پیامبر

پیامبر
پدیدآوران	امیرفجر، میثاق (نویسنده)
ناشر	دفتر نشر فرهنگ اسلامی
مکان نشر	تهران
سال نشر	1378
چاپ	دوم
موضوع	تاریخ و سیره
زبان	فارسی
تعداد جلد	20جلد
کد کنگره	‏BP ۲۲/۹/ف۳،پ۹

پیامبر تألیف دکتر میثاق امیرفجر (متولد 1328ش)، کتاب، یک دوره تاریخ اسلام است که علاوه بر پایبندی بر متون مستند تاریخی و حفظ دقیق امانت، از نوعی نگاه هنری و قصه پردازانه بهره برده است.

نویسنده، این نوع نگارش را به خاطر جذابیت و تأثیر بخشی آن، بر شیوه قلم کهنه ترجیح داده است. البته، رویکرد به قصه پردازی بدان معنا نیست که در پرداختن به زندگی پیامبر(ص) و سایر شخصیت‌های مورد نظر، تنها از جنبه خیال محض پیروی شده باشد.

در تدوین این اثر، صدها عنوان کتاب حدیث، سیره، تاریخ، مغازی و تفسیر به دقت بررسی شده و در بسیاری از تحلیل‌ها به احادیث و مراجع مورد وثوق اهل تسنن ارجاع گردیده است.

نویسنده، برای هر جلد از این مجموعه، یک اسم مستقل نیز برگزیده است. در جلد نخست این کتاب (در سپیده دم)، پس از اشاره به ماجرای حفر زمزم و اشاره به تصمیم عبدالمطلب مبنی بر قربانی کردن عبدالله، سرگذشت حضرت ابراهیم(ع) را به تصویر کشیده و در پایان، زندگی‌نامه عبدالله، پدر پیامبر اسلام(ص) را شرح کرده است.

جلد دوم (از کودکی و نوجوانی تا حراء)، در باره پیامبر(ص) و صحابه آن حضرت است. دوران کودکی و نوجوانی پیامبر اسلام(ص) تا وحی به آن حضرت در غار حرا، حوادث مهمی که در این دوره اتفاق افتاده است، همانند ماجرای اصحاب فیل، آداب و عادات گریه و ویژگی‌های حضرت خدیجه(س)، دیگر مباحث این جلد است.

در جلد سوم (قلمرو‌های بعثت) مطالبی در باره بعثت پیامبر(ص)، آنچه در غار حرا بر پیامبر گذشته، انقطاع وحی، اولین نماز و نمازگزاران، نزول سوره‌های کوتاه بر پیامبر(س) و برگزیدن علی(ع) به وصایت، آمده است.

در جلد چهارم (رستاخیر جانها) از تأثیر قرآن، شکنجه برخی از یاران پیامبر، مانند عبدالله بن مسعود، عمار یاسر و بلال سخن رفته و ماجرای اسلام حمزه، عموی پیامبر، ناتوانی مشرکان از هماوردی با قرآن، جدال مشرکان با پیامبر(ص)، برخورد ابوجهل با پیامبر(ص) و اسلام عمر، سخن به میان آمده است.

جلد پنجم (شهریار محبت)، از هجرت مسلمانان به حبشه تا زندگی ابوطالب را به خود اختصاص داده است. قصه نجاشی، محاصره مسلمانان در شعب ابوطالب، پیمان‌نامه مشرکان علیه مسلمانان، اخبار پیامبر(ص) از خوردگی پیمان نامه توسط موریانه و ایمان ابوطالب، از جمله مطالب مهم این جلد است.

جلد ششم (طائف، سفر لطائف)، در وصیت ابوطالب، به قریشیان، رحلت حضرت خدیجه، شمه‌ای از شرح حال خویلد، پدر خدیجه، گوشه‌ای از زندگانی حضرت فاطمه و فضایل آن حضرت، سفر پیامبر(ص) به طائف و ماجراهایی که در این سفر برای آن حضرت رخ داد، بازگشت پیامبر از طائف به مکه، اوضاع شهر مکه در سال‌های پایان اقامت پیامبر(ص) در آن شهر و برخوردهای مشرکان با پیامبر است.

در جلد هفتم (معراج)، پس از اشاره به تنهایی پیامبر(ص)، به موضوع معراج پیامبر(ص) پرداخته شده است. حضور پیامبر(ص) در خانه ام هانی و سفر به بیت‌المقدس و حوادثی که در معراج برای پیامبر(ص) جلوه کرده، مانند رؤیت سیمای علی(ع) توجیهاتی فلسفی و عرفانی از سفر آسمانی معراج نیز، قلمی شده است. در همین جلد از فراهم شدن زمینه هجرت پیامبر(ص) به مدینه، بیعت عقبه، توطئه قریش برای کشتن پیامبر و فداکاری امام علی(ع) نیز بحث شده است.

در جلد هشتم (آفاق هجرت)، مباحث مربوط به هجرت پیامبر(ص) به مدینه، آنچه بین راه مکه و مدینه به وقوع پیوسته، هجرت علی(ع) و همراهان وی، فضیلت تراشی‌هایی که برای خلیفه اول در ماجرای غار ثور و غیر آن به منظور کمرنگ نشان دادن فداکاری علی(ع) در لیلةالمبیت و سایر فضایل وی صورت گرفته، شرح حال سلمان و اسلام آوردن وی، ورود پیامبر(ص) به مدینه و مقیم شدن در آن شهر، افشای دروغ‌های پرداخته شده برای فضیلت تراشی برای خلیفه اول و نقش و اهمیت مسجد در تاریخ اسلام و آزادی مسلمانان سخن رفته است.

