رسالة في أحوال أبي‌بصير

رسالة في أحوال أبي‌بصير
پرونده:NUR.....J1.jpg
پدیدآوران	موسوی خوانساری، سید محمدمهدی بن حسن (نویسنده)
ناشر	[نسخه خطی]
مکان نشر	[نسخه خطی]
کد کنگره	‏‏‏BP‎‏ ‎‏115‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏ر‎‏3‏

رسالة في أحوال أبي‌بصير تألیف سید محمدمهدی بن حسن موسوی خوانساری (متوفای 1246ق)؛ در علم رجال.

ساختار

این رساله شامل مقدمه، پنج فصل و یک خاتمه است.

مقدمه، مشتمل بر فهرستی از عناوین مورد بحث در رساله است.

متن رساله، در بردارنده پنج فصل است و عنوان هر فصل، نام یکی از راویانی است که دارای کنیه ابوبصیر هستند. در هر فصل، مؤلف شرح حال، نظر علمای علم رجال، روایات و دیگر مطالبی که در شناخت عنوان ذکر شده مؤثر است، مطرح کرده و مورد بحث و بررسی قرار داده است.

گزارش محتوا

عناوین ذکر شده در هر فصل عبارت‌اند از:

فصل اول، یوسف بن حرث؛

فصل دوم، حماد بن عبدالله؛

فصل سوم، عبدالله بن محمد اسدی؛

فصل چهارم، لیث بن بختری؛

فصل پنجم، ابوبصیر یحیی.

مؤلف در فصل چهارم و پنجم به دلیل آن که این دو راوی، محور اختلاف‌اند، مباحث گسترده‌ای را مطرح می‌نماید. فصل چهارم (لیث بن بختری)، شامل ده مبحث است که در مجموع عبارت‌اند از:

بررسی شرح حال راوی، راوی و مروی عنه، جایگاه راوی در حدیث، کنیه او، توثیق او، روایات ذکر شده در ذم راوی و قول شیخ طوسی در مورد وی.

فصل پنجم (ابو بصیر یحیی)، شامل دوازده مبحث است که عبارت‌اند از:

نام پدر؛ نظر علمای رجال درباره او؛ کنیه او؛ اسامی ائمه‌ای که از آنها روایت دارد. این راوی غیر از یحیی بن قاسم حذاء واقفی است؛ جواب روایاتی که در وقف وی آمده است؛ وی ناووسی و مخلط نیست؛ عدم قدح کثیری از علمای رجال و فقه در مورد وی؛ ادله وثاقت؛ احادیث وی احق به استصحاح از احادیث لیث مرادی است؛ ادله حمل ابو بصیر مطلق بر این مورد.

مؤلف در خاتمه کتاب، مطرح می‌نماید که ابو بصیر مطلق در اسناد روایات، منصرف بر راوی پنجم (یعنی ابو بصیر یحیی اسدی) است.

محقق تهرانی در مصفی المقال(ص469)، این کتاب را با عنوان عدیمة النظیر و نیز در الذریعة(ج4،ص148، ش724) با عنوان ترجمة ابی بصیر و نیز رجال السید مهدی(ج10،ص153) فهرست نموده است.(شیخ مفید، محمد بن محمد، الجوامع الفقیهة. تهران: انتشارات جهان، ص۶۴-۱۰۶)

منابع مقاله

طلائیان، رسول، مأخذشناسی رجال شیعه، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، قم، چاپ اول، 1381ش-1423ق