شهریار، سید محمدحسین: تفاوت میان نسخه‌ها

| data-type="authorDeathDate" |1367ش  

'''سید محمدحسین بهجت تبریزی''' (1285- 1367ش) متخلص به شهریار، شاعر ایران اهل آذربایجان بود که به زبان‎های فارسی و ترکی، شعر می‌سرود. مهم‎ترین اثر او، منظومه «حیدربابایه سلام» می‎باشد. وی در سرودن انواع گونه‎های شعر فارسی تبحر داشت اما بیشتر از دیگر گونه‎ها در غزل شهره بود و از جمله غزل‎های معروف او می‎توان به «علی ای همای رحمت» و «آمدی جانم به قربانت» اشاره کرد.

سید محمدحسین بهجت تبریزی، متخلص به «شهریار» در سال 1283ش در تبریز متولد شد. هرچند خود در مصاحبه‎ای که با برخی از روزنامه‎ها از جمله کیهان فرهنگی داشته تصریح نموده که تولد من، تحقیقاً معلوم نیست ولی اواخر 24 یا اوایل 25 هجری قمری است که مطابق با 1285ش است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/51217/55 عزت‎پور، عدالت، ص55]</ref>.

در سال 1288ش خانواده شهریار به جهت ناآرامی‎های انقلاب مشروطه، به زادگاه آباء و اجدادیشان (خشگناب) مهاجرت می‌کنند. شهریار در 1290ش در مکتب‎خانه دهکده، پیش آقا ملا محمدباقر و ملا ابراهیم تحصیلات ابتدایی را آغاز کرد و با قرآن و دیوان حافظ آشنا شد. پس از بازگشت به تبریز در سال 1291ش زبان عربی را در مدرسه طالبیه و زبان فرانسه را در منزل از معلم خصوصی فرا گرفت<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/51217/55 همان]</ref>.

شهریار پس از اتمام سیکل اول متوسطه در تبریز، در اواخر اسفند 1299ش به تهران عزیمت کرد و در سال 1300ش وارد دارالفنون شد. وی پس از مدتی، سیکل دوم متوسطه را در آنجا به اتمام رساند و سپس بنا به توصیه پدرش، در مدرسه عالی طب نام‎نویسی کرد و هم‎زمان با آغاز تحصیل طب، دوران عاشقی و شیفتگی او آغاز شد. ایشان در سال 1308ش به علت جدایی از معشوقش، به بحران شدید روحی دچار شد و درحالی‎که فقط یک‎ترم مانده که درس طب را تمام کند ترک تحصیل کرد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/51217/55 همان]</ref>.

در‎ سال 1294 نخستین شعر فارسی شهریار، از آینده درخشان او نوید می‎دهد:

{{ب|'' من گنهکار شدم، وای بر من ''|2='' مردم‎آزار شدم، وای بر من ''}}

{{ب|'' یاد دارم پدرم شیشه می‎دید‎، شکست‎ ''|2='' من چرا سبحه اجدادی خود داده ز دست ''}}

{{ب|'' پی زنّار شـدم، وای بـر من‎ ''|2='' مردم‎آزار شدم، وای بر من ''}}.

در سال 1310ش مجموعه‎ای از غزلیاتش توسط کتابخانه خیام با مقدمه [[بهار، محمدتقی|ملک الشعراء بهار]]، [[نفیسی، سعید|سعید نفیسی]] و [[پژمان بختیاری]] چاپ شد. بهار در این مقدمه، او را افتخار شرق نامید<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/51217/55 همان]</ref>.

در حدود 1325ش، شهریار بر اثر بحران‎های شدید روحی و دل‎شکستگی، بیمار شد و به تبریز رفت و مادرش (کوکب خانم) را همراه خود به تهران می‎آورد و طی چهار پنج سالی، مادرش ضمن پرستاری از فرزند بیمارش، با او به زبان آذری صحبت کرده و خاطرات دوران گذشته را بازگو می‌کرد. شهریار به تأثیر نفوذ سحرآمیز مادر و بازگویی گذشته‎ها و قصه‎های دلکش دوران کودکی، کم‎کم مردگان ذهنی‎اش جان گرفته، تابلوهای گذشته‎ها دوباره در ذهنش رنگ‎آمیزی و نمایان می‎شوند‎. وی به انگیزه میل و آرزوی مادر، می‎خواهد سرودی هم به شیوه ترانه‎های محلی داشته باشد که در ذائقه محلی‎ها و به‎ویژه در کام هم‎بازی‎های دوران بچگی‎اش شیرین‎تر نماید. بدین ترتیب، شهریار طی سال 1329 و 1330ش، بخش نخست «سلام بر حیدربابا» را در تهران سرود<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/51217/55 همان]</ref>.

در اسفند 1332ش شهریار، نخستین قطعه «سلام بر حیدربابا» را که مشتمل بر 76 بند می‎باشد، با یک سرآغاز و دو مقدمه به قلم دکتر مهدی روشن‎ضمیر و عبدالعلی کارنگ منتشر کرد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/51217/55 همان]</ref>.

شهریار شاعری است یکه‎تاز در میدان توحید و وادی عرفان که عمق اعتقادات او را در اشعاری همچون صدای خدا، قیام محمد، مناجات، علی و شب، علی ای همای رحمت، شریح قاضی، کاروان کربلا، هدیه عید غدیر، اسلام و خدمت اجتماع، جهاد و... می‎توان دریافت<ref>همان، ص9</ref>.

لطف سخن شهریار، به چیرگی بی‎نظیر او در سرودن شعر به دو زبان «دری و آذری» بود و این نکته او را در میان اقران و شاعران معاصر ایران، ممتاز کرده بود<ref>همان، ج1، ص9- 10</ref>.

شهریار در 31 تیر 1331ش مادرش را از دست داد و یک سال بعد به تبریز رفت و با یکی از اقوام نزدیکش به نام عزیزه عبدالخالقی ازدواج کرد که حاصل آن دو دختر و یک پسر به نام‎های شهرزاد، مریم و هادی است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/51217/55 عزت‎پور، عدالت، ص55]</ref>.

شهریار در سال 1310 به استخدام اداره ثبت املاک درآمد و دو سال به نیشابور رفت. این سفر فرصتی بود تا با کمال‎الملک آشنا شود. مثنوی زیارت کمال‎الملک حاصل این سفر است. در سال 1312 به مشهد منتقل شد و در آنجا با محمود فرخ، گلشن آزادی، میرزا رضاخان عقیلی و برخی دیگر از ادبای آن سامان آشنا گشت و در انجمن ادبی شاهپور شرکت جست. مثنوی بامداد عید یادگار همین ایام است.

ایشان در سال 1314 به تهران بازگشت. ابتدا در شهرداری و بهداری و سرانجام به توصیه حاج اسماعیل امیرخیزی با سمت متصدی حسابداری رسمی در بانک کشاورزی مشغول به کار شد. سه سال بعد به بابل سفری داشت و با امیری فیروزکوهی آشنا گشت و پس‎ازآن در سال 1321 با نیما دیدار نمود و «دو مرغ بهشتی» تقدیم او نمود.

دوران بیماری شهریار از سال 1366 آغاز شد و برای درمان به تهران انتقال یافت<ref>علی‎محمدی، ابوالفضل؛ ذوالفقاری، حسن، ص15-16</ref>.

محمدحسین شهریار در نهم مرداد 1367ش به بیمارستان مهر تهران منتقل شد و در سحرگاه 27 شهریور 1367ش، چشم از جهان فروبست. جنازه‎اش روز 28 شهریورماه، در میان انبوه جمعیت به تبریز منتقل و در مقبرةالشعراء تبریز به خاک سپرده شد<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/51217/56 عزت‎پور، عدالت، ص56]</ref>.

27 شهریور روز درگذشت شهریار، «روز شعر و ادب فارسی» نام‎‎گذاری شده است<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/51217/56 ر.ک: همان]</ref>.

# علی‎محمدی، ابوالفضل؛ ذوالفقاری، حسن، حافظ به روایت شهریار (شرح یک‎صد غزل)، تهران، چشمه، اول، پاییز 1381ش

[[رده: مرداد(98)]]

[[رده:25 تیر الی 24 مرداد (98)]]