در جلد نهم (علی(ع) در معنای محمد)، ابتدا از ازدواج پیامبر(ص) با سوده و عایشه سخن رفته، سپس به مسئله اهل کتاب، جهان‌بینی و عقاید آنان و چالش میان آنان با مسلمانان در مدینه پرداخته شده است. پیمان برادری میان مسلمانان و برادری پیامبر(ص) با علی(ع) و تحقق احادیث وارد شده از اهل سنت در باره رابطه پیامبر با ابوبکر و فضیلت تراشی برای او و ازدواج علی(ع) و فاطمه(س)، از جمله مطالب دیگری است که در بخش پایانی این جلد به آنها پرداخته شده است.

جلد دهم (طلیعه‌های بدر)، از غزوه‌ها و سریه‌های پیامبر بحث شده و به مناسبت، به شبهه‌ها و اعتراض‌های برخی از خاورپژوهان و مسیحیان در متهم کردن اسلام به خونریزی و پیشرفت آن در سایه شمشیر، پاسخ داده شده است.

جلد یازدهم (فروغ ایزدی)، با تفصیل بیشتری به غزوه بدر پرداخته شده است. در این میان شرح حال مفصلی از سرکردگان لشکر مشرکان از قبیل ابوجهل، سهیل بن عمرو و ابوعزه نیز آمده است.

جلد دوازدهم (کیمیای معنا)، از تبعات غزوه بدر و وضعیت لشکر قریش و بازتاب خبر شکست مشرکان در بدر، در لابه لای مطالب بعدی از فضایل امیرمؤمنان(ع) سخن به میان آمده و آن وجود شریف از اتهام شوخ طبعی و مطایبه گویی مبرا شده است. مباحث دیگری که در این جلد آمده عبارت‌اند از: تغییر قبله، غزوہ سویق، غزوه ذی امر و غزوه قینقاع.

جلد سیزدهم (قله‌های احد)، به برخی توطئه‌های سران یهود و تصرف کاروان تجارتی قریش از سوی زید بن حارثه، غزوه احد، پرچمداران دو لشکر اسلام و شرک، ذوالفقار آسمانی علی(ع)، جانبازی‌های آن حضرت در احد، چگونگی شکست مسلمانان و شهادت حمزه اختصاص یافته است.

جلد چهاردهم (جاذبه‌های عشق)، در ادامه مباحث جنگ احد و پیامدهای آن است. مطالبی نیز در باره شاعر اسلام، حسّان، آمده و در پایان غزوه حمراءالاسد بررسی شده است.

جلد پانزدهم (خندق، حماسه جاودانه حق)، درباره رخدادها حادثه بئر رجیع، حادثه بئر معونه، حادثه بنی نظیر و جنگ مسلمانان با یهود، غزوه ذات الرقاع، غزوه دومة الجندل و جنگ احزاب گزارش شده و در خاتمه آن، رویارویی دو قهرمان از لشگر شرک، عمرو بن عبدود و شهسوار اسلام علی(ع) در غزوه خندق تشریح گردیده است.

جلد شانزدهم (اسطوره حسن) در ادامه مباحث غزوه خیبر، چگونگی غزوه بنی قریظه، مرگ سعد بن معاذ. غزوہ‌ بنی‌لحیان، غزوه ذی قرد، غزوہ بنی مصطلق، منافقان، مأموریت علی(ع) به فدک، صلح حدیبیه و حوادث پیرامون آن، قصه نذر امام علی(ع) و فاطمه زهرا(س) برای شفای امام حسن(س) و امام حسین(ع) و نزول سوره هل اتی بررسی و تحلیل شده است.

جلد هفدهم (خیبر جلوه اعجاز حیدر). کتاب در باره خیبر و نقش امام علی(ع) در فتح آن، حدیث طیر و ماجرایی از فدک است.

جلد هجدهم (فتح مبارک). تشریح تاریخ اسلام از آغاز، شرح بخش‌هایی از تاریخ زندگانی پیامبر اکرم(ص)، بررسی غزوه‌های پیامبر و حوادث مربوط به آن به گونه‌ای داستانی در این کتاب گرد آمده است. دعوت پادشاهان و حکمرانان عالم، موته، فتح مکه، محاصره طائف و جنگ تبوک برخی از موضوع‌های کتاب هستند.

جلد نوزدهم (پادشاه فقر). نویسنده در نوزدهمین جلد به بررسی بخش‌هایی از زندگی پیامبر اسلام پرداخته که از غزوه تبوک آغاز شده است و مباحثی چون توطئه قتل پیامبر، مسجد ضرار، سوگ ابراهیم (فرزند پیامبر اکرم(ص))، همسران پیامبر و داستان مباهله را شامل می‌شود. بخش‌های پایانی زندگی آن حضرت نیز در جلد بعدی آمده است.

جلد بیستم (خاموشی کهکشان). در مباحث پیشین این مجموعه، ماجرای مباهله نجران و بخشی از زندگی پیامبر اعظم(ص)، بازگو و به چگونگی عقب‌نشینی مسیحیان در برابر مسلمانان اشاره شده است. در این جلد، برخی رویدادهای صدر اسلام، چالش‌های مسلمانان و مسیحیان و منازعات گوناگون پس از پیامبر، با استناد به متون مختلف به تفصیل بررسی شده است.

منابع مقاله

معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، کتاب‌شناسی توصیفی اهل‌بیت علیهم‌السلام، قم، مرکز چاپ و نشر مجمع جهانی اهل‌بیت(ع)، چاپ اول، 1383ش.