سیاست خارجی آمریکا و انقلاب ایران: تعامل و تقابل استراتژیک در دوره‌ی پهلوی و پس از انقلاب

سیاست خارجی آمریکا و انقلاب ایران
پدیدآوران	امری، کریستین (نویسنده)
ناشر	نشر ققنوس
مکان نشر	تهران
سال نشر	۱۳۹۷
شابک	‎978-600-278-388-2
موضوع	بحران‌ گروگا‌ن‌ گیری ایران‌، ۱۹۷۹-۱۹۸۱م‌,198-1979 ,Crisis Hostage Iran,ایا‌لات‌ متحده‌ -- روابط خا‌رجی‌ -- ایران‌,tatesB United -- relations Foreign -- Iran,ایران‌ -- روابط خا‌رجی‌ -- ایا‌لات‌ متحده‌,ranB -- relations Foreign -- States United,ایران‌ -- تا‌ریخ‌ -- انقلاب‌ اسلامی‌، ۱۳۵۷,ranB -- History -- 9791 ,Revolution Islamic
کد کنگره	‏E۱۸۳/۸/الف۹الف۸ ۱۳۹۷

سیاست خارجی آمریکا و انقلاب ایران: تعامل و تقابل استراتژیک در دوره‌ی پهلوی و پس از انقلاب تألیف کریستین امری؛ نوشتار حاضر روایتی پرمایه و تحلیلی موشکافانه از تلاش‌های دولت کارتر برای بهبود روابط با ایران است.

نویسنده با زیرو رو کردن اختلافات تاریخ نگارانه‌ی پژوهشگران و دیدگاه‌های مختلف اعضای اصلی دولت کارتر و مشاوران آن‌ها، چالش‌های سیاست تعامل را شناسایی و نکات بحث برانگیز ارزشمندید را مطرح کرده است. کتاب که زبانی روان دارد، ادعاهایش را محتاطانه بیان می‌کند و آرای کسانی را که با آن ها موافق نیست و همین طور چالش‌هایی که سیاست‌گذاران با آن مواجه بوده‌اند را به طور منصفانه بررسی می‌کند.

ساختار

مطالب این کتاب در سه بخش ارائه گردیده است:

بخش اول: ریشه های سیاست تعامل؛ بخش دوم: افت و خیزهای سیاست تعامل؛ بخش سوم: سیاست تعامل در تنگنا

معرفی تفصیلی

آنچه اکنون به معرفی آن می‌پردازیم، یکی از معدود آثار محققانه درباره‌ی خط مشی دولت کارتر در قبال انقلاب اسلامی ایران است.

نویسنده‌ی این اثر ضمن مطالعات گسترده و مصاحبه‌های متعدد، با زیر و رو کردن صدها سند دست اول، یادداشت‌ها و گزارش‌های اعضای بلند پایه‌ی سیا، وزارت خارجه و شورای امنیت ملی آمریکا تلاش کرده است تا چند گزاره‌ی اساسی را بسنجد: پذیرش انقلاب اسلامی و نظام برآمده از آن از سوی کارتر، درک دستگاه‌ها و نهادهای آمریکایی از انقلاب اسلامی مردم ایران، اهداف همکاری های اطلاعاتی و امنیتی آمریکا با دولت موقت و بالاخره تأثیرات جنگ سرد در برداشت ها و تصمیمات مقامات آمریکایی.

نویسنده معتقد است آمریکا، انقلاب ایران را به منزله‌ی واقعیتی موجود و پیچیده پذیرفته بود، اما کارتر و مشاورانش برداشتی پراکنده و سطحی از آن داشتند. مؤلف علت این کاستی را بر می‌شمرد.

اول آن که کاخ سفید از ارتباط مستقیم با مخالفان رژیم پهلوی به دلیل نگرانیش از ناراحتی شاه خودداری می کرد و لذا چنین شد که دولت آمریکا در آن برهه‌ی حساس، تصویر شفافی از انبوه مخالفان حکومت نداشت.

دوم و شاید مهم تر آن که همزمان با رویدادهای انقلابی ایران، شش دانگ حواس کارتر، وزارت خارجه و شورای امنیت ملی آمریکا معطوف به دو پرونده‌ی بسیار حیاتی بود: فرایند صلح کمپ دیوید و مذاکرات پردامنه‌ی سالت. وانگهی، سایه‌ی سنگین جنگ سرد بر سیاست خارجی آمریکا مجالی به تصمیم‌گیران این کشور نمی داد تا رویداد تازه ای چون انقلاب اسلامی را از منظری دیگر بکاوند و بشناسند.

از این رو سرتاسر انقلاب و رویدادهای پیش و پس از پیروزی آن در 22 بهمن 1357، پیوسته برای سیاست گذاران آمریکایی تازگی داشت. همین غافلگیری و از دست دادن سررشته‌ی امور به تصمیم گیری های نادرست و مخربی انجامید که در این کتاب به تفصیل بررسی شده اند. نویسنده همچنین معتقد است کشمکش‌های بوروکراتیک در دولت آمریکا، در کنار غلبه‌ی فضای جنگ سرد و محدودیت‌های بین المللی نیز به شدت بر تصمیمات واشینگتن و شخص کارتر مؤثر بوده اند. با توجه به تلاش نویسنده برای ریشه‌یابی جدال تهران - واشینگتن در دوران پس از انقلاب، اثر حاضر می‌تواند گام مهمی در جهت واکاوی «آمریکا ستیزی» انقلابیون نخستین به شمار رود.

منابع مقاله

کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران