ابن فارض؛ زندگی، شخصیت و شعر به همراه درآمدی بر فن شعر صوفیانه

ابن فارض؛ زندگی، شخصیت و شعر به همراه درآمدی بر فن شعر صوفیانه
پدیدآوران	جودة النصر، عاطف (نویسنده) محبتی، مهدی (مترجم)
ناشر	هرمس
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۹
موضوع	ابن‌ فا‌رض‌، عمر بن‌ علی‌، ۵۷۶ - ۶۳۲ ق‌. - نقد و تفسیر,قرن‌ ۷ق‌. -- تا‌ریخ‌ و نقد شعر عربی‌
کد کنگره	PJA۴۲۴۸/ن۶ش۷۰۴۱ ‏

ابن فارض؛ زندگی، شخصیت و شعر به همراه درآمدی بر فن شعر صوفیانه تألیف عاطف جودة النصر، ترجمه، مقدمه و تعلیقات از مهدی محبتی

ساختار

مطالب این کتاب در چهار باب دسته بندی شده است:

باب اول: درآمدی بر تصوف اسلام

باب دوم: شاعر

باب سوم: ویژگی های فنی و تکنیکی

باب چهارم: ویژگی های معنوی

گزارش محتوا

ابوحفص شرف‌الدین عمر بن علی بن مرشد بن علی معروف به ابن فارض، یکی از بزرگ ترین شاعران عرب و سراینده ی شعر صوفیانه در ادبیات عربی است. موضوع بیش تر اشعار او عشق به خداوند است و از این رو به وی سلطان العاشقین لقب داده اند. به گفته‌ی نواده اش، نسب او به قبیله ی بنی سعد (قبیله‌ی حلیمه مرضعه ی پیامبر اسلام) می رسد. از ابن فارض آثاری چند برجای مانده است که مشهورترین آن ها قصیده ی نظم السلوک است. شرح های بسیاری بر این اثر نوشته شده است. در این قصیده ی 761 بیتی تمام مراتب و مراحل و مضامین سلوک عرفانی به بهترین وجه به نظم کشیده شده است و درباره ی حقیقت عشق و معانی عشق الهی و انسانی واقعا کسی بهتر از او نگفته است.

این کتاب برآن است تا نسل جوان کشور را با یکی از شخصیت های بزرگ و تأثیرگذار گذشته آشنا سازد. هدف این کتاب معرفی و شناسایی ابن فارض مصری است. عارفی که همزمان و همسو با ابن عربی، بخشی از مهم‌ترین ساحت هویت فرهنگی ما را ساخته اند و بر پاره ای از هنرمندان و متفکران ایرانی تأثیرات عظیم و عمده نهاده اند و خود بخش مهمی از خاطرات تاریخی و فرهنگی ما از آغاز ظهور تا امروز بوده اند. ترجمه ی این کتاب نیز از همین منظر بود که پیدا شد چون هیچ کتاب ممتاز و جامع خوبی در زبان فارسی راجع به احوال و شخصیت و شعر ابن فارض نبود. نوشتار پیش رو چند ویژگی خوب دارد که انگیزه ی اصلی مترجم در برگرداندن آن به زبان فارسی شد:

1. تقریبا همه ی اطلاعات مهم ومفید و اصلی درباره ی زمانه و زندگی و آثار و شخصیت و شعر و افکار ابن فارض و ارتباطش با بزرگان و نقد و نظر دیگران درباره ی او در این کتاب هست.
2. می‌توان این کتاب را جامع ترین اثری دانست که تا به امروز درباره‌ی ابن فارض نوشته شده و به زبان فارسی ترجمه شده است.
3. اهمیت دیگر این کتاب، آشنایی ایرانیان با منابع و مآخذی است که متفکرانی دیگر خصوصا در جهان عرب و مصر از آن ها بهره می گیرند و بدان ها استناد می کنند. منابعی که بخش عمده ی آن ها یا در ایران نیست یا کم هست و اگر هم هست چندان مورد استفاده ی پژوهشگران ایرانی نیست.
4. شجاعت و انصاف علمی و تحقیقی مؤلف در برخورد با موضوعات و مواضعی که همیشه محل وفاق نیست، نیز قابل توجه و احترام است. مثل نقد آراء مستشرقان بزرگ و مشهور در عین نقل کلام و ارج نهادن به کارشان، به کارگیری روحیه ی انتقادی درباره ی همه ی مسلمات و مشهوراتی که غالبا فقط نقل می شوند و دهان به دهان می گردند.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران