بهره گرفته است.[۵]
در باب دوم، ادوات مهمله و ادوات عامله و در باب سوم، معانی تخصیص نحوی و اسالیب نحوی مورد بررسی قرار گرفته است.[۶]
نویسنده در آخرین باب کتاب به این نکته اشاره کرده که مفسرین در تبیین وجوه ادوات بر دو مصدر اصلی اعتماد کرده‌اند: نصوص لغوی و آراء علماء. نصوص لغوی عبارت از قرآن و قرائات آن، شعر، حدیث نبوی، اخبار صحابه، کلام عرب، امثال و امثله ساختگی.[۷]
در نگارش این اثر علاوه بر منابع تفسیری از کتبی چون «الازهیة فی علم الحروف» هروی، «رصف المبانی» مالقی، «مغنی اللبیب» ابن هشام، در معانی ادوات، و منابع فراوان دیگر در قرائات قرآنی، کتب تراجم، دیوان‌های شعر و مانند آن استفاده شده است.[۸]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- صابری، علی؛ اسماعیلی، زهرا؛ «چالش‌ها و راهکارهای برگردان «کم» خبری در ترجمه‌های فارسی قرآن کریم»، پژوهش‌های زبانشناختی قرآن، پاییز و زمستان 1397، شماره 14، ص 119 تا 136.